|
|
มามะ มาดูอุปกรณ์จับสัตว์น้ำกัน
ไหน ๆ เราก็มากันทางปลาแล้ว มาดูอะไรเป็นความรู้เสริมซะหน่อย ดีไหมฮะ เป็นภูมิปัญญาคนไทยแต่โบราณด้วย 
ที่ปู่ย่าตาทวดเราอุตส่าห์สร้างสมกันมา จนถึงปัจจุบันด้วยวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไป สิ่งเหล่านี้ได้เลือนหาย เด็กรุ่นใหม่คงไม่รู้จักแล้ว เป็นที่น่าเสียดายยิ่ง ถ้าเรารู้จักแต่เฉพาะตัวตนเราในปัจจุบัน แต่ไม่รู้ที่มาที่ไปว่า....เรามาถึงทุกวันนี้ได้ยังไง
สำหรับการประมงในแหล่งน้ำจืดในประเทศไทยเรามีมานานก่อนยุคประวัติศาสตร์เสียอีก ดังหลักฐานที่ปรากฏตามโบราณสถานต่าง ๆ เช่น ภาพวาดที่ผาแต้มที่แสดงการจับปลาบึกของมนุษย์ในยุคนั้น เป็นต้น
อุปกรณ์จับสัตว์น้ำในยุคก่อนประวัติศาสตร์ ค้นพบที่นครปฐม
การประมงและเครื่องมือมีตั้งแต่ขนาดเล็กชนิดพกพาได้ไปจนถึงใหญ่เท่าบ้าน หรือกินเนื้อที่หลายตารางวา ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดและจำนวนปลาที่เป็นเป้าหมาย ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 3 แบบ คือ
1. แบบเคลื่อนที่ ได้แก่ เครื่องมือที่ขนาดเล็กพกพาได้ เช่น เบ็ดธง แห ข่ายลอย สุ่ม สวิง เป็นต้น
สุ่ม
2. แบบกึ่งประจำที่ เป็นเครื่องมือที่โยกย้ายได้ แต่เวลาใช้ต้องติดตั้งอยู่กับที่ รอจนกว่าปลาหรือสัตว์น้ำมาติดจนพอเพียง มักมีขนาดใหญ่ หรือมีน้ำหนักมาก เช่น ลอบชนิดต่าง ๆ ไซ จั่น ตุ้ม อีจู้ ลัน เบ็ดราว เป็นต้น
ไซ
3. แบบประจำที่ มักเป็นเครื่องมือขนาดใหญ่มาก ต้องมีการสร้างติดตั้งโดยถาวรในแหล่งที่จะจับปลา เช่น ยอสะดุ้ง ลี่ โพงพาง รั้วไซมาน กร่ำ เฝือก และบ่อล่อปลา เป็นต้น 
โพง
มาทำความรู้จักเครื่องมือแต่ละชนิดกัน 
ไซ
ไซ เป็นเครื่องมือจักสานจากหวายหรือไม้ไผ่จักตอกประกอบกันเป็นรูปทรงยาวปลายเรียว มีช่องให้ปลาเข้าได้ 2 ทาง คือ ตอนหัวกับด้านข้าง ช่องปลาเข้าจะมีงาแซง (ซี่ไม้ปลายแหลมใช้เสียบสวนทางเข้าออกของปากช่องดักปลา) ทำด้วยไม้ไผ่ประกอบเป็นกรวยปากแคบ เพื่อกันมิให้ปลาว่ายออกมา มักวางตามแหล่งน้ำไหลที่ตื้นหรือริมหนองน้ำ ใช้ดักพวกปลาดุก ปลาช่อน ปลากระทิง และปลาขนาดเล็กชนิดอื่น ๆ ไซมีหลายขนาดและหลายรูปแบบ
(ในรูปเป็นไซดักกุ้ง) 
ลอบ
 
ประกอบด้วยวัสดุจักตอก แต่มีลักษณะเป็นทรงกระบอกมีประทุน (ส่วนโค้งด้านบนของตัวลอบ) เรียกว่า ลอบนอน หรือทรงสูงแนวตั้ง เรียกว่า ลอบยืน มีปากทางเข้าอยู่ด้านหัวหรือด้านหน้าในลอบยืน และมีงาแซงเป็นแนวยาว มักใช้ในบริเวณน้ำลึกอาจถึง 1-2 เมตร ทั้งในแม่น้ำและแหล่งน้ำนิ่ง โดยวางไว้ในทางน้ำที่คาดว่าปลาจะผ่าน ให้ปากลอบหันทวนกระแสน้ำ มักวางไว้ 2-3 วันจึงค่อยมากู้ มักใช้ดักปลาขนาดใหญ่ เช่น ปลาชะโด ปลาแรด ปลาตะเพียน
ตุ้ม
