โครงการหลวงมีมากมายหลายแห่งแต่แห่งที่หนึ่งซึ่งอยู่ห่างไกลและอาจไม่คุ้นชินชื่อกันนักเราจะพาไปดูว่าอยู่ที่มีที่มาที่ไปอย่างด้วยการบอกล่าวเล่ารื่องจากคุณ"อภิชาติ จักรคำปัน"หน.ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง ต.เวียง อ.เวียงป่าเป้า จว.เชียงราย บอกว่าศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวงว่า เมื่อปี 2521 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลเดช ได้เสด็จเยี่ยมราษฎรบ้านแม่ปูนหลวงทรงได้ทอดพระเนตรในวิถีชาวเขาเผ่ามูเซอแดง ซึ่งมีฐานะยากจนชาวบ้านส่วนใหญ่มีอาชีพเก็บใบเมี่ยง หรือ ชาป่า ส่งจำหน่าย และการปลูกฝิ่น พระองค์ได้ทรงเสด็จพระราชดำเนิน ไปตามไหล่เขาซึ่งส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ไร้ฝิ่นของราษฎรชาวเขา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช จึงได้รับสั่งกับผู้อาวุโสของหมู่บ้าน และราษฎรชาวเขาที่ตามเสด็จความว่า “อยู่ที่ไหน ให้อยู่ดีดี ให้เลิกปลูกฝิ่น เลิกทำลายป่า แล้วเราจะหาพืชผัก ไม้ผล มาให้ปลูก หาไก่พันธุ์ดีมาให้เลี้ยงเพื่อสร้างรายได้แทนการปลูกฝิ่น”ทั้งนี้ก็เพื่อไม่ให้มีการเคลื่อนย้ายหรือทำไร่เลื่อนลอย

จากนั้นได้มีศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง ก่อตั้งขึ้น ณ บ้านแม่ปูนหลวง หมู่ 8 ต.เวียง อ.เวียงป่าเป้า จ.เชียงราย โดยสถาบันเทคโนโลยีการเกษตรแม่โจ้ (มหาวิทยาลัยแม่โจ้ในปัจจุบัน)เข้าดำเนินงาน พัฒนาพื้นที่เดิมที่ชาวเขาปลูกฝิ่น ประมาณ 1,000 ไร่ ให้พัฒนาเปลี่ยนเป็นสวนไม้ผลเมืองหนาวพร้อมกับส่งเสริมอาชีพให้ชาวเขาปลูกไม้ผลเหมืองหนาว เช่น ท้อพื้นเมือง ท้อพันธุ์ แอปเปิล สาลี่ แอปพริคอท ลิ้นจี่ พลับ บ๊วย อาโวกาโด โลควอท ตลอดจนการส่งเสริมอาชีพการเลี้ยงสัตว์ เช่น สุกร ไก่ โค กระบือ และพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในหมู่นอกจากนี้ยังได้พัฒนาส่งเสริมให้เกษตรกรเพาะปลูกพืชภายใต้ระบบมาตรฐานอาหารปลอดภัย  มาตรฐานระบบเกษตรดีที่เหมาะสม(GAP)   มีการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวโรงงานคัดบรรจุภายใต้มาตรฐาน GMP/HACCP  เพื่อให้เกษตรกรมีชีวิตความเป็นอยู่ก็ดีขึ้น และมีรายได้มาก

"การปลูกพืชที่นี่จะเป็นไม้เมืองหนาวสินค้าของเราจะไม่มีตลอด และส่งลูกค้าคือเอ็มเค โลตัส แมคโคร ร้านอาหาร ร้านค้าในโครงการหลวงและมีมาตรฐานจีเอพีของแปลงปลูกเกษตรต้องผ่านระบบนี้ เกษตรกรเลิกปลูกฝิ่นมาทำของถูกกฏหมายปัญหาหลักของที่นี่คือเกษตรรที่มีอายุมากขึ้นแต่เกษตรกรรุ่นใหม่ที่มีอายุน้อยได้ออกไปสู่วิถีชีวิตแบบใหม่จึงได้มีแนวคิดการทำเยาวชนโครงการหลวงด้วยการอบรมให้ความรู้กับคนรุ่นใหม่ ให้เข้าใจในการเกษตรว่ามีรายได้ที่ดี ผักได้เงินดีมากเพราะเป็นพืชอายุสั้น เรามีฝ่ายตลาดที่ติดต่อกับลูกค้าอยู่แล้ว"

