ดอกผักตบชวา

 วัชพืชน้ำที่ร้ายแรงอันดับ 8 ของโลก

มีการเจริญเติบโต และแพร่ระบาดได้รวดเร็ว

ตามแม่น้ำลําคลองและแหล่งน้ำทั่วไป

เริ่มออกดอกเมื่ออายุเพียง 26 วัน

ผักตบชวา 1 ต้น สามารถให้เมล็ด ได้ถึง

5,000 เมล็ด และสามารถมีชีวิต 

อยู่ในน้ำได้ถึง  15 ปี 

ขยายพันธุ์ด้วยการแตกหน่อ 

จาก  2 ต้นขยายเป็น 30 ต้นได้ภายใน  20 วัน

ถ้าปล่อยให้มีผักตบชวาในแหล่งน้ำเพียง  10 ต้น

จะสามารถขยายเป็น 1 ล้านต้นภายใน 1 ปี

  สามารถอยู่ได้ทุกสภาพน้ำ

ทั้งในน้ำสกปรกและน้ำสะอาด

ผักตบชวา เป็นพืชพื้นเมืองของทวีปอเมริกาใต้

มีถิ่นกำเนิดในประเทศบราซิล

นักธุรกิจชาวญี่ปุ่น นำไปแสดงใน

งานนิทรรศการฝ้าย

(Cotton State Exposition)

