BlogGang.com : : กัมม์ - โลหปราสาทวัดราชนัดดา

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว

โลหปราสาทวัดราชนัดดา

โลหปราสาท

.........................................................................................................................................................

เรื่อง โลหปราสาทวัดราชนัดดา

เหตุ ที่จะเกิดปัญหานี้ เนื่องจากได้อ่านพบในหนังสือตำนานเรื่อง วัตถุสถานต่างๆ ที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสถาปนา มีเรื่องโลหปราสาทอยู่ด้วย แต่ไม่เข้าใจเรื่องนี้ละเอียดดีพอจึงได้ทูลถาม

ถาม มูลเดิมของโลหปราสาทมีมาอย่างไร ที่สร้างขึ้นในกรุงเทพฯ นั่น มีความประสงค์อย่างไร

ตอบ มูลเดิมของโลหปราสาทนั้น ประเพณีมีมาแต่ครั้งพุทธกาล เวลาเข้าพรรษาด้วยเหตุที่ราษฎรทำไร่ไถนา เมื่อถึงฤดูฝนให้พระสงฆ์หยุดอยู่ ณ ที่แห่งใดแห่งหนึ่งเพื่อสั่งสอนชั่วเวลา ๓ เดือน ระหว่างที่พักอยู่ ๓ เดือนนั้น มีโอกาสเกิดขึ้นแก่พวกถือพระพุทธศาสนาที่จะทำบุญหลายอย่าง เปรียบอย่างในกรุงเทพฯนี้ ถ้าถึงฤดูแล้งแต่ก่อนนานๆ จะได้พบพระสงฆ์สักองค์ เพราะไปเที่ยวสั่งสอนศาสนา ถ้าพระสงฆ์มารวมกันอยู่ตามวัด ชาวบ้านก็ได้ทำบุญถวายธูปเทียนเพื่อใช้ในพรรษา ตักบาตร และฟังธรรม ที่เข้าพรรษามีเทศน์กันทุกวันนี้นั้นก็เพราะมาอยู่วัดชาวบ้านมีโอกาสจะได้ฟังธรรม

และมีโอกาสอีกอย่างหนึ่ง ด้วยเหตุว่าเวลาที่พระอยู่ในที่แห่งเดียวกัน ๓ เดือนนั้น พระมักทำเวลาล่วงไปด้วยการเรียนวิปัสสนาธุระ พวกพุทธศาสนิกชนหาที่สงัดสบายให้พระสำหรับนั่งกรรมฐานเป็นองค์ๆ ไม่เกี่ยวข้องกัน มีตัวอย่างพึงเห็นตามหัวเมือง ปลูกเพิงสูงให้พระอาศัยก็มี ในกรุงเทพฯ เป็นตึกที่เรียกว่าคณะกุฏิ์ ทั้งวัดสระเกศและวัดโพธิ์ เป็นที่สำหรับพระนั่งเรียนวิปัสสนากรรมฐาน แต่มีพวกที่มีกำลังมาก เพราะเหตุที่พระชอบอยู่ที่สงัด ไปจัดถ้ำสลักหินทำห้องให้พระอยู่ก็มี ในสมัยเมื่อพระศาสนาไปถึงลังกาทวีป มีพระเจ้าแผ่นดินองค์หนึ่งจำชื่อไม่ได้ (พะระเจ้าอภัยทุษฐคามินี) ดูในหนังสือมหาวงศ์ก็แล้วกัน พระเจ้าแผ่นดินพระองค์นี้สร้างโลหปราสาทขึ้นในเมืองอนุราฐบุรี ถวายเป็นที่พระนั่งกรรมฐานเป็นหลายชั้นเรียกว่าโลหปราสาท ที่เรียกปราสาทก็หมายถึงหลายชั้น สองชั้นอย่างตึกที่เราอยู่นี้ตามศัพท์เรียกว่าปราสาท โลหปราสาทที่กล่าวถึงในอินเดียเดี๋ยวนี้ยังเหลืออยู่แต่เสาหิน ส่วนตัวปราสาทนั้นเป็นอย่างไรไม่เคยเห็น กล่าวกันแต่ว่าเป็นชั้นๆ

ในรัชกาลที่ ๓ กรุงรัตนโกสินทร์นี้ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวสร้างวัดใหม่ขึ้นในพระนครสองวัด คือวัดเทพธิดาราม พระราชทานพระราชธิดา พระองค์เจ้าหญิงวิลาส * ซึ่งต่อมาเป็นกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ อีกวัดหนึ่งคือวัดราชนัดดาราม ทรงสร้างพระราชทานพระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นนักเรียนสมัยเก่าทรงสร้างวัดแปลกๆ เช่นวัดยานนาวาเป็นต้น ทั้งนี้เพื่อให้คนรู้จักสำเภาจีนซึ่งกำลังจะศูนย์ไปเสีย

ที่วัดราชนัดดานี้ทรงพระราชดำริว่า พระเจดีย์นั้นสร้างกันมากแล้ว อยากจะสร้างที่เขาไม่เคยสร้างกัน จึงโปรดฯ ให้สร้างโลหปราสาทขึ้น และทรงคาดว่าที่ลังกาคงทำเป็นรูปอย่างนี้จึงทำเป็นห้องๆ การสร้างโลหปราสาทนี้ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ทรงมีเจตนาไปอีกอย่างหนึ่ง คือจะให้ไว้รูปภิกษุณี ให้หล่อรูปภิกษุณีขึ้น หล่อแล้วก็ยังคงอยู่ในวิหารวัดนั้น หาทันได้เอาขึ้นตั้งบนโลหปราสาทไม่.

........................................................................................................................

* ต้นฉบับเดิมระบุว่า “พระองค์เจ้าหญิงลำภู” ซึ่งไม่ถูกต้อง เพราะวัดเทพธิดารามนี้ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ สร้างพระราชทานพริองค์เจ้าหญิงวิลาศ (กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ) ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบาง และเป็นพระภคินีของพระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ผู้เป็นพระบิดาของหม่อมเจ้าหญิงโสมนัส ที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ทรงสถาปนาเป็นพระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ไม่ทรงมีพระราชธิดาที่มีพระนามว่า “พระองค์เจ้าหญิงลำภู” หากแต่พระองค์เจ้าหญิงลำภูเป็นพระราชธิดาลำดับที่ ๔ ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยกับเจ้าจอมมารดาสวน หรือเป็นพระขนิษฐาในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ต่อมาทรงสถาปนาเป็นกรมขุนกัลยาสุนทร ได้ว่าราชการฝ่ายในหลายอย่าง และได้รักษากุญแจพระราชวังชั้นใน – สปศ.

.........................................................................................................................................................

คัดจากบันทึกรับสั่งสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
ประทาน หม่อมราชวงศ์ สุมนชาติ สวัสดิกุล

Create Date : 09 พฤษภาคม 2550

Last Update : 9 พฤษภาคม 2550 10:30:40 น.

0 comments

Counter : 1219 Pageviews.