การทอผ้าขิตกลุ่มสตรีทอผ้าขิตบ้านหนองหัวคน   ตำบลหนองผือ   อำเภอจตุรพักตรพิมาน  

จังหวัดร้อยเอ็ด

เริ่มจัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2549 โดยได้รับงบประมาณสนับสนุนจากองค์การบริหารส่วนตำบลหนองผือ จำนวน 7,000 บาทเป็นทุนตั้งต้นสำหรับกลุ่มสตรี โดยมีสมาชิกจำนวน 45 คน และได้ดำเนินการทอผ้าขิตมาอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน ปัจจุบันมีนางทองสาย บุษย์รัศมี เป็นประธานกลุ่ม และได้มีการพัฒนาลวดลายและสีสันของผ้ามาอย่างต่อเนื่องจนสามารถเป็นผลิตภัณฑ์เด่นของตำบลหนองผือที่ทำการกลุ่มตั้งอยู่บ้านหนองหัวคน หมู่ที่ 8 ตำบลหนองผือ อำเภอจตุรพักตรพิมาน จังหวัดร้อยเอ็ด หมายเลขโทรศัพท์ 098-430-6147

- สีผ้าคงทน มีเนื้อผ้าหนานุ่มเพราะเป็นผ้าที่ทอจากเส้นด้วย

- ผ้ามีลวดลายหลากหลาย สามารถใช้ได้ในหลากหลายโอกาส

- เป็นอาชีพเสริมที่สร้างรายได้ให้กับสมาชิกในชุมชน ให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น 

- เป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นเสริมสร้างคุณค่าให้กับสังคม/ชุมชนได้เป็นอย่างดี 

- เป็นการสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น

- แก้ไขปัญหาการว่างงานและการอพยพและแรงงานของชุมชน 

- เป็นแหล่งเรียนรู้ถึงภูมิปัญญาของชุมชน สามารถถ่ายทอดความรู้ไปยังชุมชนอื่นได้

วัตถุดิบและส่วนประกอบ

-ด้ายสีต่างๆตามต้องการ อาทิ เขียว แดง ขาว น้าเงิน ฟ้า เป็นต้น

กระบวนการผลิต ผ้าทอลายขิต เป็นผ้าพื้นเมืองของภาคอีสาน บางส่วนของภาคเหนือและภาคกลางของไทย นับว่าเป็นศิลปะพื้นฐานที่สะท้อนให้เห็นภาพ ลักษณะ ลวดลาย และวิวัฒนาการของท้องถิ่นเดิมของไทยที่มีมาแต่โบราณ ชาวอีสานถือว่าในกระบวนการทอผ้าด้วยกันแล้ว การทอผ้าขิตต้องอาศัยความชานาญ และมีชั้นเชิงทางฝีมือสูงกว่าการทอผ้าอย่างอื่น ๆ เพราะทอยากมาก มีเทคนิคการทอที่ซับซ้อนมากกว่าการทอผ้าธรรมดา เพราะต้องใช้เวลา ความอดทน และความละเอียด ลออ มีกรรมวิธีที่ยุ่งยากทอได้ช้า และผู้ทอต้องมีประสบการณ์และพรสวรรค์ในการทอ การทอผ้าลายขิต คือ การทอผ้าที่ทอแบบ เก็บขิต หรือ เก็บดอก เหมือนผ้าที่มีการปักดอกการทอผ้าดอกนี้ชาวอีสานเรียกกันว่า การทอผ้าเก็บขิต ลวดลายของขิตแต่ละลายจะมีรูปแบบที่สวยงาม มีความมันวาว นูนลอยออกมาบนผืนผ้า ลวดลายขิตส่วนใหญ่ เป็นลวดลายที่ผู้ทอได้รับแรงบันดาลใจมาจากธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และความเชื่อ เช่น ลายแมงงอด ลายอึ่ง ลายช้าง ลายม้า ลายพญานาค ลายดอกแก้ว ลายดอกจันทร์ ลายตะเภาหลงเกาะ ลายขอ ลายสิงห์ ลายคชสีห์อองน้อย ลายแมงมุม ลายกาบ ลายหอปราสาท หรือธรรมาสน์ เป็นต้น ลวดลายและกรรมวิธีการทอ ลักษณะเฉพาะของผ้าทอลายขิต สังเกตดูได้จากลายซ้าของเส้นพุ่งที่ขึ้นเป็นแนวสีเดียวกันตลอด อาจจะเหมือนกันทั้งผืนหรือไม่เหมือนกันทั้งผืนก็ได้ แต่ต้องมีลายซ้าที่มีจุดจบแต่ละช่วงของลายเห็นได้ชัด ผ้าทอลายขิตอีสาน ตามที่ได้ทอกันมาตั้งแต่สมัยดั้งเดิมในอดีต จนถึงปัจจุบันนี้ อาจแบ่งกลุ่มแม่ลายผ้าทอลายขิต ได้เป็น 4 ประเภท คือ ขิตลายสัตว์ ขิตลายพันธุ์ไม้ ขิตลายสิ่งของเครื่องใช้ และขิตลายเบ็ดเตล็ด 

วิธีทอผ้าเก็บขิตหรือเก็บดอก นี้ ชาวพื้นบ้าน เรียกว่า การทอผ้าเก็บขิต การทอผ้าขิตเก็บดอกเช่นนี้ ต้องมีไม้ค้าอันหนึ่งกว้างประมาณ 4 นิ้ว ยาวขนาด 2 ศอก เป็นไม้บาง ๆ และมีไม้ขนาดเล็ก ๆ เป็นไม้สอดใช้สาหรับเก็บขิตให้เป็นลายต่าง ๆ ในบางครั้งก็อาจใช้ไม้เก็บขิตนี้ 30-40 อันก็มี แล้วแต่ความยากง่ายของลาย ฉะนั้นถ้าหากว่าใช้ไม้เก็บขิตจำนวนมากจะทำให้ทอได้ช้ามาก เพราะต้องเก็บดอกทีละเส้น ๆ จนหมดตามลวดลายที่กำหนดไว้ 

ขั้นตอนการผลิต 

1. นำด้ายค้นใส่หลักเผือ ความยาว ขนาดตามต้องการ 

2. แล้วต่อเข้าฟืม กางใส่กี่ 

3. ทอขัดกกเล็กน้อย 

4. เก็บลายใส่ตะกอ 

5. ด้ายส่วนที่เหลือนามาปั่นใส่หลอดเพื่อทอ

6. เก็บลายขิตตามต้องการ

1. ใช้วัตถุดิบในท้องถิ่นทำให้ประหยัดต้นทุนในการผลิตและได้ผ้าที่มีคุณภาพผลิตจากฝีมือล้วนๆ 

2. ใช้วัตถุดิบคุณภาพดีเพื่อความคงทนและสวยงามสามารถใช้งานได้อย่างคุ้มค่า 

3. เก็บขิตด้วยความละเอียด ประณีต ทำให้ได้ลายขิตที่สวยงาม

ที่อยู่ 79 บ้านหนองหัวคน หมู่ 8 ตำบลหนองผือ  อำเภอจตุรพักตรพิมาน  

จังหวัดร้อยเอ็ด 45180

 098-430-6147