คอลัมน์ ฟ้าสางเมื่อใกล้ค่ำ


มีพุทธภาษิตบทหนึ่งว่า ยโส ลทฺธา น มชฺเชยฺย (อ่านว่า ยะโส ลัดทา นะ มัดเชยยะ) แปลกันว่า ได้ยศแล้วไม่พึงเมา

คุณลุง "ประสก" หรือ จำรัส ดวงธิสาร ผู้ล่วงลับไปแล้ว ท่านว่า แปลอย่างนี้ทำให้เข้าใจผิดว่า พอได้เลื่อนยศแล้วไม่พึง ฉลองเสียจนเมาแอ๋ อะไรทำนองนั้น ความจริง "เมา" ในที่นี้หมายถึงประมาทมัวเมา หรือหลงลืมตน ยศมี 3 อย่าง คือ

- อิสริยยศ หมายถึง ความเป็นใหญ่ เช่น ยศทหาร ยศตำรวจ หรือตำแหน่งหน้าที่ปกครองตนเองทางพลเรือน รวมถึงสมณศักดิ์และฐานะตำแหน่งทางคณะสงฆ์

- บริวารยศ หมายถึง ความมีพวกพ้อง หรือคนรักใคร่ชอบพอมาก มีเพื่อนมาก มีผู้ร่วมงานมาก มีผู้เคารพนับถือมาก

- เกียรติยศ หมายถึง ความมีชื่อเสียงเป็นที่นับหน้าถือตาในสังคม ชื่อเสียงที่เกิดจากคุณงามความดีเท่านั้น จึงจะเรียกว่า เกียรติยศ

คนทำชั่วช้าเลวทรามถึงจะได้ลงหน้าหนึ่งของหนังสือพิมพ์ ใครๆ ก็รู้กันทั่วไม่นับเป็นชื่อเสียงเกียรติยศเรียกว่า "ชื่อเสีย" มากกว่า

ไม่ว่ายศชนิดใด อยู่ภายใต้กฎธรรมดาคือมีเกิด มีดับ วันนี้ได้ยศ เช่น ได้เลื่อนตำแหน่ง หรือได้รับการสนับสนุนจากเพื่อนฝูง หรือมีคนนับหน้าถือตา พรุ่งนี้อาจเสื่อมจากยศที่ได้ก็ได้

ในทำนองเดียวกัน ผู้ไร้ยศในวันนี้ ถ้าหมั่นทำคุณงามความดีไม่ท้อถอย อาจเป็นผู้มียศในวันหน้าก็ได้

คนที่ไม่ศึกษาเรื่องยศตามเป็นจริง มักปฏิบัติผิดหรือวางตนผิด เช่น เมื่อสมัยยังไม่ได้เป็นอะไรก็สงบเสงี่ยมเจียมตัวดี เข้ากับใครได้ดี พอได้รับแต่งตั้งให้มียศมีตำแหน่งสูงแล้ว ควรรักษาศักดิ์ศรี ไม่พูดกับคนอื่นโดยไม่จำเป็น วางมาดหรือขู่ตะคอกผู้ใต้บังคับบัญชาให้กลัว ด้วยคิดว่า นั่นคือการวางตนสมกับยศตำแหน่ง

อย่างนี้ภาษิตโบราณว่า "วัวลืมตีน" จะมีแต่คนเกลียดชัง หาคนที่เคารพนับถือจากใจจริงยาก

คนบางคนเคยอยู่ในตำแหน่งใหญ่โต พอออกจากตำแหน่งนั้น ปรับตัวไม่ได้ปรับใจไม่ถูก เมื่อไม่มีใครเขาให้ความสำคัญเพราะตนไม่มีอำนาจเหมือนเดิมแล้ว ก็น้อยอกน้อยใจเป็นทุกข์

ทั้งหมดนี้ล้วนแต่ไม่รู้ความจริงว่า ยศศักดิ์เป็นเพียง "หัวโขน" ใส่แล้วถอดได้ มันมาแล้วก็ไป ไปแล้วก็มา เป็นกฎธรรมดา ไม่มีอะไรแน่นอน สิ่งที่แน่นอนที่สุด ก็คือ "ความไม่แน่นอน"

หน้า 31

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์

ศ.เสฐียรพงษ์ วรรณปก

สิริสวัสดิ์จันทรวารค่ะ

Create Date : 10 กุมภาพันธ์ 2557
Last Update : 10 กุมภาพันธ์ 2557 11:28:58 น.		0 comments
Counter : 542 Pageviews.
Share Tweet