เปราะ

......

พืชในกลุ่มย่อยของขิงข่า พบมากในเอเซีย ตอ.ต และเอเซียใต้

มี 3 ชนิด คือเปราะป่า เปราะหอมหรือเปราะบ้าน และ เปราะน้อย

ใบและหัวเปราะ ที่นิยมนำมาทำอาหาร คือเปราะหอมและเปราะน้อย

 ส่วนเปราะป่านั้น จะมีรสขมไม่ค่อยหอม ไม่นิยมทาน 

หัววของเปราะ จะมีลักษณะกลมๆเล็กๆร้อยต่อกันเป็นกลุ่ม

 บางครั้งเรียงตัวคล้ายลูกปัดเม็ดใหญ่ๆ มีกลิ่นหอมแทบจะทุกชนิด

มากน้อยต่างกันไป ที่กลิ่นหอมมากๆได้แก่

เปราะหอม

......

ชื่อสามัญ Sand Ginger, Aromatic Ginger, Resurrection Lily

จัดอยู่ในวงศ์ขิง ชื่อท้องถิ่น เปราะหอมขาว เปราะหอมแดง

หอมเปราะ ว่านหอม ว่านแผ่นดินเย็น ว่านตีนดิน

เปราะ ว่านนกยูง ว่านหาวนอน ซู ว่านอูด

ต้นเปราะหอม จัดเป็นพืชล้มลุก มีอายุราวหนึ่งปี

 ทั้งเปราะหอมขาว และเปราะหอมแดง

 เป็นไม้ลงหัว จำพวกมหากาฬ มีลำต้นเป็นหัวอยู่ใต้ดิน

 หรือที่เรียกว่า “เหง้า” เนื้อภายในของเหง้า มีสีเหลืองอ่อน

 และมีสีเหลืองเข้ม ตามขอบนอก และมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว

มีรสเผ็ดขม ใบอ่อนเปราะหอม ลักษณะม้วนเป็นกระบอก

 ออกมาแล้ว ค่อยแผ่ราบบนหน้าดิน

 ในหนึ่งต้น จะมีประมาณ 1-2 ใบ

ลักษณะของใบมีรูปร่างทรงกลมโต หน้าใบหรือหลังใบมีสีเขียว

 ส่วนท้องใบนั้น “เปราะหอมขาว” จะมีท้องใบสีขาว

 “เปราะหอมแดง” ท้องใบนั้นจะมีสีแดง ใบมีกลิ่นหอม

ใบจะงอกงามในช่วงหน้าฝน และจะแห้งเหี่ยวไปในช่วงหน้าแล้ง

ทั้งสองชนิดจะแตกต่าง ที่สีใบและดอกเท่านั้น

 เปราะหอมมีกลิ่นที่หอมสามารถช่วยในการผ่อนคลาย

 เหมาะสำหรับใช้เป็น Aroma Therapy

ใบและหัวของเปราะหอม นำมาปรุงเป็นอาหารได้

ใบมีกลิ่นหอม ใช้เป็นผักแกล้มกิน กับน้ำพริก

หัวนำมาตำใส่เครื่องแกง หรือใช้ทำหมกปลา หรือใส่แกงปลา

ใช้ปรุงเป็นเครื่องเทศ สำหรับทำแกง

หรือนำมาตำใส่เครื่องแกง

 หรือนำมาหั่นใส่ผัดเผ็ด

 หรือใช้เป็นส่วนผสมของ น้ำราดข้าวมันไก่

ภาคใต้นิยมใช้หัวใส่ ในน้ำพริก

หรือใช้เป็นส่วนผสม ในน้ำพริกเผา

 เพื่อช่วยทำให้มีกลิ่นหอม

ต้นเปราะหอมทั้งแดงและขาว

สามารถนำมาใช้ปลูก เป็นไม้ประดับได้

 เนื่องจากมีดอกที่สวยงาม คนไทยโบราณเชื่อว่า

เปราะหอม เป็นว่านศักดิ์สิทธิ์

การปลูกเปราะหอม ไว้หน้าบ้าน หรือนำเปราะหอม มาแช่น้ำ

ให้ผู้ป่วยรับประทาน จะช่วยปัดเป่า ภูตผีปีศาจ

และขจัดมารออกไปได้ และยังมีความเชื่อว่า

 เปราะหอมเป็นไม้มงคล ที่ใช้สำหรับใส่ลงไปน้ำสำหรับ สรงน้ำพระ

 หรือน้ำขอพร จากผู้ใหญ่ และยังใช้ผสม ในพระเครื่อง

รวมไปถึงการนำมาใช้ เป็นว่านมหาเสน่ห์ สำหรับชายหนุ่ม

โดยนำว่านมาปลุกเสก ด้วยคาถาแล้วนำมาเขียนคิ้ว

หรือใช้ทาปากเพื่อให้ได้รับ ความเมตตา รักใคร่เอ็นดู

หรือใช้ในงาน แต่งของชาวอีสาน

 ด้วยการนำเปราะหอมไป แช่ไว้ในขันใส่น้ำสำหรับดื่ม

เพื่อความเป็นสิริมงคล

ความหอมจากเปราะหอม นำมาใช้เป็นเครื่องสำอาง แป้งฝุ่น

 แป้งพัฟผสมรองพื้น เจลแต้มสิว สบู่เปราะหอม

แชมพู ครีมนวดผม เป็นครีมกันแดด หรือใช้ทำเป็นน้ำยาบ้วนปาก

 จะช่วยแก้สิว แก้ฝ้า ทำให้ผิวหน้าดูสดใส

 และช่วยรักษาผิวพรรณ

 ใช้เป็นยาสระผม จะช่วยบำรุงเส้นผม

 ทำให้ผมดกดำเงางาม และมีกลิ่นหอม

การศึกษาทางวิทยาศาสตร์ พบว่า

น้ำมันหอมระเหย ที่สกัดจากเหง้า ของเปราะหอม

ทำให้กล้ามเนื้อเรียบ ของลำไส้เล็กคลายตัว

บรรเทาอาการปวดท้อง และช่วยขับลมได้

คนโบราณจึงใช้เปราะหอม ทาที่ท้องเด็กคล้าย กับมหาหิงคุ์

 ยังเป็นส่วนผสมในตำรับยาเขียวหอม

มีสรรพคุณแก้ไข้ แก้ร้อนในกระหายน้ำ

คนอีสานเรียกว่านเปราะหอมว่า ว่านหอม

มีการใช้ว่านหอมผสมกับส้มโมง (ใบชมวง) แน่งหอม (เร่วขน)

ขมิ้น ต้มกับน้ำมวก (น้ำแช่ข้าวเหนียวก่อนที่จะนำไปนึ่ง)

ใช้น้ำที่ได้ไปสระผม ช่วยให้ผมดกดำ เป็นเงางามและมีกลิ่มหอม

ติดผมอันเป็นที่มาของ ตำนานนางผมหอม

เปราะหมอยังใช้ล้างศีรษะ เพื่อป้องกันรังแค

 น้ำมันหอมระเหยจากเหง้าใช้เป็นยาแก้ปวดศีรษะแก้อาการปวดต่างๆ






































ขอบคุณข้อมูลจาก fb. Siriwanna Jilla
ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพค่ะ