ลูกจาก

....

ชื่อสามัญ Nypa, Atap palm, Nipa palm, Mangrove palm

 อยู่ในวงศ์ เดียวกับตาล ตาว ลาน หวาย และมะพร้าว

ต้นจากมีชื่ออื่นอีก คือ อัตต๊ะ

 มีถิ่นกำเนิดอยู่ในบริเวณชายฝั่งทะเล ของประเทศไทย

จาก เป็นปาล์มเพียงชนิดเดียว ที่เป็นพืชในป่าชายเลน

และมีลำต้นอยู่ใต้ดิน นับเป็นพืชเก่าแก่ มากชนิดหนึ่ง

ที่มีซากดึกดำบรรพ์อายุถึง 70 ล้านปี

ต้นจากพบได้ทั่วไป ในเอเชียใต้ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

 ทั้งในบริเวณน้ำจืด และน้ำกร่อย มักจะขึ้นเป็นดงขนาดใหญ่

 เรียกว่า ป่าจาก หรือดงจาก

ต้นจากสามารถเติบโตได้ดี ในดินโคลน ตามป่าชายเลน

หรือบริเวณริมคลอง ที่มีไม้ให้ร่มเงาปะปนอยู่ด้วย

มักอยู่ในช่วงที่มีน้ำจืด และน้ำกร่อยปนกัน

ต้นจาก เป็นพืชที่มีลำต้นอยู่ใต้ดิน

ซึ่งส่วนที่เราเห็น คือส่วนใบและช่อดอก

แม้ว่าลำต้นของจากจะอยู่ใต้ดิน แต่ใบที่โผล่ขึ้นมานั้น

 ก็อาจชูขึ้นไปสูงได้ถึง 9 เมตร โดยไม่มีส่วนของลำต้นให้เห็น

ใบมีลักษณะเช่นเดียวกับใบมะพร้าว

แต่จะใหญ่และแข็งกว่า

 โดยใบเป็นรูปขอบขนาน ปลายใบมนและแหลม


ผลเป็นทะลาย เนื้อในเมล็ดเรียกว่า ลูกจาก

 กินได้ทั้งแบบสด ๆ หรือเชื่อมเช่นกัน

แต่เนื้อลูกจาก มีสีขาวขุ่นกว่า

 บางคนบอกว่า ลูกจากรสดีกว่าลูกชิด

 ที่เราพบเห็น ส่วนใหญ่หรือเกือบทั้งหมดก็ว่าได้

 คือ ลูกชิดไม่ใช่ลูกจาก

 ลูกชิดส่วนใหญ่ ที่กินกันนั้นนำเข้า มาจากประเทศจีน

 เพราะเมืองไทยได้ทำลายทั้งต้นจากและต้นตาว

ไปจนเกือบหมดสิ้นแล้ว

 ต้นจาก ถูกทำลายหายไปก็คราวส่งเสริมการเลี้ยงกุ้งขนานใหญ่

 ส่วนต้นตาวหายไปเพราะการบุกรุกพื้นที่ป่าเขา

เพื่อทำการเกษตรแบบอื่นๆ

ที่ผ่านมามีการปลุกกระแสการบริโภคอาหารที่มาจากต้นตาว

 โดยนำเอาลูกตาวหรือลูกชิด มาแสดง

และทำเชื่อม เป็นอาหารขาย

และในอนาคตถ้าเมืองไทยโชคดี

สามารถฟื้นฟูระบบนิเวศ ป่าชายเลนได้

ลูกหลานเราคงได้กลับมาเห็น และกินลูกจากกันได้ใหม่

 ส่วนต้นตาวที่ให้ลูกชิด คงต้องบอกลากันเลย

 เพราะโอกาสในการฟื้นฟู เหลือน้อยเต็มที

คนไทยต้องกินของ จากจีนต่อไป

ใบจาก ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก เรียงตรงข้ามกัน

มีใบย่อยเป็นรูปขอบขนาน

มีความกว้างประมาณ 5-6 เซนติเมตร

 และยาวประมาณ 90-120 เซนติเมตร แผ่นใบหนา

ปลายใบลักษณะเรียวแหลม โคนใบเป็นรูปลิ่ม

ลักษณะคล้ายใบมะพร้าว และเป็นรูปรางน้ำคว่ำ

ที่ผิวใบด้านบน มีสีเขียวเข้มเป็นมัน ส่วนผิวใบด้านล่าง มีสีนวล

 ส่วนกาบใบใหญ่ห่อโคนต้น ก้านใบที่แตกใหม่จะเป็นสีม่วงแดง

 ส่วนโคนใบจะมีกะเปาะอากาศ เป็นตัวช่วยพยุง

ให้ใบชูขึ้นเหมือนชูชีพ ส่วนกาบใบนี้

บางครั้งจะเรียกว่า “พอนใบ”

ใบจากยังนำมาเย็บเป็นตับจากใช้มุงหลังคาได้

และใบที่ยังไม่แก่จัดใช้นำมาห่อขนมที่ทำมาจากข้าวเหนียวดำ

เรียกว่า"ขนมจาก" มีย่างขายทั่วไปที่จังหวัดฉะเชิงเทรา

และจังหวัดสมุทรปราการ  ยอดใบที่ยังอ่อนสามารถนำมาตากแห้ง

และมวนเป็นบุหรี่สูบได้  คนโบราณมักจะสูบบุหรี่ใบจากกัน

ซึ่งยังพอมีต้นจากให้เห็นอยู่ทั่วไปตามชายคลอง

 ส่วนช่อดอกที่แทงออกมา เรียกว่า “นกจาก“

ผลอยู่รวมกันเป็นช่อ มีผลย่อยอยู่เป็นจำนวนมาก เป็นกระจุก

เรียกว่า “โหม่งจาก” ลักษณะของผล เป็นรูปทรงไข่กลับ

คล้ายกับผลระกำ แต่ไม่มีหนาม แบนและนูนตรงกลาง

 ผลมีสีน้ำตาลเรียบเป็นมัน

มีความกว้างประมาณ 3-10 เซนติเมตร

 และยาวประมาณ 6.5-7.5 เซนติเมตร ผลมีสันแหลม

 หรือมีร่องผลประมาณ 9-10 ร่อง ข้างในมีเนื้อเมล็ดสีขาว

 มีปริมาณของเนื้อ ไม่มากนัก และใช้รับประทานได้

มีรสชาติคล้ายกับลูกตาลสด ภายในผลมีเมล็ด

ลักษณะเป็นรูปไข่ มีสีขาว



























ขอบคุณที่มา fb. Siriwanna Jill
ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพ