กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว
เพชรพระมหามงกุฎ
แผ่นดินทอง
รัตนโกสินทร์ ๒๒๕ ยินดีต้อนรับ
สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
พระราชสกุล
เที่ยวเมืองพระร่วง
ตำนานวังหน้า
ความ-ทรงจำ ในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
อธิบายเรื่องธงไทย
ตำนานภาษีอากร
บันทึกรับสั่งสมเด็จฯ
สารคดีที่น่ารู้ - ม.จ.หญิงพูนพิศมัย ดิศกุล
พระจอมเกล้าพระจอมปราชญ์
เทศาภิบาล
สิมอีสาน
ว่าด้วยตำนานเสภา เรื่องขุนช้างขุนแผน
ตำนานการสอบพระปริยัติธรรม
ตำนานพระแก้วมรกต
เรื่องทรงเที่ยวกลางคืน พระราชหัตถเลขาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
จดหมายเหตุพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระประชวรจนถึงสวรรคต
พระราชหัตถเลขาในรัชกาลที่ ๕ เสด็จประพาสแหลมมลายูคราว ร.ศ. ๑๐๘
พระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตอนเสวยราชย์
พระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ก่อนเสวยราชย์
ว่าด้วยประเทศสยามในจดหมายเหตุจีน
ว่าด้วยหน้าที่และพระอัธยาศัยในกรมพระราชวังบวรฯ กรุงรัตนโกสินทร์
ตำนานหนังสือพระราชพงศาวดาร
คำให้การหัวพันห้าทั้งหกในศึกฮ่อ
อำแดงเหมือน กับ นายริด
แผ่นดินสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (พระเจ้าอู่ทอง)
ว่าด้วยตำนานการเดินทางของฝรั่งมาสู่สยาม และมูลเหตุที่รับเป็นไมตรี
สำเภาเจดีย์ที่วัดยานนาวา
กรุงศรีอยุธยา ครั้งบ้านเมืองดี
ร.ศ. ๑๑๒
อธิบายเรื่องพระบาท
อธิบายตำนานรำโคม
วิจารณ์ว่าด้วยหนังสือ พราหมณศาสตร์ทวาทสพิธี
วินิจฉัยประเพณีแต่งงานอย่างโบราณ
พระราชหัตถเลขาอันเป็นมูลเหตุที่ตั้งหอพระสมุดวชิรญาณ
บรรดาศักดิ์ "เจ้าคุณ" ฝ่ายผู้หญิง
รับทูตฝรั่งครั้งกรุงรัตนโกสินทร์
ตำนานการที่ไทยเรียนภาษาอังกฤษ
ลักษณะการศึกษาของเจ้านายแต่โบราณ
คำให้การชาวอังวะ
แผ่นดินสมเด็จพระเอกาทศรฐมหาราช
"กรมสมเด็จ" กับ "สมเด็จกรม"
พระบรมราชาธิบายเรื่อง ตั้งกรมเจ้านาย
เปรียบนามสกุลกับชื่อแซ่
พระราชปุจฉาอันเป็นมูล "พระมหาเจดีย์ศรีสรรเพชญดาญาณ"
คำให้การเฒ่าสา เรื่องหนังราชสีห์
ประกาศพระราชบัญญัติให้ใช้คำนำหน้าชื่อชนต่างๆ
ตำนานพระโกศ
ศึกเจ้าอนุเวียงจันทน์
ศึกถลาง
อธิบายเรื่องพระมหาอุปราช
เสด็จประพาสต้น ร.ศ. ๑๒๕
กำเนิดหัวเมืองในมณฑลอีสาน สรุป
กำเนิดหัวเมืองในมณฑลอีสาน ตอนที่ ๒
กำเนิดหัวเมืองในมณฑลอีสาน ตอนที่ ๑
อธิบายเรื่องวรรณยุกต์
ประกาศพระราชพิธีโสกันต์ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์
ประกาศขนานนามพระพุทธปฏิมากรประจำรัชกาล
ตั้งเจ้าพระยานครศรีธรรมราช
ว่าด้วยมูลเหตุแห่งการสร้างวัดในประเทศสยาม
เหตุเกิดเมื่อศักราช ๙๐๗ พระเทียรราชาได้ราชสมบัติ
เสด็จตรวจราชการมณฑลอีสาน มณฑลอุดร ตอนที่ ๑
เสด็จตรวจราชการมณฑลอีสาน มณฑลอุดร ตอนที่ ๒
เมื่อแผ่นดินทรงสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ๒ พระองค์
ว่าด้วยลักษณะการปกครองประเทศสยามแต่โบราณ
เสด็จประพาสต้น ร.ศ. ๑๒๓
พระราชมรดกในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
ตำหนักทองที่วัดไทร
ด่านพระเจดีย์สามองค์
๒๓ ตุลาคม ๒๔๕๓ เมื่อแผ่นดินสยามร้องไห้
โรงเรียนมหาดเล็กหลวง
สร้างพระบรมรูปทรงม้า
สมเด็จพระปิยมหาราช
อั้งยี่
ตำนานเงินตรา
ตำนานอากรบ่อนเบี้ยและหวย
แผ่นดินพระร่วง
จดหมายเหตุเสด็จหว้ากอ ปีมะโรงสัมฤทธิศก
แรกมีอนามัยในเมืองไทย
แรกมีโรงพยาบาลในเมืองไทย - ศิริราชพยาบาล
พระราชพิธีคเชนทรัศวสนาน
พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย
แผ่นดินสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
แผ่นดินสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช
แผ่นดินสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ
แผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
ภูมิสถานกรุงศรีอยุธยา
ตำนานกรุงศรีอยุธยา
ศึกคราวตีเมืองพม่า
ศึกเมืองทวาย
ศึกพม่าที่นครลำปางและป่าซาง
ศึกพม่าที่ท่าดินแดง
ศึกหินดาดลาดหญ้า
ค้นเมืองโบราณ
ว่าด้วยตำนานสามก๊ก
ธรรมเนียมราชตระกูลในกรุงสยาม
พระราชกรัณยานุสรณ์
หนังสือหอหลวง
ว่าด้วยยศเจ้านาย
รับทูตฝรั่งครั้งกรุงรัตนโกสินทร์
The Rajah of Sarawak, Sir James Brooke
อธิบายต้นเรื่องจดหมายเหตุ เรื่องเซอเชมสบรุกเข้ามาขอทำสัญญาในรัชกาลที่ ๓
ในสมัยเมื่อตั้งกรุงรัตนโกสินทรนี้ ที่ในยุโรปเป็นเวลามีมหาสงครามเนื่องมาตั้งแต่เกิดจลาจลในประเทศฝรั่งเศส ฝรั่งต่างชาติกำลังรบพุ่งชิงอำนาจกัน ก็มิใคร่จะไปมาค้าขายถึงประเทศทางตะวันออกนี้ ครั้นศึกสงบลงอังกฤษอยู่ข้างฝ่ายชนะ ได้เมืองขึ้นของพวกที่แพ้อันมีอยู่ทางประเทศตะวันออกนี้ จึงมีอำนาจกว่าชาติอื่นเป็นเดิมมา ก็ลักษณะการปกครองหัวเมืองขึ้นของอังกฤษในอินเดียสมัยนั้น ยังอยู่ในอำนาจบริษัทอังกฤษ รัฐบาลเป็นแต่ตั้งตัวเป็นเจ้าเมือง เรียกว่า เกาวเนอเยเนราล มาอยู่ในมณฑลบังกะหล่า คือ เบงกอล การค้าขายและขยายอำนาจอังกฤษทางประเทศตะวันออกนี้ บริษัทอังกฤษที่อินเดียอำนวยการทั้งสิ้น มาขอเช่าเกาะหมากไปจากพระยาไทรบุรี เดิมทำเป็นแต่ที่จอดพักเรือที่มาค้าขาย และเป็นที่เก็บสินค้า ทีหลังคิดสร้างเป็นบ้านเมืองที่มั่น
