บทความ “การวางผังและออกแบบสถานที่สาธารณะตามเกณฑ์Smart Growth”

โดย ฐาปนา บุณยประวิตร(ThapanaBunyapravitr)

thapana.asia@gmail.com/ //www.asiamuseum.co.th/

//www.smartgrowthasia.com

การสร้างสถานที่ตามเกณฑ์การเติบโตอย่างชาญฉลาดหรือ Smart Growth นั้นได้รับการต่อยอดและนำลงสู่การปฏิบัติจากหลายองค์กรแต่ที่มีชื่อเสียงและได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติมากที่สุดได้แก่กลุ่ม Projectfor Public Spaces หรือ PPS ซึ่งได้ใช้แนวคิด Placemakingเป็นธงนำในการดำเนินงาน โดยโปรแกรมดังกล่าวได้รวบรวมเทคนิควิธีด้านผังเมืองและด้านสถาปัตยกรรมผังเมืองหลายๆอย่างรวมกันและใช้กลยุทธ์การสร้างเสริมความร่วมมือจากทุกภาคส่วนเป็นเครื่องช่วยให้เกิดความสำเร็จในการนำลงสู่การปฏิบัติความโดดเด่นและความสำเร็จในช่วง 10 กว่าปีที่ผ่านมาได้ทำให้ Placemakingแปรสภาพเป็นแนวคิดหลักสำหรับการสร้างพื้นที่เมืองและสถานที่สาธารณะที่โดดเด่นที่สุดในขณะนี้

การสร้างสถานที่ตามแนวทางของ Placemaking ประกอบด้วย 4 เกณฑ์ได้แก่

1.การข้าถึงและการเชื่อมต่อ (Access & Linkage)

2.ภาพลักษณ์สถานที่และความสะดวกสบาย (Comfort &Image)

3.กิจกรรมการใช้ประโยชน์สถานที่ (Uses &Activities)

4.การใช้สถานที่เพื่อสร้างความสัมพันธ์ของผู้คน (Sociability)

1.1 Access & Linkages

- ความสามารถในการมองเห็นในมุมมองแนวตั้งและแนวราบ

- ความสามารถในการเข้าถึงด้วยทางเดิน ทางจักรยานและระบบขนส่งมวลชน

- ความพร้อมด้านสภาพแวดล้อมของเส้นทางเข้าถึง เช่น ร้านค้าและหน่วยบริการเมือง

- ความปลอดภัยและความสะดวกในการเข้าถึง

- ความสามารถในการเชื่อมโยงทางกายภาพกับย่านพาณิชยกรรมย่านที่อยู่อาศัย และหน่วยบริการเมือง

- การใช้แนวเส้นทางสีเขียว (Greenway) ในการเชื่อมต่อ

1.2 Comfort & Image

- ความสะดวกสบายของสถานที่ที่ไม่ต้องพึ่งพาการบริการ

- ความรับรู้ภาพลักษณ์ด้านความสะอาด ความปลอดภัยและความอบอุ่นของสถานที่

- ความสะดวกในการเลือกบริเวณที่นั่งพักผ่อนและนันทนาการ

- สตรีและคนชราเลือกให้เป็นสถานที่สำหรับนันทนาการ

1.3 Uses & Activities

- ใช้กิจกรรมในการสร้างสรรค์สถานที่

- ใช้กิจกรรมในการดึงดูดให้ผู้คนใช้และหวนกลับมาใช้สถานที่

- สถานที่หากเว้นว่างการใช้งานมากแสดงถึงความผิดปกติของการจัดการกิจกรรมการใช้ประโยชน์

- สร้างความสมดุลของพื้นที่ใช้สอยแบบรวม และแยกผู้ชายและผู้หญิง แต่ให้เน้นการจัดการพื้นที่ผู้หญิงเป็นหลัก

