คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

พระพุทธรูปประจำวันพฤหัสเป็น พระพุทธรูปนั่งสมาธิ ซึ่งได้เคยบรรยายคติและสัญลักษณ์ของปางสมาธิ ไว้แล้ว

ความแตกต่างหรือคติของพระประจำวันพฤหัสฯ ที่อยู่ในปางสมาธิเช่นเดียวกันนั้น สัญลักษณ์ที่แตกต่างกันนั้นมาจากแนวความคิดที่คลี่คลายมาจากพุทธประวัติพระพุทธเจ้า ในตอนเสวยวิมุตสุข ในสัปดาห์ที่ 4 หรือนับกันเริ่มต้นในวันพฤหัสบดี

ตำนานกล่าวว่า "เทวดาเนรมิตเรือนแก้วขึ้นทางทิศเหนือของต้นศรีมหาโพธิ์ เสด็จนั่งขัดสมาธิบนบัลลังก์พิจารณาพระอภิธรรมปิฎกสิ้นเจ็ดวัน"

สัญลักษณ์ของเรือนแก้วหมายถึงแดนศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งเราจะพบทั่วไปในพุทธศิลป์ ที่มักจะเขียนเรือนแก้วครอบพระพุทธรูปอยู่เสมอ การที่พระพุทธเจ้าเมื่อตรัสรู้แล้วพ้นแล้วจากสังสารวัฏทั้งปวง จึงหมายถึงการประทับอยู่ในแดนศักดิ์สิทธิ์ จึงใช้เรือนแก้วเป็นสัญลักษณ์

คติที่แตกต่างกันเล็กน้อยของพระพุทธรูปปางสมาธินั้น ในคติที่หมายถึงการตรัสรู้นั้น หมายถึงพระพุทธเจ้าตรัสรู้อริยสัจ 4

เมื่อตรัสรู้อริยสัจ 4 แล้ว พระพุทธเจ้าได้ทบทวนปฏิจจสมุปบาท หรือหมายถึงกระบวนการการเกิดเหตุและปัจจัย ผลแห่งสังสารวัฏ

ส่วนในปางสมาธิที่เป็นพระพุทธรูปประจำวันพฤหัสนี้ คติหมายถึงการพิจารณา อภิธรรมปิฎกคือ ความละเอียด สลับซับซ้อน ในเรื่องของรูป จิต (ตัวรู้) เจตสิก (คุณสมบัติแห่งความรู้ ความคิด) และนิพพาน (สภาวะแห่งการพ้นจากสังสารวัฏ)

หน้า 6

Create Date : 05 มีนาคม 2557
Last Update : 5 มีนาคม 2557 10:09:52 น.		0 comments
Counter : 1428 Pageviews.
Share Tweet