ฝ่ายไทยกำลังติดพันรบพุ่งกับพม่า ไม่อยากจะให้เกิดวิวาทขึ้นกับอังกฤษอีกทางหนึ่ง จึงมิได้ว่ากล่าวเรื่องเกาะหมากกับอังกฤษ มาจนถึงรัชกาลที่ ๒ พม่าคิดจะตีเมืองไทย พม่าพยายามเกลี้ยกล่อมญวนและแขกมลายู จะให้ยกมาตีเมืองไทยทางตะวันออกและตะวันตกในคราวเดียวกับพม่ายกมาทางเหนือ ญวนไม่ยอมเข้าด้วย แต่เจ้าพระยาไทรปะแงรันเอาใจออกห่างจากไทยไปเข้ากับพม่า รับจะยกกองทัพตีขึ้นมาทางข้างใต้ แต่การที่เจ้าพระยาไทรคิดกบฏนั้นทราบถึงกรุงเทพฯ ก่อนเจ้าพระยาไทรได้ออกหน้าทำการประทุษร้าย จึงโปรดฯให้เจ้าพระยานครฯ ยกกองทัพลงไปตีเมืองไทรได้แล้ว ทรงตั้งบุตรเจ้าพระยานครฯ เป็นพระยาไทรอยู่ปกครองบ้านเมือง
ฝ่ายเจ้าพระยาไทรปะแงรันหนีไปอาศัยอังกฤษอยู่ที่เกาะหมาก ไปว่ากล่าวจะให้อังกฤษช่วยเอาเมืองคืนให้ ครั้นอังกฤษไม่ทำตาม เจ้าพระยาไทรก็เอาเกาะหมากเป็นที่อาศัยยุแหย่ให้พวกแขกในเมืองไทรกำเริบ ไทยไปต่อว่าอังกฤษ อังกฤษก็ว่าไม่รู้ไม่เห็นด้วย แต่ก็ไม่กักขังห้ามปรามเจ้าพระยาไทรอย่างไร เพราะที่จริงพวกอังกฤษที่เกาะหมากไม่อยากให้ไทยลงไปปกครองเมืองไทร อังกฤษกับไทยจึงเริ่มเกี่ยวข้องกันด้วยเกิดอริในเรื่องเมืองไทรบุรี แทบจะถึงต้องรบกัน
หากรัฐบาลอังกฤษที่อินเดียไม่ได้คิดจะเป็นศัตรู ประสงค์แต่จะขยายการค้าขายมาหาประโยชน์ถึงเมืองไทย เจ้าเมืองบังกะหล่าจึงแต่งให้ Dr.ยอน ครอเฟิด เป็นทูตมายังกรุงเทพฯ ในรัชกาลที่ ๒ เมื่อปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๓๖๔ หมอครอเฟิดเข้ามาขอทำหนังสือสัญญาค้าขายและจะขอให้เจ้าพระยาไทรปะแงรันเข้ามาครองเมืองไทรขึ้นกรุงเทพฯ อย่างงเดิม แต่ไม่สำเร็จทั้ง ๒ ข้อ ได้รับอนุญาตให้เรือพ่อค้าอังกฤษไปมาค้าขายในพระราชอาณาจักรได้เหมือนชาวต่างประเทศชาติอื่นๆ หมอครอเฟิดกลับไปได้ไม่ช้าอังกฤษก็เกิดรบกับพม่าครั้งแรก อังกฤษรู้ว่าไทยเป็นข้าศึกกับพม่ามาช้านาน จึงมาชวนไทยเป็นสัมพันธมิตรกับอังกฤษช่วยกันรบพม่า
ขณะนั้นพอสิ้นรัชกาลที่ ๒ เมื่อปีวอก พ.ศ. ๒๓๖๗ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ ทรงรับทางไมตรีอังกฤษ ให้กองทัพไทยยกไปช่วยในการรบพม่า ให้ยกไปถึงเมืองมอระแมน ฝ่ายข้างอังกฤษก็แต่งให้นายร้อยเอกเฮนรี เบอนีเป็นทูตเข้ามายังกรุงเทพฯ เนื่องในการที่เข้ากันทำสงครามในครั้งนั้น ครั้นเมืองเสร็จสงคราม ไทยกับอังกฤษจึงปรองดองกัน ฝ่ายไทยยอมให้ผลประโยชน์ทางเมืองพม่าแก่อังกฤษ ฝ่ายอังกฤษยอดเอาตัวเจ้าพระยาปะแงรันไปกักไว้ห่างไกล และรับช่วยอุดหนุนไทยให้ปกครองหัวเมืองมลายูที่ได้ไว้ใหม่โดยสะดวก นอกจากนี้ได้ทำหนังสือสัญญาค้าขายกันเมื่อปีจอ พ.