ชื่อวิทยาศาสตร์ :
Gelonium multiflorum A. Juss.

ชื่อสามัญ :
Suregada multiflorum

ชื่อวงศ์ : EUPHORBIACEAE,
HIPPOCRATEACEAE

ชื่อสมุนไพรอื่น ๆ :
ฮ่อสะพายควาย ยางปลอก(แพร่,น่าน) ขันทองพยาบาท (ไทยภาคกลาง)
ขันทองพยาบาทเครือ (จันทบุรี) ป่าช้สหมอง (Hippocratea cambodiana Pierre)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

ต้น : สมุนไพรขันทองพยายบาทเป็น
พรรณไม้ยืนต้นขนาดกลาง กิ่งก้านค่อนข้างกลม จะมีสีเทา เกลี้ยง หูใบเล็ก
หลุดร่วงได้ง่าย

ใบ : ใบขันทองพยาบาทจะ
หนาแข็ง ดก ทึบ เป็นใบเดี่ยว จะออกตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ รูปหอกแกมขอบขนาน
มีความกว้างประมาณ 4-8 ซม. ยาวประมาณ 10-16.5 ซม.
ตรงปลายใบของมันจะแหลมหรือ มน โคนใบก็จะแหลม
ขอบใบจักเป็นซี่ฟันเนื้อใบจะหนามีลักษณะคล้ายแผ่นหนัง
เส้นใบมีทั้งหมดประมาร 14-16 คู่และมีก้านใบยาวประมาณ 9-16 มม. เป็นร่องลึก

ดอก : ขันทองพยาบาทจะ
ออกดอกเป็นช่อกระจาย ยาวประมาณ 16-18 ซม. ใบประดับรูปหอกยาวประมาณ 1
มม.ตรงปลายของมันจะแหลมก้านดอกย่อยยาว 1-1.5 มม. และกลีบรองกลีบดอก จะมี
5กลีบ เรียงซ้อนกันอยู่ ลักษณะคล้ายรูปไข่หรือรูปหอกยาวประมาณ 1
มม.ขอบจักเป็นซี่ฟัน กลีบดอกจะมีอยู่ 5 กลีบ รูปขอบขนาน กว้างประมาณ 6-7
มม.และยาวประมาณ 3 มม. ตรงโคนสอบแคบ

เกสร : เกสรตัวผู้จะมี 3
อัน เชื่อมติดกันที่ดคน อับเรณูค่อนข้างกลม ยอดเกสรตัวเมียจะมี 3 พู

รังไข่ : จะมีอยู่ 3 ห้อง

เมล็ด (ผล) : ผลขัน
ทองพยาบาทนั้นจะแบนและกว้างประมาณ 18-20 มม.และยาวประมาณ 8-10
ซม.ตรงปลายของมันจะกลมและแข็ง
จะมีเส้นตามความยาวเมื่อผลแก่จะแตกตรงรอยประสานตรงกลาง
ส่วนเม็ดนั้นมีความกว้างประมาณ 2 มม.ยาวประมาณ 1 ซม. และจะแบน

การขยายพันธุ์ :
ขันทองพยาบาทขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดชอบขึ้นตามป่าเบญจพรรณทั่ว ๆ
ไป จะเลื้อยพาดพันไม้อื่น ๆขึ้นประปรายทางอำเภอ มะขาม จังหวัดจันทบุรี
และตามป่าทางภาคเหนือและภาคกลาง เนื้อไม้ขาว

ส่วนที่ใช้ : เนื้อ
ไม้ เปลือก

สรรพคุณของสมุนไพร :

เนื้อไม้ เนื้อไม้ของขัน
ทองพยาบาทจะมีรสเฝื่อนเมา ใช้รักษาอาการพิษในกระดูก ประดง
รักษาโรคเรื้อนมะเร็งคุทราด กลากเกลื้อน ลมเป็นพิษ โรคผิวหนัง
ฆ่าพยาธิโรคผิวหันงทุกชนิด กามโรค

เปลือก เปลือกขันทอง
พยาบาทใช้เป็นยาบำรุงเหงือกใช้รักษาเหงือกอักเสบ
และใช้เป็นยาถ่ายรักษาโรคตับพิการ โรคผิวหนังกลากเกลื้อน

Create Date : 03 กรกฎาคม 2553
Last Update : 3 กรกฎาคม 2553 12:25:25 น.		0 comments
Counter : 502 Pageviews.
Share Tweet