ข่าวใหญ่อาทิตย์ที่แล้วที่ทั้ง Nature และ Science พร้อมใจกันนำเสนอก็คือข่าวการทำแผนที่จีโนมของผึ้งเสร็จสมบูรณ์ (genome sequencing) ผึ้งที่ว่าก็คือผึ้งทั่วๆไปที่เรารู้จักชื่อวิทยาศาสตร์ของมันก็คือ Apis mellifera หรือฝรั่งเค้าเรียกว่า western honeybee ที่เก็บน้ำผึ้งจากเกสรดอกไม้ใส่รังมาให้เราแย่งไปกินแล้วก็มีเหล็กไนสุดอันตรายเป็นอาวุธ

ผึ้งเป็นสัตว์ในจำพวกแมลงลำดับที่ 5 ที่ได้มีการศึกษาแผนที่จีโนมต่อจากแมลงวันผลไม้ (โมเดลยอดฮิต) ยุง (เพราะนำเชื้อมาเลเรีย) ตัวไหมเป็นต้น หลายคน (รวมทั้งผมเอง) ก็คงสงสัยว่าแล้วมันจะสำคัญตรงไหน จีโนมคนเค้าก็ทำเสร็จไปตั้งหลายปีแล้ว แถมหลังจากนั้นยังมีแผนที่จีโนมหมู หมา กา ไก่ ตามออกมาเป็นขบวน (หมากับไก่เสร็จแล้วจริง หมูกำลังทำ ส่วนกาพูดเล่นๆ) แล้วทำไมต้องมาสนใจดูจีโนมผึ้งด้วย คำตอบก็คือเพราะว่าผึ้งเป็น "สัตว์สังคม" ครับ ผึ้งมีการแบ่งหน้าที่ในการทำงานเหมือนกับสังคมมนุษย์ซึ่งต่างจากสัตว์ชนิดอื่นๆที่ต่างคน(ตัว)ต่างออกหากินทางใครทางมัน แต่ผึ้งงานทั้งหลายที่ไม่ใช่ผึ้งนางพญาต่างมีหน้าที่เฉพาะ เริ่มตั้งแต่อยู่เฝ้ารังคอยเลี้ยงดูตัวอ่อน หรือว่าจะเป็นพวกหน่วยลาดตระเวนคอยหาอาหาร (ที่เวลาเจอแล้วจะเต้นรำเป็นเลขแปดที่เค้าเรียกว่า waggle dance) หรือมีแม้กระทั่งหน้าที่สัปเหร่อคอยเก็บซากผึ้งที่ตายแล้วเอามาทิ้งนอกรัง ทั้งหมดนี้เกือบทุกตัวทำหน้าที่ของตัวเองอย่างดี แต่บางครั้งก็มีนอกลู่นอกทางอยากไปทำอย่างอื่น หรือหยุดงานประท้วงขอขึ้นค่าแรง หรือแม้กระทั่งยึดอำนาจเหมือนกับสังคมมนุษย์จนเป็นที่น่าอัศจรรย์ใจสำหรับนักวิทยาศาสตร์ว่ามันเหมือนสังคมของคนยังไงยังงั้น

กลับมาเข้าเรื่องต่อว่าจีโนมผึ้งจะเป็นประโยชน์แต่มวลมนุษยชาติได้ยังไง นักวิจัยผึ้งก็บอกว่าเพราะมันเอามาทดลองศึกษาพฤติกรรมในสังคมได้ เค้าสามารถจับผึ้งมาอยู่ด้วยกัน เปลี่ยนแปลงยีนผึ้งให้เกิดการกลายพันธุ์แล้วดูว่ายีนในมีผลต่อพฤติกรรมอย่างไร แถมยังสามารถควบคุมตัวแปรต่างๆได้ทั้งอายุ จำนวน หน้าที่ในสังคมในขณะที่จะจับคน(อย่างคุณกับผม)ไปทำการทดลองแบบนี้ไม่ได้ (หรือว่าจริงๆแล้วรายการเรียลลิตี้อย่างพวก AF นี่เป็นการหลอกมาทดลองอย่างนึง!)

แมลงต่างที่อยู่ในโครงการทำแผนที่จีโนม

Links
Nature 443 (26 October 2006)
Science 314 (27 October 2006)
Genome Sequencing Proposals

Tags [honeybee][Apis mellifera][genome sequencing]

Create Date : 30 ตุลาคม 2549
Last Update : 30 ตุลาคม 2549 21:02:02 น.		4 comments
Counter : 1003 Pageviews.
Share Tweet