ศ. ๒๓๖๙ เป็นเนื้อความว่า ไทยยอมให้เรือค้าขายของอังกฤษเข้ามาค้าขายในพระราชอาณาจักรโดยสะดวก ข้างอังกฤษยอมให้ไทยเก็บค่าจังกอบตามขนาดปากเรือ ถ้าเป็นเรือบรรทุกสินค้าเข้ามาในเมืองไทยให้เก็บจังกอบวาละ ๑,๗๐๐ บาท ถ้าเป็นเรือเปล่าเข้ามาซื้อสินค้าฝ่ายเดียวให้เก็บจังกอบวาละ ๑,๕๐๐ บาท เมื่อเสียจังกอบแล้ว ไทยรับว่าจะไม่เรียกภาษีอากรอย่างอื่นอีก ได้ทำสัญญากันดังนี้
ต่อมาถึงปีมะโรง พ.ศ. ๒๓๗๕ อเมริกันมาขอทำหนังสือสัญญาค้าขาย ก็ได้ทำกันเช่นเดียวกับอังกฤษอีกชาติหนึ่ง เมื่อได้ทำหนังสือสัญญากันแล้ว ต่อมาทั้งอังกฤษและอเมริกันเกิดไม่พอใจ เหตุด้วยในสมัยนั้นประเพณีในเมืองไทยทั้งในหลวงและเจ้านายขุนนางผู้ใหญ่ผู้น้อย ยังประกอบการขายค้าตามประเพณีซึ่งมีมาแต่ครั้งกรุงเก่า แต่เรือของตนเองไปซื้อขายถึงนานาประเทศบ้าง เช่าระวางเรือของผู้อื่นฝากสินค้าไปมาบ้าง ส่วนการค้าขายของหลวงยังมีพระคลังสินค้า สำหรับซื้อสินค้าบางอย่างซึ่งห้ามมิให้ผู้อื่นซื้อขาย พวกอังกฤษและอเมริกันเมื่อมีหนังสือสัญญาแล้ว กล่าวหาว่ารัฐบาลแย่งค้าขาย และตั้งพระคลังสินค้าเก็บภาษีโดยทางอ้อม ไม่ทำตามสัญญา ฝ่ายข้างไทยว่าไม่ได้ทำผิดสัญญา เพราะพวกพ่อค้าแขกและจีนต้องเสียภาษีอากรอยู่อย่างเดิม พวกฝรั่งจะขอเปลี่ยนเสียค่าปากเรือแทนภาษีก็ได้ยอมตามใจสมัคร การที่ทำสัญญานั้นไม่ได้หมายความว่าจะเลิกการค้าขายของหลวง หรือไม่อนุญาตให้เจ้านายข้าราชการค้าขาย เป็นข้อทุ่มเถียงกันดังนี้
ครั้นถึงปีจอ พ.ศ. ๒๓๙๓ รัฐบาลอเมริกันแต่งให้มิเตอร์โยเสฟบัลเลสเตีย เป็นทูตเข้ามาขอแก้สัญญาที่ได้ทำไว้ แต่โยเสฟบัลเลสเตียไม่สันทัดวิธีการทูต มาประพฤติและพูดจาก้าวร้าว เกิดเป็นปากเสียงเกี่ยงแย่งกัน บัลเลสเตียเกิดโทสะก็กลับไปในเดือน ๖ ปีจอ หาสำเร็จประโยชน์ที่เข้ามาไม่
ถึงเดือน ๙ ปีจอ พ.ศ. ๒๓๙๓ นั้น รัฐบาลอังกฤษก็แต่งให้เซอรเชมสบรุกเป็นทูตเข้ามาขอแก้หนังสือสัญญาเช่นเดียวกับอเมริกันนั้น แต่มาประจวบเวลาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเริ่มทรงประชวร เมื่อคราวจะเสด็จสวรรคต จึงพระราชทานกระแสพระราชดำริออกมาให้ข้าราชการผู้ใหญ่ปรึกษาหารือกัน ว่ากล่าวเจรจากับเซอเชมสบรุก ดังปรากฏอยู่ในจดหมายเหตุเครื่องเซอเชมสบรุกเข้ามาทำสัญญาในรัชกาลที่ ๓ ที่สุดไม่ตกลงกันที่จะแก้หนังสือสัญญา เซอเชมสบรุกต้องกลับไปเปล่าเหมือนอย่างทูตอเมริกัน แต่เหตุการณ์ในชั้นนี้ผิดกับเมื่อครั้งหมอครอเฟิดและเฮอรีเบอนีเป็นทูตเข้ามาคราวก่อน ด้วยเดิมมาจีนก็ไม่ยอมทำหนังสือสัญญาทางไมตรีกับต่างประเทศจนเกิดรบกับอังกฤษขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๓๘๕ ต่อแพ้อังกฤษจึงยอมทำหนังสือสัญญา เป็นเหตุให้ฝรั่งได้ใจ เห็นว่าต้องใช้อำนาจจึงจะให้พวกชาวตะวันออกยินยอมเป็นไมตรีตามประสงค์ได้
