“ช้างแคระบอร์เนียว” (ภาพ : เว็บไซต์ cedeprudente.blogspot )

“ช้าง” แม้จะได้ชื่อว่าเป็นสัตว์บกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก และหากว่าพูดถึงช้างแล้ว หลายๆ คนมักจะนึกถึงรูปลักษณ์ที่สูงใหญ่ท่าทางน่าเกรงขามมาก่อนเสมอ แต่ใครจะรู้บ้างว่าเจ้าสัตว์ชนิดนี้ ยังมีสายพันธุ์ขนาดเล็กอีกด้วย ที่สำคัญ ช้างสายพันธุ์ขนาดเล็กนี้ยังมีอยู่เพียงจำนวนน้อยนิด นั่นก็คือ “ช้างแคระ” แห่งเกาะบอร์เนียวนั้นเอง

"ช้างแคระบอร์เนียว" หรือ “ช้างบอร์เนียว” เป็นอีกหนึ่งสายพันธุ์ของช้างที่มีอยู่บนโลกนี้ ซึ่งเป็นช้างสายพันธุ์ที่มีขนาดเล็กที่สุดลักษณะที่เป็นจุดเด่นของช้างสายพันธุ์นี้คือ ขนาดของลำตัวที่มีขนาดเล็กกว่าช้างสายพันธุ์อื่นๆ อย่างมาก

โดยจะมีความสูงประมาณ 2-2.5 เมตร เท่านั้น ในขณะที่ช้างเอเชียจะมีขนาดตั้งแต่ 3 เมตรขึ้นไป และเมื่อเทียบกับญาติที่ใหญ่ที่สุด อย่างช้างแอฟริกาที่มีความสูงถึง 4 เมตร แล้ว ก็ยิ่งนับว่ามีขนาดเล็กมาก

“ช้างแคระบอร์เนียว” ขนาดเล็กน่ารัก (ภาพ : เว็บไซต์ cedeprudente.blogspot )

ช้างแคระแห่งบอร์เนียว มีถิ่นอาศัยอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของเกาะบอร์เนียว ซึ่งพื้นที่ส่วนใหญ่ของเกาะบอร์เนียวอยู่ภายใต้การปกครองของรัฐซาบาห์ ประเทศมาเลเซีย โดย "เกาะบอร์เนียว" แห่งนี้ยังเป็นเกาะที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลกอีกด้วย และยังเป็นที่ตั้งของ 3 ประเทศคือ มาเลซีย, อินโดนีเซีย, และบรูไน

“ช้างแคระบอร์เนียว” เมื่อเทียบกับขนาดคน (ภาพ : เว็บไซต์ cedeprudente.blogspot )

 ถึงจะมีขนาดลำตัวที่เล็กกว่าญาติสายพันธุ์อื่นๆ แต่ช้างบอร์เนียวจะมีใบหูและหางที่ยาวใหญ่กว่าช้างเอเชีย ทั้งยังขึ้นชื่อในเรื่องใบหน้าที่ดูเหมือนลูกช้างเสมอ เพราะไม่ว่าจะอายุมากเท่าไหร่ หน้าตาของเจ้าช้างบอร์เนียวเหล่านี้ ก็ยังคงดูไม่เปลี่ยนแปลงไปจากช้างรุ่นเยาว์

นอกจากนี้ช้างแคระบอร์เนียวยังมีนิสัยที่อ่อนโยน ไม่ดุร้าย และมีความเป็นมิตรอย่างมาก แต่การที่มันเป็นมิตร และมนุษย์สามารถเข้าใกล้พวกมันได้โดยง่าย จึงทำให้ช้างเหล่านี้ถูกลักลอบฆ่าเพื่อเอางาได้ง่ายด้วยเช่นกัน

       อีกทั้งลักษณะการหากินตามป่าในพื้นที่ราบลุ่มและบริเวณลุ่มแม่น้ำ ซึ่งใกล้กับพื้นที่ทำการเกษตรของมนุษย์บนเกาะ ก็ยังเป็นอีกปัจจัยที่ทำให้จำนวนของช้างแคระบอร์เนียวลดลงไปอีก เนื่องจากชาวบ้านเกรงว่าพวกมันจะมาทำลายพืชผลการเกษตร จึงวางยาเบื่อ ยาพิษ ในขณะที่ช้างแคระบางส่วนก็ไปกินผักผลไม้ที่ปนเปื้อนสารเคมี

ทำให้จำนวนของช้างแคระบอร์เนียวลดจำนวนลงไปมาก โดยจำนวนประชากรช้างบอร์เนียวในปัจจุบันที่ได้มีการสำรวจนั้น หลงเหลืออยู่เพียงแค่ 1,500 ตัว

ข้อมูลต่างๆ เมื่อเทียบกับญาติๆ ช้างสายพันธุ์อื่น (ภาพ : เว็บไซต์ behance.net )

แม้ในปัจจุบันช้างแคระบอร์เนียวจะสามารถพบเห็นได้บนเกาะบอร์เนียวแต่เพียงเท่านั้น แต่เมื่อครั้งอดีต เจ้าช้างแคระเหล่านี้ก็อาศัยอยู่ในประเทศไทยด้วยเช่นกัน ซึ่งได้มีคำบอกเล่าในบันทึกต่างๆ เช่นข้อมูลจากโครงการยุววิจัยประวัติศาสตร์ท้องถิ่นภาคใต้ โรงเรียนสตรีพัทลุง ที่ได้บันทึกไว้ว่า

       “ช้างแคระเหล่านี้ มีถิ่นที่อยู่บริเวณที่ราบลุ่มทางตอนเหนือของทะเลสาบสงขลา ชาวบ้านในท้องถิ่นเรียกว่า ช้างค่อม, ช้างแคระ, ช้างแกลบ หรือ ช้างพรุ มีรูปร่างลักษณะอย่างช้างทั่วๆ ไปแต่มีขนาดเล็กกว่า ขนาดลําตัวสูงประมาณควาย ซึ่งในบันทึกการพบเห็นช้างค่อมนั้น ได้มีการบันทึกไว้น้อยมาก และได้สูญหายไปเมื่อราวๆ 60-70 ปีที่ผ่านมา

อีกทั้งในปี พ.ศ.2506 นายแพทย์บุญส่ง เลขะกุล นักนิยมไพรคนสำคัญของไทย ได้ทำการสำรวจในเรื่องช้างแคระนี้ ก็ไม่ปรากฏร่องรอยรอบๆ ทะเลสาบสงขลาอีกเลย”

บริเวณที่อยู่อาศัยบน “เกาะบอร์เนียว” (ภาพ : เว็บไซต์ nationalgeographic )

แต่ถึงอย่างไรช้างสายพันธุ์แคระแห่งเกาะบอร์เนียว ก็ยังไม่ได้หายจากโลกนี้ไป แม้จะยังคงเหลืออยู่อย่างน้อยนิดก็ตาม แต่ชีวิตเหล่านี้ก็ต้องขึ้นอยู่กับการมีจิตสำนึกของมนุษย์ ว่าจะยังต้องการอนุรักษ์ให้พวกมันได้อยู่เคียงคู่พวกเราต่อไป หรือจะปล่อยปละละเลยเจ้าช้างเหล่านี้ ให้เหลือแค่เพียงชื่อและภาพถ่ายไว้ให้ดูต่างหน้า เหมือนกับเพื่อนสัตว์โลกชนิดอื่นๆ ที่ได้จากโลกนี้แล้ว

ขอบคุณ ผู้จัดการออนไลน์

สิริสวัสดิ์จันทรวารค่ะ