เป็นเครื่องมือจักสานขนาดใหญ่ มีรูปทรงกรวยตั้ง ด้านบนเป็นปลายแคบมีขนาดต่าง ๆ อาจสูงถึง 1.5 เมตร มีรูปร่างหลากหลายแล้วแต่ท้องถิ่น  บางที่ก็อาจสร้างให้ใช้แบบแนวนอน มักมีปากทางเข้าที่ด้านล่าง โดยใช้เหยื่อใส่ไว้ภายใน เช่น มด ปลวก ข้าวหรือรำปั้น ปลาร้า  มักใช้ในแม่น้ำ โดยวางไว้ที่ริมฝั่งทิ้งไว้ 1-2 วัน แล้วค่อยมากู้ ใช้ดักปลาที่อยู่เป็นฝูง เช่น ปลาแขยง ปลาสังกะวาด ปลาตะเพียน ปลาสร้อย เป็นต้น
ลันและอีจู้
เป็นเครื่องมือขนาดเล็ก รูปทรงกระบอก ลันเป็นบ้องไม้ไผ่ที่มาทางเข้าด้านเดียว แต่อีกปลายจะทำช่องแคบ ๆ ให้กลิ่นของเหยื่ออกมาได้ เหยื่อมักเป็นหอยโข่งเน่า ปลาเน่า อีจู้เป็นเครื่องมทือจักสานใช้ได้โดยไม่ต้องใส่เหยื่อ ทั้งสองอย่างนี้ใช้ดักปลาไหลโดยเฉพาะ โดยวางไว้ตามท้องนาหรือแหล่งน้ำตื้น ๆ แล้วพรางด้วยใบไม้หรือกิ่งไม้ต่าง ๆ
อวนลาก
เป็นเครื่องมือประเภทข่ายขนาดใหญ่ มีความยาวตั้งแต่ 50-200 เมตร ประกอบเป็นผืนยาวที่มีลูกกระสงด้านบน และตะกั่วถ่วงด้านล่าง ปลายทั้งสองจะมีรเชือกคร่าวยาวให้ผู้ใช้จับลากได้ เวลาใช้จะต้องใช้คนมากกว่า 5 คนขึ้นไป โดยตีเป็นวงออกไปจากชายฝั่ง จากนั้นก็ลากอวนเข้ามาเพื่อกวาดปลาต่าง ๆ ที่มีอยู่ในวงอวนขึ้นมา ใช้จับปลาได้ทุกชนิด แต่ต้องใช้ในฤดูและแหล่งน้ำที่ทางราชการกำหนดเท่านั้น
ยกยอและสะดุ้ง
เป็นเครื่องมือประจำที่ ที่ประกอบกับกว้าน และคันขนาดใหญ่บนแพที่มีเรือนอยู่ด้วย มักสร้างประจำที่ริมฝั่งแม่น้ำลำคลอง จับปลาได้โดยวางลงในน้ำ ใช้เหยื่อพวกรำหรือเศษข้าวล่อให้ปลาเข้ามาตอดอาศัยอยู่ราว 2-3 วัน จากนั้นจึงยกกว้านขึ้น ที่ก้นยอจะมีตะข้องหรือถุงรวบรวมปลาไว้
ลิ๊งค์ที่เกี่ยวข้อง
//www.skn.ac.th/skl/project/fish/menu3.htm
ส่ ว น อั น นี้ ข า ย ข อ ง เ น้ อ 
//www.pantipmarket.com/view.php?id=P4120890
ขอบคุณทุก ๆ ท่านที่แวะเข้ามาชมฮะ ขอบคุณจากใจจริง 
| Create Date : 04 เมษายน 2549 |
| Last Update : 4 เมษายน 2549 9:25:30 น. |
|
7 comments
|
| Counter : 6832 Pageviews. |
 |
|
|
โดย: ปักเป้า (puxkapou  ) วันที่: 4 เมษายน 2549 เวลา:17:05:11 น. |
|
|
|
| โดย: ใบไม้สีชมพู IP: 61.19.116.36 วันที่: 26 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:15:48:33 น. |
|
|
|
| โดย: เว IP: 192.168.212.246, 127.0.0.1, 125.26.124.25 วันที่: 5 มิถุนายน 2552 เวลา:13:49:03 น. |
|
|
|
| โดย: มนัส IP: 10.240.1.73, 10.240.1.180, 203.149.16.44 วันที่: 26 กรกฎาคม 2552 เวลา:20:54:09 น. |
|
|
|
| โดย: มังกรผลัดถิ่น IP: 125.26.47.201 วันที่: 9 มิถุนายน 2553 เวลา:11:17:56 น. |
|
|
|
| โดย: G IP: 125.26.132.31 วันที่: 28 มีนาคม 2554 เวลา:22:59:10 น. |
|
|
|
|
|
|
|
บางที่ก็อาจสร้างให้ใช้แบบแนวนอน มักมีปากทางเข้าที่ด้านล่าง โดยใช้เหยื่อใส่ไว้ภายใน เช่น มด ปลวก ข้าวหรือรำปั้น ปลาร้า 
มักใช้ในแม่น้ำ โดยวางไว้ที่ริมฝั่งทิ้งไว้ 1-2 วัน แล้วค่อยมากู้ ใช้ดักปลาที่อยู่เป็นฝูง เช่น ปลาแขยง ปลาสังกะวาด ปลาตะเพียน ปลาสร้อย เป็นต้น
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 1 คน [