ชาวบ้านที่นี่ได้ให้ความร่วมมือและรวมกลุ่มให้มีความยั่งยืนเข้มแข็งด้วยการตั้งสหกรณ์การเกษตรขึ้นเมื่อ 7 ปีที่ผ่านมาทำให้ได้ความรู้  ปัจจัยการผลิต เกษตรกรมีความเข้มแข็งในระดับหนึ่ง และเข้าใจในระบบสหกรณ์มากขึ้นตลอดจนการออมเงิน

อีกหนึ่งเสียงที่เป็นเกษตรกรได้ถ่ายทอดประสบการณ์จริงจากตัวเองถึงการเป็นเกษตรกรในพื้นที่สูงโครงการหลวงห้วยแม่ปูน"สิทธิพล แสงทวีเจริญผล" 450 ม.8 ต.เวียง อ.เวียงป่าเป้า จ.เชียงราย รองประธานสหกรณ์โครงการหลวงแม่ปูนหลวง บอกว่า เกษตรกรที่นี่ตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษได้ปลูกฝิ่นและได้เปลี่ยนมาทำการเเกษตรเช่น ขิง เผือก ถั่งแดงหลวง พืช ผลไม้เมืองหนาว นำผลิตผลส่งโครงการหลวง โดยปัจจัยการผลิตต่าง  ๆ ได้ดำเนินการผ่านระบบสหกรณ์ที่ทำให้ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายมากขึ้นกว่าไม่ได้อยู่ในระบบสหกรณ์ ตลอดจนลดต้นทุนการผลิตมีแหล่งเงินทุนหมุนเวียน สำหรับรายได้เฉลี่ยจากการทำการเกษตรในแต่ละปีจะอยู่ที่ประมาณ 3 แสนบาทต่อหนึ่งปี หากปีใดที่ฝนตกดีก็จะทำให้ปริมาณผลผลิตดีตามไปด้วย  ทั้งนี้การเข้าเป็นสมาชิกสหกรณ์จะมีเจ้าหน้าที่อบรมความรู้ต่าง  ๆ ให้และการรวมกลุ่มของสหกรณ์ในการขายผลิตที่ไม่ต้องไปหาตลาดเองเพราะมีคนรับซื้อแน่นอน สำหรับตนเดิมทำงานเกี่ยวกับเทคนิคเครื่องยนต์แต่มีความต้องการกลับมาอยู่บ้านจึงได้เริ่มทำการเกษร ด้วยการปลูกบล็อคโครี่ 1 ไร่แต่ก็มีปัญหาเรื่องแล้งน้ำไม่เพียงพอ

สำหรับศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง มีพื้นที่ส่งเสริม 5 หมู่บ้าน ( 12 หย่อมบ้าน) มีประชากรจำนวน 931 ครัวเรือน จำนวน 3,953 คน เป็นชนเผ่าลีซู มูเซอ จีนฮ่อ และอ่าข่าลักษณะทั่วไปของพื้นที่ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง  ภูมิประเทศ ลักษณะพื้นที่โดยทั่วไป เป็นภูเขาสูงชันสลับซับซ้อน พื้นที่เป็นหุบเขาเล็กๆ และแม่น้ำที่สำคัญ คือ ห้วยแม่ปูน ห้วยแม่โปง ห้วยสามกุลา ห้วยทรายขาว และห้วยขุนแจ๋ พื้นที่เพาะปลูกมีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 800 – 1,400 เมตร การใช้ประโยชน์ที่ดิน ประกอบด้วย พื้นที่ป่าอนุรักษ์ พื้นที่รับผิดชอบ 17,108.92 ไร่ ดินเป็นดินร่วนปนทราย ระบายน้ำได้ดี ดินมีความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างดี มีปริมาณอินทรีย์วัตถุปานกลาง ดินมีค่า pH 4.5-6   อยู่ในเขตอากาศหนาวเย็น อุณหภูมิเฉลี่ย 26.5 องศาเซลเซียส อุณหภูมิเฉลี่ยสูงสุด 39 องศาเซลเซียส อุณหภูมิเฉลี่ยต่ำสุด 4 องศาเซลเซียส มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยตลอดปี 1,511.2 มิลลิเมตร การเดินทาง การเดินทางจากตัวเมืองเชียงใหม่ถึงศูนย์พัฒนาโครงการแม่ปูนหลวง มีระยะทาง 98 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางโดยรถยนต์ 2 ชั่วโมง