ดอกไม้จันทน์ งานศพ

........

ประวัติ ความเป็นมา สันนิษฐานว่า ประมาณ 1,500 ปีก่อน

วิธีการที่จะรักษาศพ ไม่ให้มีกลิ่นเหม็น ยังไม่มี

การประกอบพิธีฌาปนกิจศพ จึงใช้ไม้จันทน์

มาเป็นส่วนในการประกอบพิธี เพื่อบรรเทากลิ่นศพ

“ไม้จันทน์” ถือเป็นไม้มงคล ที่เป็นของสูง

คนสมัยก่อน ที่จะใช้ไม้จันทน์ได้ ต้องเป็นเจ้าขุนมูลนาย

 หรือเชื้อพระวงค์ พระมหากษัตริย์

เพราะเป็นไม้ ที่หายาก ด้วยคุณสมบัติ

และความหอม ของไม้จันทน์นี้เอง มีการนำมาทำเป็นหีบศพ

 ใช้เป็นฟืนในการฌาปนกิจศพบ้าง

 โดยเฉพาะอย่างยิ่ง โกศสำหรับบรรจุศพเจ้านายชั้นสูง

 ล้วนแต่ใช้ไม้จันทน์ทั้งสิ้น

สมัยก่อน พิธีฌาปนกิจศพ มีธรรมเนียมการใช้ดอกไม้จันทน์

 ควบคู่กับธูปทองและเทียนทอง

เพราะเชื่อว่ากลิ่นหอมของดอกไม้จันทน์

 จะนำดวงวิญญาณของผู้ที่ล่วงลับ ไปสู่สรวงสวรรค์

 แต่ธรรมเนียมการใช้ดอกไม้จันทน์

จะใช้เฉพาะผู้มีตระกูลสูงเท่านั้น สามัญชนจะใช้ไม่ได้

เพราะดอกไม้จันทน์ เป็นของสูง ต้องห้าม และมีราคาแพง

คติความเชื่อ เรื่องการเผาเครื่องหอม กำยาน

ถวายต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เทพเจ้า หรือแม้แต่ถวายพระพุทธรูป

ด้วยธูปหอม ที่ทำจากไม้จันทน์

นอกจากนี้ ไม้จันทน์ ยังถูกนำมาใช้ทำเป็นเครื่องใช้

 เช่น พัดไม้จันทน์ หีบใส่เสื้อผ้า แม้แต่เครื่องหอมต่างๆ

มีไม้จันทน์เป็นส่วนผสมปนอยู่ด้วย โดยนำไม้จันทน์มาบดใช้เป็นผง

แล้วนำไปเป็นส่วนผสม ในเครื่องใช้ที่ต้องการ

เช่น ธูป เทียนอบขนม เทียนอบผ้า กำยาน น้ำอบไทย ฯลฯ

ในสมัยรัชกาลที่ 5 เนื่องจากดอกไม้จันทน์ เริ่มหายากขึ้น

กรมพระยาดำรงราชนุภาพ จึงได้คิดค้น

ให้ใช้ไม้จันทน์ ทำเป็นแผ่นบางๆ มัดเป็นช่อเรียกว่าดอกไม้จันทน์

เพื่อให้ผู้ที่มาร่วมงานศพ ได้นำไปวางที่เผาศพ

และนิยมใช้จนถึงปัจจุบัน ลักษณะคล้ายดอกไม้ชนิดต่าง ๆ

 แต่รวมเรียกว่า ดอกไม้จันทน์ ใช้ในงานพิธีหลวง

ต่อมาจึงแผ่ขยาย การใช้ดอกไม้จันทน์เทียม ในหมู่สามัญชน

 โดยแขกที่มาร่วมงาน จะนำดอกไม้จันทน์ ไปวางไว้ที่พานหน้าโลงศพ

 เป็นการเผาหลอกก่อน แล้วจึงนำดอกไม้จันทน์ทั้งหมด

ไปใช้ในการเผาจริงอีกครั้ง

 ต่อมาไม้จันทน์ ที่ใช้ทำดอกไม้จันทน์ หายาก

จนแทบหาไม่ได้เลย จึงเปลี่ยนไปใช้วัสดุ อย่างอื่นแทน

แต่แก่นแท้ของธรรมเนียม การใช้ดอกไม้จันทน์ ยังไม่เปลี่ยนไป

ดอกไม้จันทน์แบบทั่วไป ที่นิยมใช้กันมาเป็นแบบธรรมดา

ส่วนใหญ่ทำเป็นรูปดอกกุหลาบ ดอกแก้ว มีสีสันตายตัว

คือ สีขาว สีครีม หรือสีดำ แต่ในยุคปัจจุบัน มีสีสันสีต่าง ๆ

ทำให้ทัศนคติของคนที่นำไปใช้ มีความรู้สึกว่า

 การใช้ดอกไม้จันทน์ เพื่อเป็นการเคารพ ระลึกถึงผู้ล่วงลับ

 ไม่มีบรรยากาศของความโศกเศร้า เพียงอย่างเดียว

ปัจจุบัน ดอกไม้จันทน์ มีการประดิษฐ์จากวัสดุหลากชนิดต่างๆ

 ทั้งมีการออกแบบ ให้มีความสวยงาม แปลกแตกต่างกัน

นอกจากนั้น ยังเพิ่มเติมความสวยงามด้วยการประดับ ใบไม้ประดิษฐ์

หรือโบว์ รวมถึง จัดเป็นช่อสำหรับเป็น “ช่อประธาน”









ขอบคุณที่มา fb. Siriwanna Jill
ขอบคุณเจ้าของภาพค่ะ