มะนาว

..........

 ชื่อสามัญ Common lime

หลายคนยังเข้าใจผิดว่า มะนาวบ้านเรา เป็น Lemon

แท้จริงแล้ว "Lime" และ "Lemon" แตกต่างกัน

"Lime" คือ มะนาวลูกสีเขียวจัด

 ส่วน "Lemon" นั้น คือ ผลมะนาวลักษณะคล้ายลูกรักบี้

สีเหลืองสด รสชาตินั้นก็เปรี้ยวเหมือนกัน

แต่ Lime จะออกเปรี้ยวแหลม

ส่วน Lemon จะเปรี้ยวแบบละมุนละไมกว่า

 มะนาวเขียวของไทยใช้ได้เพียงแต่น้ำคั้น เท่านั้น

 ขณะที่ มะนาวฝรั่ง ทำได้สารพัด

คั้นน้ำแล้ว นำไปเป็นส่วนผสมในแยม เยลลี่ ไอศครีมเชอร์เบท

 หรือจะบีบใส่ในชาฝรั่ง ขูดผิว หั่นเปลือกในการทำขนม

โดยเฉพาะพาย

มะนาวเขียว เป็นพืชพื้นเมืองในภูมิภาคเอเชียตอ.ต

ผู้คนรู้จักและใช้ประโยชน์จากมะนาวมาช้านาน

 น้ำมะนาวนอกจาก ใช้ปรุงรสเปรี้ยว ในอาหารหลายประเภทแล้ว

 ยังนำมาใช้เป็นเครื่องดื่ม ผสมเกลือ และน้ำตาล

 เป็นน้ำมะนาว ซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีทั้งในไทย และต่างประเทศทั่วโลก

เครื่องดื่มแอลกอฮอล์บางชนิด ยังนิยมฝานมะนาวเป็นชิ้นบางๆ

 เสียบไว้กับขอบแก้ว เพื่อใช้แต่งรส ปรุงรสเปรี้ยวในอาหาร

 เช่น ยำ ต้มยำ ต้มแซบ ลาบ น้ำพริก

มะนาวมีมากกว่า 20 พันธุ์

ที่ปลูกในประเทศไทย พันธ์นิยม "มะนาวไข่"

 ผลกลม หัวท้ายยาว มีสีอ่อนคล้ายไข่เป็ด ขนาด 2-3 เซนติเมตร

 "มะนาวแป้น " เปลือกบาง ผลใหญ่ ค่อนข้างกลมแป้น

 เปลือกบาง มีน้ำมาก นิยมมากกว่าพันธุ์อื่นๆ

 ในเชิงพาณิชย์จะปลูก มะนาวพันธุ์แป้นรำไพ และพันธุ์แป้นพวง

 สามารถบังคับให้ออก ฤดูแล้งได้ง่าย

"มะนาวหนัง" ผลอ่อนกลมยาว หัวท้ายแหลม

 เมื่อโตเต็มที่ ผลจะมีลักษณะกลม ค่อนข้างยาว มีเปลือกหนา

ทำให้เก็บรักษาผลได้นาน

 "มะนาวทราย " ทรงพุ่มสวยใช้เป็นไม้ประดับ ให้ผลตลอดปี

 แต่ไม่ค่อยนิยมบริโภค เพราะน้ำมีรสขมเจือปน

มะนาวพันธุ์อื่น ได้แก่ มะนาวฮิตาชิ มะนาวหวาน มะนาวปีนัง

 มะนาวโมฬี มะนาวพม่า มะนาวเตี้ย และมะนาวหนัง

ต้นมะนาวมีลักษณะเป็นไม้พุ่ม สูง 2-4 เมตร กิ่งอ่อนมีหนามแหลม

 เปลือกต้นเรียบ สีน้ำตาลปนเทา มีใบย่อยใบเดียว

 ลักษณะใบเป็นรูปไข่หรือรูปรียาว กว้าง 3-5 ซม.