เซอเชมสบรุกกลับไปคราวนั้น ความปรากฏว่าไปเสนอต่อรัฐบาลอังกฤษขอให้ส่งกำลังเรือรบเข้ามาบังคับไทยให้ทำสัญญาทางไมตรี เดิมรัฐบาลอังกฤษจะทำเช่นนั้น แต่เผอิญประจวบเวลาทางเมืองไทยเปลี่ยนรัชกาล พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติเมื่อปีกุน พ.ศ. ๒๓๙๔ ได้ทรงพระราชดำริโดยพระปรีชาญาณเห็นมาแต่เมื่อทรงผนวชอยู่ในรัชกาลที่ ๓ ว่าเหตุการณ์ทางประเทศตะวันออกนี้เปลี่ยนแปลงด้วยฝรั่งมามีอำนาจขึ้น ซึ่งจะไม่รับเป็นไมตรีนั้นไม่ได้
ฝ่ายข้างอังกฤษมอบอำนาจให้เซอยอนเบาริง เจ้าเมืองฮ่องกงมาจัดการทำหนังสือสัญญากับไทยให้สำเร็จ เซอยอนเบาริงทราบพระอัธยาศัยในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และทราบว่าได้ทรงศึกษาสันทัดภาษาอังกฤษ จึงมีตดหมายเข้ามาทำทางไมตรีให้มีต่อส่วนพระองค์ แล้วตัวเซอยอนเบาริงเองเป็นราชทูตเชิญพระราชสาส์นของสมเด็จพระราชินีวิคตอเรียเข้ามาเจริญทางพระราชไมตรีโดยฉันประเทศที่เสมอกัน ก็ได้ทำหนังสือสัญญาทางพระราชไมตรีเมื่อปีเถาะ พ.ศ. ๒๓๙๘ ต่อนั้นประธานาธิบดีสหปาลีรัฐอเมริกา และสมเด็จพระเจ้าราชาธิราชนโปเลียนที่ ๓ ฝรั่งเศส แต่งอัครราชทูตให้เข้ามาเจริญทางพระราชไมตรี ก็ได้ทำหนังสือสัญญากับไทยเป็นลำดับมา
Sir. John Bowring
การสมาคม และการเจรจาการบ้านเมืองกับฝรั่งแต่ก่อน ไทยเราลำบากด้วยเหตุ ๒ ประการ คือ ที่มีความนิยมแบบอย่างข้างจีนมาแต่โบราณประการ ๑ ที่ไม่รู้ภาษาฝรั่งประการ ๑
ลักษณะการพูดจากันในระหว่างไทยกับทูต เมื่อคราวครอเฟิดทูตอังกฤษเข้ามาในรัชกาลที่ ๒ ก็ดี และคราวเฮนรีเบอนีเข้ามาเมื่อต้นรัชกาลที่ ๓ ก็ดี ยังไม่มีผู้ใดในประเทศนี้ที่จะรู้ทั้งภาษาอังกฤษและภาษาไทยสำหรับใช้เป็นล่ามทูตอังกฤษ มีแต่ล่ามที่รู้ภาษาอังกฤษกับภาษามลายู ต้องพูดภาษาอังกฤษให้ล่ามส่งภาษามลายูมาให้ล่ามมลายูของไทยแปลเสนอเป็นภาษาไทย ฝ่ายไทยจะพูดไปก็ต้องใช้ล่ามสองต่อเช่นนั้น ครั้นมาถึงทูตอเมริกันเข้ามาครั้งเอตมันรอเบิตมีพวกมิชชันนารีอเมริกันเข้ามาตั้งอยู่ในกรุงเทพฯ จนรู้ภาษาไทยแล้ว ได้อาศัยพวกมิชชันนารีเป็นล่าม เมื่อมาคราวบัลเลสเตียเข้ามา มีมิชชันนารีเข้ามาอยู่หลายคน และได้มาฝึกหัดคนไทยเช่นขุนปรีชาชาญสมุทร ให้รู้ภาษาอังกฤษมีขึ้นบ้างในชั้นนั้น ครั้นเซอเชมสบรุกเข้ามาถึง มีไทยคือพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อยังทรงผนวช สามารถจะตรวจหนังสือภาษาอังกฤษที่มีโต้ตอบกันได้ การที่จะส่งภาษาจึงสะดวกไม่ลำบากดังแต่ก่อน
