สรุปผลการสำรวจประชากรนกกรุงชิงในรอบ 6 ปี

 การสำรวจประชากรนกกรุงชิง อุทยานแห่งชาติเขาหลวง เริ่มครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2550 และทำติดต่อกันมาจนถึงปีปัจจุบัน พ.ศ. 2555 รวมทั้งสิ้น 6 ครั้ง โดยใช้เวลาในเดือนมีนาคม ถึงเดือนพฤษภาคม ซึ่งเป็นหน้าร้อนเหมาะกับการดูนกในป่าฝนของเทือกเขาหลวงเนื่องจากเป็นช่วงที่มีฝนน้อยที่สุดของปี การสำรวจมีวัตถุประสงค์เพื่อพบปะสังสรรค์แลกเปลี่ยนประสบการณ์การดูนกระหว่างนักดูนกและผู้ที่สนใจ ทั้งยังได้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อหน่วยงานในพื้นที่สำหรับใช้เป็นแหล่งอ้างอิงเพื่อการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์และอื่น ๆ นอกจากนี้ยังอาจได้ข้อมูลที่เป็นตัวบ่งชี้ถึงการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศหรือสภาพแวดล้อมของพื้นที่อาศัยของนกได้     

"กรุงชิง" หรือ "หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ขล.4 (น้ำตกกรุงชิง)" เป็นแหล่งดูนกและศึกษาธรรมชาติที่สำคัญแห่งหนึ่งของภาคใต้ เป็นที่ราบในหุบเขาสูงประมาณ 200 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง จุดที่ทำการของหน่วยฯ ตั้งอยู่ในพิกัดเส้นรุ้งที่ 08° 44’ 20.3” เหนือ และเส้นแวง 99° 40’ 04.6” ตะวันออก มีเนื้อที่ประมาณ 100,000 ไร่ ตั้งอยู่ในวงล้อมของเทือกเขาหลวง มีน้ำตกที่สวยงามและสำคัญของอุทยานแห่งชาติเขาหลวงเรียกว่า "น้ำตกกรุงชิง" ซึ่งมาจากชื่อต้นชิงซึ่งเป็นพันธุ์ไม้ตระกูลปาล์มชนิดหนึ่งที่มีอยู่มากในเขตนี้ นกที่พบในป่ากรุงชิงเป็นชนิดที่จัดอยู่ในประเภทสัตว์ในเขตสัตว์ภูมิศาสตร์แบบโอเรียนตัล (Oriental Region) เขตย่อยซุนดา (Sundaic Sub-region) ซึ่งจะมีนกประจำถิ่นคล้ายกับที่พบในมาเลเซียและอินโดเนเซีย เช่น นกเขียวปากงุ้ม นกพรานผึ้ง ไก่จุก นกปรอดอกลายเกล็ด นกเงือกดำ นกชนหิน นกกินแมลงชนิดต่าง ๆ เป็นต้น ส่วนในหน้าหนาวจะมีนกที่อพยพมาจากเขตพาลีอาร์คติก (Palearctic Region) คือจากแถบยุโรปและเอเชียตอนเหนือ เช่น นกอีเสือลายเสือ นกจับแมลงตะโพกเหลือง นกแซวสวรรค์หางดำเป็นต้น ชนิดนกในหน่วยกรุงชิงจึงน่าค้นหาและสำรวจ

การสำรวจประชากรนก ได้จัดแบ่งพื้นที่ออกเป็น 7 เส้นทาง เริ่มตั้งแต่บนถนนทางเข้าหน่วย ฯ ผ่านด่านเก็บค่าธรรมเนียมไปจนถึงรอบ ๆ ลานกางเต็นท์ และเลยไปถึงน้ำตกชั้น "หนานฝนแสนห่า" เป็นระยะทางรวมประมาณ 5 กิโลเมตร แบ่งช่วงเวลาสำรวจออกเป็น 2 ช่วงคือ ช่วงแรกตั้งแต่เวลา 6.00-12.00 น. และช่วงที่ 2 ตั้งแต่เวลา 13.00-24.00 น. แบ่งผู้สำรวจออกเป็นกลุ่มโดยไม่จำกัดจำนวนกลุ่มและจำนวนสมาชิกในกลุ่ม ให้ผู้สำรวจเลือกเส้นทางสำรวจได้ตามอัธยาศัย โดยกำหนดให้นับนกทุกครั้งที่เห็นและได้ยินเสียงโดยไม่ต้องคำนึงถึงว่าจะซ้ำตัวเดิมหรือไม่ ตัวเลขที่นับได้จะแสดงความถี่ของการพบนก (ไม่ใช่จำนวนนก)

ผลการสำรวจพบว่าจำนวนนกที่พบค่อนข้างมีความสัมพันธ์จำนวนผู้สำรวจ จำนวนชนิดและความถี่ในการพบนกในช่วงเช้ามีมากกว่าในช่วงบ่าย นกที่พบบ่อยที่สุด 5 อันดับแรกคือ นกจอกป่าหัวโต นกปรอดทอง นกนกปรอดสีน้ำตาลตาแดง นกปรอดเหลืองหัวจุก และนกกินแมลงอกเหลือง อย่างไรก็ตามผลการสำรวจยังไม่อาจสามารถใช้เป็นตัวชี้วัดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศหรือสภาพที่อยู่อาศัยใด ๆ ได้ การสำรวจทำให้บันชีรายชื่อของนกกรุงชิงเพิ่มจาก 251 ชนิดในครั้งแรก เป็น 266 ชนิดในครั้งที่ 6

ตารางแสดงสรุปผลการสำรวจนกกรุงชิงในรอบ 6 ปี

ปี พ.ศ.	2550	2551	2552	2553	2554	2555
ชนิดนกที่พบทั้งหมด	145	128	116	124	120	121
ชนิดนกที่พบในช่วงเช้า/บ่าย	-	-	102/61	111/69	107/59	99/64
ความถี่นกที่พบในช่วงเช้า/บ่าย (รวมทุกชนิดที่พบ)	-	-	405/136	429/210	311/125	210/88
จำนวนผู้สำรวจ	35	24	21	19	10	13

การสำรวจประชากรนกกรุงชิงครั้งที่ 6

ผลการสำรวจ
1. วันที่สำรวจ ระหว่างวันที่ 17-18 มีนาคม พ.ศ. 2555
2. จำนวนผู้สำรวจ 13 คน
3. ชนิดนกที่พบทั้งหมด 121 ชนิด มีนกที่พบใหม่ในรอบปี 0 ชนิด ทำให้จำนวนชนิดนกของกรุงชิงเพิ่มเป็น 266 ชนิด
4. ชนิดนกที่พบทั้งหมดในช่วงเช้า 99 ชนิด และพบในช่วงบ่าย 64 ชนิด
5. จำนวนนกพบทั้งหมดในช่วงเช้า 210 ตัว และพบในช่วงบ่าย 88 ตัว
6. นกที่พบบ่อยที่สุด 3 อันดับคือ นกจอกป่าหัวโต นกปรอดสีน้ำตาลตาแดง และนกปรอดทอง