- สร้างพื้นที่ที่เหมาะกับประชาชรทุกระดับอายุโดยให้ความสำคัญกับผู้ชราและเด็ก

- สร้างพื้นที่ที่ใช้ได้ตลอดทั้งวัน

- สร้างพื้นที่ให้ผู้คนใช้ประโยชน์แบบกลุ่มมากว่าใช้ประโยชน์เป็นรายปัจเจก

- สร้างสถานที่ที่ง่ายและสะดวกในการบริหารจัดการ

1.4 Sociability

- ใช้สถานที่ในการสร้างโอกาสการรู้จักมักคุ้นและการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีของประชาชน

-ใช้สถานที่เพื่อก่อให้เกิดความสำนึกรักในถิ่นที่พักและสร้างความผูกพันธ์ระหว่างประชาชนกับสถานที่

- ใช้สถานที่และกิจกรรมเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนประสบการณ์และองค์ความรู้ของประชาชนทุกระดับอาชีพ

- ใช้สถานที่สร้างภาพลักษณ์ที่ดีของชุมชนและเมือง

สำหรับกรอบคิดในการออกแบบสถานที่สาธารณะ ประกอบด้วย 7ปัจจัยได้แก่

1.1 Place to Sit

การสร้างที่นั่งพักผ่อน และเฟอร์นิเจอร์ภูมิทัศน์ให้กระจายทั่วพื้นที่เมืองซึ่งประชาชนสามารถใช้ประโยชน์ได้ตลอดทั้งวันและทุกฤดูกาล

1.2 Playgrounds to Enjoy

สร้างสนามเด็กเล่นและที่พักผ่อนหย่อนใจสำหรับทุกชุมชนที่ประชาชนสามารถเดินถึงได้ โดยสนามดังกล่าวต้องได้รับการออกแบบให้งดงาม คงความเป็นธรรมชาติสะดวก และปลอดภัย

1.3 Art to Touch

สร้างสถานที่ที่ออกแบบปรับปรุงให้ผสมผสานแนวคิดด้านศิลปะโดยเฉพาะอย่างยิ่งงาน Street art และศูนย์ศิลปะขนาดเล็กที่ประชาชนทุกระดับง่ายในการเข้าใช้บริการ

1.4 Music to Hear

การใช้เสียงเพลงและการละเล่นพื้นถิ่นเสริมศักยภาพการใช้พื้นที่ให้เกิดความสมบูรณ์

1.5 Food to Eat

การสร้างนโยบายกระจายอาหารท้องถิ่น และ Food Court ลักษณะชั่วคราวตามฤดูกาลหรือถาวรในพื้นที่บริการของสถานที่

1.6 History to Experience

การสร้างพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์หรือพิพิธภัณฑ์พื้นถิ่นขนาดเล็กแบบ interactive ในพื้นที่สาธารณะเพื่อสร้างประสบการณ์ร่วมของสมาชิกภายในชุมชน

1.7 People to Meet

การสร้างพื้นที่พบปะแบบไม่เป็นทางการในพื้นที่สาธารณะเช่น เฟอร์นิเจอร์โซฟาขนาดใหญ่ในภูมิทัศน์ ร้านกาแฟขนาดเล็ก ห้องสมุดหรือลานกีฬาขนาดเล็ก

เอกสารอ้างอิง

Project for Public Spcaes, TheOrigin of the Power of 10, May 28,2013: //www.pps.org/reference/poweroften/

ท่านใดสนใจ แนวความคิด Smart Growth (การวางผังเมืองพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืนตามแนวทางการเติบโตอย่างชาญฉลาด)เข้าไป กด like fanpage ตามลิ้งก์ Facebook นี้ครับ //www.facebook.com/smartgrowththailand

อ่านบทความ “ย้อนหลัง” เกี่ยวกับองค์ความรู้ด้านผังเมืองที่ลิ้งก์ตามที่อยู่ด้านล่าง 2 ลิ้งก์นี้

//www.oknation.net/blog/smartgrowth

//www.oknation.net/blog/smartgrowththailand