ว่าโดยย่อในการที่เกี่ยวข้องกับฝรั่งต่างชาติ เมื่อเหตุการณ์ทางประเทศตะวันออกเปลี่ยนแปลงในสมัยที่กล่าวมา เมืองไทยได้อาศัยพระปรีชาญาณของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นสำคัญ จึงมิได้เกิดเหตุร้ายอย่างเช่นเกิดทั้งในประเทศจีน ประเทศญี่ปุ่น ประเทศพม่า และประเทศญวน ซึ่งถูกฝรั่งข่มขี่จนต้องยอมทำสัญญา ซึ่งเป็นผลร้ายแก่บ้านเมือง กลับกลายอเป็นดีได้แต่ประเทศญี่ปุ่นประเทศเดียว
.........................................................................................................................................................
(คัดจากคำนำ หนังสือจดหมายเหตุ เรื่องเซอเชมสบรุกเข้ามาขอทำสัญญาในรัชกาลที่ ๓)
Create Date : 12 กรกฎาคม 2550
Last Update : 12 กรกฎาคม 2550 16:42:17 น.
0 comments
Counter : 2768 Pageviews.
Share
Tweet
Name
* blog นี้ comment ได้เฉพาะสมาชิก
Opinion
*ส่วน comment ไม่สามารถใช้ javascript และ style sheet
กัมม์
Location :
[Profile ทั้งหมด]
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
Smember
ผู้ติดตามบล็อก : 41 คน [
?
]
วิชา ความรู้จะมีค่าเมื่อถูกถ่ายทอด
Bigmommy
NickyNick
เพ็ญชมพู
kenzen
สาวใหม
กระจ้อน
คนรักน้ำมัน
Why England
naragorn
biebie999
วรณัย
เซียงยอด
แม่สลิ่ม
รอยคำ
สุธน หิญ
นอกราชการ
BFBMOM
มณีไตรรงค์
karmapolice
เมื่อไรจะหายเหงา
เจ้าชายเล็ก
รักดี
ลุงนายช่าง
nidyada
mr.cozy
กวินทรากร
Mutation
พลังชีวิต
หนุ่มรัตนะ
Webmaster - BlogGang
[Add กัมม์'s blog to your web]
เครือข่ายกาญจนาภิเษก
หอมรดกไทย
เวียงวัง
มอญ
กฎหมายไทย
ประตูสู่อีสาน
พจนานุกรมไทย-อังกฤษ
พจนานุกรมไทย-บาลี
คำไท - คำถิ่น
คนโคราช
หนังสือหายาก E - Book
ลิลิตตะเลงพ่าย
สามก๊ก
บ้านมหา (หมอลำออนไลน์)
หมากรุกไทย และหมากกระดาน
ราชกิจจานุเบกษา
สมุดภาพเมืองไทยในอดีต
พระราชวังพญาไท
พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งไทย
ฐานข้อมูลภาพถ่าย กรมศิลปากร
ปากเซ ดอท คอม
ศิลปวัฒนธรรมภาคใต้
มวยไชยา
ดำรงราชานุภาพ
พิพิธภัณฑ์ธงสยาม
ห้องสมุดพันทิป
สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า
จิตรกรรมฝาผนังวัดบุปผาราม
พิพิธภัณฑ์ศาลไทย
จิตรธานี
Wikimapia
ราชบัณฑิตยสถาน
Bloggang.com
MY VIP Friend