สำหรับโจทย์ที่ 11 นี้ ขอมาพร้อมกับการระบาย และเล่าสู่กันฟัง กับโจทย์ที่ว่า “ยามที่ท้อ พบเจอกับอุปสรรคในชีวิต คุณให้กำลังใจตัวเองอย่างไรบ้าง”

ก็ต้องบอกว่าในช่วงนี้ เรื่องที่ทำให้ท้อแท้ คงมีอยู่เรื่องเดียว คือ เรื่องของยาย ส่วนเรื่องของงาน เราปล่อยวาง คือ ผ่านก็ดี ไม่ผ่านก็ไม่เป็นไร แต่กับเรื่องของยาย เราปล่อยวางไม่ได้

ต้องคอยดูแล และต้องคอยจับตาอยู่ตลอด ซึ่งถ้ายายเชื่อฟัง มันจะเป็นเรื่องที่ง่าย แต่เมื่อยายไม่เชื่อฟัง มันก็ตรงกันข้าม เราคุมยายลำบาก วันไหนที่น้าไม่อยู่ คุมยากมากๆ อาจจะเป็นเพราะว่าเราเป็นหลาน ยายเลยไม่ค่อยฟัง อย่างบางที ยายออกไปนั่งข้างนอก นั่งนานๆ เราจะเรียกให้เข้าบ้าน เพราะกลัวขาบวม ยายก็ไม่เข้า

และที่ยายนั่งข้างนอก นั่งนานๆ นั่นน่ะ ไม่ใช่ว่าจะตากลมอะไรหรอกนะ ยายเขาจะรอรถน้ำปั่น พวกโกโก้ปั่นอะไรอย่างนี้ ซึ่งความจริงยายกินน้ำมากไม่ได้ หมอให้กินแค่วันละขวด 7 บาท กับอีกหนึ่งแก้วแค่นั้น เพราะถ้ากินมากกว่านั้นน้ำมันจะเกิน อันนี้ยังไม่รวมพวกน้ำแกงอะไรอีกนะ ถ้ารวมพวกน้ำแกง ก็ถือว่าน้ำเยอะ ถ้ายายยังจะไปกินโกโก้ปั่นอีก น้ำมันยิ่งเพิ่มเข้าไป

ร่างกายยายตอนนี้ก็ไม่เหมือนเดิม ปัสสาวะออกมาได้น้อย เพราะฟอกไต (เมื่อฟอกไตแล้ว จะไม่ค่อยมีปัสสาวะ) น้ำมันก็ค้างอยู่ในร่างกาย น้าบอกว่าเวลาพายายไปฟอกไตก็จะโดนหมอว่าอยู่บ่อยๆ ว่าขาจะปริอยู่แล้ว แต่ยายก็ยังไม่คุมตัวเอง

คือ อยู่โรงพยาบาลก็รับฟังหมอดี หมอพูดอะไรก็พยักหน้ารับ แต่พอกลับมาถึงบ้าน จะเหมือนเป็นคนละคน คือ คุมตัวเองไม่อยู่

เรื่องน้ำในแก้ว เรากับน้าจะเป็นคนจัดการ เพราะเราจะรู้ว่ายายจะกินได้แค่ไหน แต่ยายชอบไปริน รินแบบปริ่มแก้ว ถือมาก็แทบจะหก แล้วพอบอกว่ายายไม่ต้องกินเยอะนะ กินแค่ครึ่งแก้ว ยายก็กินเกือบหมด และถ้าเมื่อไหร่ยายเดินผ่านไปตรงที่วางแก้ว ยายก็จะกระดกน้ำที่เหลือกินหมด สรุป ก็กินหมดแก้วอยู่ดี 

ปกติหลังอาหารจะกินได้แค่ครึ่งแก้ว ส่วนก่อนอาหารและก่อนนอน จะกินได้ประมาณ 1 ใน 3 กินพร้อมยา

เราเป็นคนรินน้ำ เราต้องกะประมาณ แต่ยายไม่เคยกะ ชอบมารินเอง ทั้งๆ ที่เราบอกว่ายายนั่งเฉยๆ เถอะ

วันไหนที่น้าไม่อยู่ เรานี่เจอเต็มๆ ยายจะบอกว่า “เธอก็ต้องรู้สิว่ากินข้าวกลางวันมันก็ต้องกินน้ำ มันก็ต้องกินเยอะ” โอ๊ย เรานี่จะปรี๊ดแตก เรายังเคยคุยกับแม่เลยว่าตั้งแต่ยายเริ่มฟอกไตมา เรารู้สึกว่าตัวเองหงุดหงิดขึ้น คือ ยายจะเป็นอย่างนี้ตลอด