 และยาว 4-8 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบมน

 มีปีกแคบ ๆ ขอบใบหยัก แผ่นใบมีต่อมน้ำมันกระจายอยู่ตามผิวใบ

 ออกดอกเป็นช่อสั้น 5-7 ดอก หรือออกดอกเดี่ยวตามซอกใบ

 ดอกมีสีขาว กลีบดอกมี 4-5 กลีบ หลุดร่วงง่าย

ผลมีรูปทรงกลม ผิวเรียบเกลี้ยง

ผลอ่อนสีเขียวเข้ม พอแก่เป็นสีเหลือง มีรสเปรี้ยว

 เมล็ดกลมรี สีขาว มี 10-15 เมล็ด

รสเปรี้ยวของมะนาว เกิดจากกรดหลายชนิด

เช่น กรดซิตริกและกรดมาลิก ซึ่งมีสรรพคุณทางยา

คือ ช่วยแก้เจ็บคอ ขับเสมหะ แก้ไอ ช่วยให้เจริญอาหาร

 และแก้คลื่นไส้อาเจียน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในคนแพ้ท้อง

 อีกทั้งการกินมะนาว 100 กรัม

 ร่างกายจะได้รับเส้นใยอาหาร 1.4 กรัม

แคลเซียม 15.4 มิลลิกรัม โพแทสเซียม 105 มิลลิกรัม

 และวิตามินซี 29 มิลลิกรัม

เปลือกมะนาว ใช้เป็นส่วนผสม เพื่อช่วยเพิ่มกลิ่นหอมให้อาหารได้

ผิวเปลือกของมะนาวมีน้ำมันหอมระเหย เป็นองค์ประกอบ

ซึ่งน้ำมันหอมระเหยจากมะนาวนี้ มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย

และอาจยับยั้งเซลล์มะเร็ง หรือป้องกันโรคปอดได้

ทั้งยังมีกลิ่นหอม จึงใช้เป็นน้ำมันบำบัดที่ช่วยกระตุ้น

ให้รู้สึกสดชื่นและผ่อนคลาย

สารสำคัญในน้ำมันหอมระเหยจากมะนาวก็เช่น ลิโมนีน

เทอร์พีนีออล

ปัญหาที่มักจะเจอ คือ น้ำมะนาวมีรสขม

 วิธีแก้ง่าย ๆ คือ ให้นำมะนาวไปลวกน้ำร้อน สักครู่ก่อนนำมาใช้

และไม่ควรคั้นแรงเกินไป เพราะน้ำมันจากเปลือก จะยิ่งออกมามาก

 หรือหากเป็นการปรุงอาหาร ควรใส่น้ำมะนาวเป็นขั้นตอนสุดท้าย

เพราะถ้าน้ำมะนาว โดนความร้อนสูงนาน ๆ

นอกจากจะเกิดรสขมแล้ว กลิ่นหอมและวิตามินซี จะหายไปด้วย

มะนาวจะออกผลมากในช่วงเดือนมิถุนายนถึงกันยายน

 เป็นช่วงที่มะนาวมีราคาถูก หากอยากซื้อตุนเก็บไว้ใช้นาน ๆ

 ให้นำมะนาวมาเก็บไว้ในทรายหรือข้าวสาร

 แต่ถ้าเก็บมะนาวไว้นานจนผิวเปลือกแห้ง

ก็เพียงนำไปแช่น้ำร้อนสัก 1 ชั่วโมงก่อนนำมาใช้

อีกวิธีก็คือ ให้คั้นน้ำมะนาวเก็บไว้ในช่องแช่แข็ง

เมื่อจะใช้จึงค่อยนำออกมาละลาย

เท่านี้ก็จะมีน้ำมะนาวไว้ใช้ในยามที่มะนาวขาดตลาด

มะนาวมีน้ำมันหอมระเหย ที่ให้กลิ่นสดชื่น

ในผลมะนาวมีน้ำมันหอมระเหยถึง 7%

 แต่กลิ่นไม่ฉุนอย่างมะกรูด น้ำมะนาวจึงมีประโยชน์

สำหรับใช้เป็นส่วนผสม น้ำยาทำความสะอาด เครื่องหอม

 และการบำบัดด้วยกลิ่น (aromatherapy) หรือน้ำยาล้างจาน

ช่วยป้องกันโรคลักปิดลักเปิด

เพราะในมะนาวมีไวตามินซีเป็นปริมาณมาก

 ช่วยให้ผิวหน้าที่ เสื่อมสภาพหลุดลอกออกไป

พร้อมๆ กับช่วยกระตุ้นการสร้างเซลล์ใหม่ๆ

ช่วยให้รอยด่างดำหรือรอยแผลเป็นจางลง

ขอบคุณที่มา fb. Siriwanna Jilla

ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพค่ะ