๑. "มีนึ่งแล้วจะแอมแหมสอง ขี่เฮือน้ำนองซ้อนสองจ้างหล้ม"
คำแปล : มีหนึ่งแล้วต้องการสอง ขับขี่เรือยามน้ำหลากหากบรรทุกเกินพอดี เรืออาจจะล่มได้ ศัพท์ : แอม = เคียง, หล้ม = จม คว่ำ
ขยายความ : เปรียบได้กับชาย หรือหญิง ที่มีคู่ครองของตนเองอยู่แล้วแต่ยังมีใจฝักใฝ่อยากได้อีกคนหนึ่ง ทำให้เกิดปัญหาในชีวิตครอบครัวตามมา เป็นสุภาษิตที่สอนให้รู้จักพึงพอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่ ไม่โลภมาก ไม่เห็นแก่ได้ และไม่ละเมิดประเวณี
(ปรากฎเจอในนิยายเรื่อง'เจ้าจันท์ผมหอม' ด้วย เลยจำมาขยายความไว้ในที่นี้ เป็นตอนที่เจ้าจันท์เกิดความสับสนในความรู้สึกของตัวเอง หลังจากได้ร่วมทางกับพ่อเลี้ยงไปแล้วระยะหนึ่ง...)
๒. "ใคร่หื้อเปิ้นฮักยากนักจักหวัง ใครหื้อเหิ้นจังกำเดียวก็ได้ "
คำแปล : "อยากให้คนอื่นรักยากมากที่จะหวังให้เขารักได้ อยากให้คนอื่นเกลียดชัง เดี๋ยวเดียวก็ได้"
ศัพท์ : ฮัก = รัก , จัง = เกลียด ชัง, กำเดียว = ประเดี๋ยวเดียว
ขยายความ : การที่จะทำให้คนอื่นมารักเรานั้นทำได้ยาก ต้องอาศัยเวลา ความพยายาม และความอดทน แต่การทำให้คนอื่นเกลียดนั้น เพียงแค่ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ขัดใจเพียงเล็กน้อยก็ทำให้คนอื่นเกลียดเราได้ง่ายดาย
เป็นสุภาษิตสอนใจให้ระมัดระวังในการกระทำใด ๆ โดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นกิริยามารยาทเล็ก ๆ น้อย ๆ เพราะย่อมไม่มีใครต้องการให้ผู้อื่นเกลียดตน บางทีการกระทำบางอย่างที่เราเคยชินอาจจะไปกระทบกระเทือนความรู้สึกของผู้อื่นโดยที่เราไม่รู้ตัวก็เป็นได้
๓. "ตุ๊มผ้าลายหมาจ้างเห่า ค้นกำเก่าจ้างผิดกั๋น"
คำแปล : "ห่มผ้าลายหมามักเห่า ค้นเรื่องเก่า ๆ มาพูดมักผิดใจกัน
ศัพท์ : ตุ๊มผ้า = ห่มผ้า, กำเก่า = คำพูดเดิม เรื่องราวเดิม
ขยายความ : เป็นการบอกให้รู้ว่าสิ่งต่าง ๆ ย่อมมีเหตุมีผลของมัน เช่นคนที่สวมเสื้อผ้าสีสดหรือมีลวดลายจัดเมื่อเดินผ่านสุนัข ๆ ก็มักจะเห่า หรือคนสองคนคุยกันหากรื้อฟื้นเรื่องราวเก่า ๆ มาพูดอาจจะผิดใจกันได้ เป็นสุภาษิตที่ใช้สอนคนไม่ให้พูดในสิ่งที่ผ่านมาแล้วในอดีต เพราะไม่มีประโยชน์ที่จะต้องรื้อฟื้นมาพูดกันอีก อาจเกิดการทะเลาะวิวาทกันได้ เทียบกับสำนวนทางภาคกลางได้ว่า..."อย่าฟื้นฝอยหาตะเข็บ" นั่นเอง
๔. " ได้ผ้าต๊วบใกล้แจ้ง"
คำแปล : "ได้ผ้าห่มเมื่อเกือบสว่าง" ศัพท์ : ผ้าต๊วบ = ผ้าห่ม, ใกล้แจ้ง = เกือบสว่าง
ขยายความ : เป็นสุภาษิตที่ใช้เปรียบเทียบกับชาย(หรือหญิง)สูงอายุ ที่ยังหาคู่ครองไม่ได้ แต่มาพบคนที่ถูกใจก็ต่อเมื่อมีอายุมากแล้ว หรือเปรียบได้กับการทำงานที่จวนจะแล้วเสร็จ แต่พึ่งจะได้เครื่องมือที่ดีมาใช้ ตรงกับสุภาษิตภาคกลาง "พบไม้งามยามเมื่อขวานบิ่น"
|
ก่อนไปอ่านหนังสือสอบได้แล้ว
สักทีเนอะ อิอิ ..คราวนี้ไปจริงๆหล่ะ