จนเราบอกว่า ยาย... ถ้ายายเป็นอย่างนี้ จะไม่มีใครดูแลยายแล้วนะ เพราะเมื่อวานยายก็ทะเลาะกับน้า จนเขาไม่พูดด้วย ยายก็บอกว่า “เออ เอาไปไว้วัดเลย” ยายก็จะเป็นอย่างนี้

แต่ยังไงก็ตาม เราก็พูดไปยังงั้นแหละ ยังไงก็ต้องดูแลยายอยู่ดี เพราะถ้าไม่ดูแล ยายก็อาจจะไปนานแล้ว ยายค่อนข้างตามใจตัวเอง อยากจะกินอะไรก็จะกิน

น้าชายเราที่เป็นลูกของภรรยาอีกคนของคุณตายังบอกเลยว่า ยายเราน่ากลัวมาก วันที่เขามาเยี่ยมแล้วซื้อกาแฟมา คือ ซื้อมากินเอง แต่วางแก้วไว้บนโต๊ะ แล้วคล้อยหลังไปเข้าห้องน้ำ ยายก็ลุกมา (ยายจะลุกมาเวลาที่เจ้าของไม่อยู่) ก็ให้บังเอิญเขาออกจากห้องน้ำมาเห็น ยายกำลังถือแก้ว กำลังจะดูด เขาเลยเตือนยาย นั่นแหละ ถึงกลับไปนั่งที่ได้

คือ ยายน่ากลัวมากจริงๆ ถ้าไม่ใช่คนที่ดูแลจะไม่รู้เลย เวลายายไปอยู่โรงพยาบาล คนอื่นๆ จะชมว่าคุณยายดูไม่ดื้อ น้าเรานี่อยากจะเถียงใจแทบขาด เพราะอยู่บ้านนี่เป็นคนละคน

เราก็เหนื่อยนะ น้าก็เหนื่อย น้าเหนื่อยกว่าเรามาก และเราเข้าใจว่าคนเป็นลูกย่อมจะรู้สึกมากกว่า คาดหวังมากกว่า เพราะอยากจะให้แม่อยู่กับเรานานๆ แม้จะเตรียมใจไว้แล้ว เตรียมรูปไว้แล้ว ก็ยังต้องประคับประคองต่อไป ดูแล ควบคุมให้ดีที่สุด

สำหรับเรื่องรูปของยาย ที่น้าเราเตรียมไว้ ใส่กรอบไว้เรียบร้อย ก็ได้มาจากคุณตา คุณตาจะเป็นคนที่เตรียมพร้อม เตรียมไว้ตั้งแต่หกสิบกว่าๆ คือ ไปถ่ายรูป ให้เขาใส่กรอบ แล้วบอกกับลูกๆ ไว้ ซึ่งเรื่องนี้แม่เราเล่าให้ฟัง คุณตาบอกว่า “แหม่ม! ถ้าพ่อตาย แกเอารูปนี้ไปตั้งไว้ที่หน้าศพนะ” ซึ่งแม่เราน่ะไม่ค่อยคิดอะไร แต่ก็จะมีลูกๆ ของคุณตาที่เป็นลูกจากภรรยาคนอื่นๆ ค่อนข้างเป็นกังวล เพราะมีความรู้สึกว่าการเตรียมรูปไว้ จะเป็นการแช่งตัวเองหรือเปล่า

แต่แม่เราบอกว่า นั่นคือ การเตรียมพร้อม (แม่เป็นลูกคนโตของคุณตา) เพราะถ้าเกิดอะไรขึ้นมา แล้วไม่ได้เตรียมอะไรเลย มันจะยุ่ง

ตอนงานศพของคุณตา เราก็เลยได้ใช้รูปที่คุณตาเตรียมเอาไว้ แต่กว่าที่คุณตาจะเสียชีวิตก็อีกยี่สิบกว่าปีให้หลัง เพราะคุณตาเป็นคนรักษาสุขภาพมาก ออกกำลังกายทุกวัน คุณตาตายเพราะโรคสมองเสื่อม (เสียชีวิตไปด้วยโรคชรา)

ทางบ้านเราก็เลยได้ไอเดียจากคุณตา น้าเราก็เลยไปเตรียมรูปคุณยายไว้ แต่ไม่ได้บอกให้ยายรู้หรอกนะ ถ้าบอก รับรองโดนว่าแน่ๆ หรือไม่ยายก็อาจจะคิดมาก แต่อย่างไรก็ตาม ยายก็ไม่เปลี่ยนพฤติกรรมตัวเอง เชื่อขนมกินได้เลย

ดังนั้น เราก็ต้องคอยจับตาดูยายต่อไป และถ้าท้อเมื่อไหร่ ก็แค่บอกตัวเองว่า “ยิ้มไว้”