ณ เมืองนิวออร์ลีนส์ รัฐหลุยเซียนา สหรัฐฯ

เมื่อปี 2427

โดยการไปเก็บมาจาก แม่น้ำโอริโนโก

ในเวนีซูเอลาในทวีปอเมริกาใต้

แล้วแจกเป็นของที่ระลึก หลังจากงานนั้น 11 ปี

แม่น้ำเซ็นต์จอห์น ในรัฐฟลอริดาซึ่งอยู่ห่างจาก

เมืองนิวออร์ลีนส์ไปทางใต้ถึง 600 ไมล์

เกิดมีแพผักตบชวายาวถึง 100 ไมล์

และคลุมบริเวณ ห่างจากฝั่งไป 200 ฟุต

เป็นอุปสรรคต่อการทำงานของโรงเลื่อย

จนในที่สุด รัฐฟลอริดาได้ร้องเรียนไปยังรัฐสภา

เพื่อขอความช่วยเหลือ

ด้านการป้องกันกำจัดผักตบชวา

ปี 2424 ชาวดัทซ์ที่ปกครองอินโดนีเซีย

ได้นำผักตบชวา ซึ่งขณะนั้น

มีปลูกกันเฉพาะในสวนพฤกษชาติ

ในหลายประเทศในทวีปยุโรป

เข้ามายังอินโดนีเซีย

เพราะผักตบชวามีดอกสีฟ้า

เป็นช่อตั้งสวยงาม คล้ายคลึงกับดอก hyacinth

ซึ่งเป็นไม้ประดับของ ประเทศในเขตอบอุ่น

คำว่า water hyacinth

อันเป็นชื่อ ภาษาอังกฤษของผักตบชวา

เมื่อแรกนำเข้าก็ได้ปลูกเลี้ยงไว้อย่างดี

ในสวนพฤกษชาติที่เมืองโบกอร์

 แต่ต่อจากนั้นไม่นาน

ก็แพร่กระจายไปตามลำน้ำต่างๆ อย่างรวดเร็ว

ในประเทศไทย เข้ามาปี 2444

โดยนำมาจากชวา  อินโดนีเซีย

ปลูกในวังสระประทุม

เพราะเห็นว่าดอกผักตบชวาสวยงาม

สามารถใช้ประดับสระน้ำได้ดี

แต่ภายหลังเกิดน้ำท่วม วังสระปทุม

ผักตบชวาหลุดลอยออกไปสู่ลำคลองภายนอก

แล้วเริ่มระบาดไปตามที่ต่างๆ อย่างรวดเร็ว

จนถึงปี 2456 จึงได้มีพระราชบัญญัติ

สำหรับกำจัดผักตบชวาออกมา

ภาครัฐบาลและเอกชน

หาวิธีการกำจัดผักตบชวา

จากแหล่งน้ำธรรมชาติ แต่ไม่ค่อยได้ผลนัก

จึงได้หาแนวทางในการนำผักตบชวา

มาประยุกต์ใช้ ให้เกิดประโยชน์

เช่น เป็นอาหารสัตว์

ใช้ ในการเพาะเห็ดฟาง เพาะชำต้นไม้

ใช้ผลิตก๊าชชีวภาพ ใช้ผลิตปุ๋ย

สามารถเปลี่ยนวัชพืช ที่ไม่มีคุณค่า

ให้เป็น พืชเศรษฐกิจ

ผักตบชวา มีชื่ออื่น บัวลอย ผักปง ผักตบ

ผักปอด ผักป่อง สวะ ผักยะวา ผักอีโยก

ใช้เป็นอาหารเลี้ยงสัตว์ เช่น หมู

ใช้ทำปุ๋ยหมัก

ก้านและใบอ่อนนำมารับประทานได้

ไม่ต้องสงสัยอีกต่อไปว่าทำไมถึงเรียกว่าผัก

เพียงแต่ ไม่ได้กินส่วนใบกัน

แต่กินส่วนของดอกนำมาทำแกงส้ม

ในไต้หวันจะปรุงเป็นอาหารจำพวกผัก

ดอกผักตบชวา ออกดอกเป็นช่อ

อยู่กลางกอ ไม่มีก้านดอก

ในช่อหนึ่งจะประกอบ ไปด้วย

ดอกขนาดเล็กหลายดอก

มีดอกประมาณ 3-25 ดอก

ดอกย่อยเป็นสีชมพูอมฟ้าหรือสีม่วง

มีกลีบดอก 6 กลีบ

กลีบบนสุดจะมีขนาดใหญ่กว่ากลีบอื่นๆ

และจะมีจุดหรือแต้มสีเหลือง ที่กลางกลีบ

กลีบดอกจะมีลักษณะบาง

เมื่อช่อดอกเจริญขึ้น

ก้านช่อดอกจะค่อยๆ ยาว พองใหญ่ขึ้น

ทำให้ภายใน ที่หุ้มก้านช่อดอกกับ

ก้านใบขาดออก

เมื่อก้านช่อดอกเจริญมากขึ้นจะดัน

กาบใบก้านในขาด

ก้านช่อดอกจะแทงชูช่อ

ดอกเจริญโผล่ขึ้นมาก

โดยมีใบเล็กๆ ที่ปลายก้านใบและภายใน

ทำหน้าที่เป็นใบประดับรองรับช่อดอกอีกทีหนึ่ง

เมื่อเจริญเต็มที่แล้ว

ดอกมักจะบานพร้อมกันหมดทั้งช่อ

โดยจะเริ่มบานตั้งแต่แสงอาทิตย์เริ่มส่อง

และจะบานเต็มที่เมื่อแสงแดดส่องจ้า

โดยดอกจะบานแค่เพียง 1 วัน

โดยจะออกดอกช่วงปลายฤดูหนาวถึงต้นฤดูร้อน

ผลผักตบชวา

ผลเป็นแบบแคปซูล แห้งและแตกได้

ลักษณะเป็นรูปทรงกระบอก แบ่งเป็นพู 3 พู

เมื่อแก่จะแตกกลางพู ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก

ลักษณะของเมล็ด เป็นรูปกลมขนาดเล็ก

โครงการบึงมักกะสัน

อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

มีหลักการบำบัดน้ำเสีย

ตามแนวทฤษฎีการพัฒนา

โดยการกรองน้ำเสีย ด้วยผักตบชวา

(Filtration)

เพราะผักตบชวา มีคุณสมบัติ

ทำหน้าที่ เครื่องกรองน้ำธรรมชาติ

ทำหน้าที่ดูดซับความโสโครก

และสารพิษจากแหล่งน้ำเน่าเสีย

หลังจากที่การทางพิเศษ แห่งประเทศไทย

มีการก่อสร้างทางด่วนมหานคร

ขั้น 2 ระยะที่ 1

โดยมีแนวผ่านบึงมักกะสัน

และมีตอม่อโครงสร้างอยู่กลางบึง

ทำให้น้ำในบึงไม่ถูกแสงแดด

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

จึงได้พระราชทานพระราชดำริ

ให้ใช้เครื่องพ่นอากาศเข้าช่วย

สามารถฟอกน้ำในคลองสามเสน

ให้สะอาดขึ้นด้วยการใช้เครื่องเติมอากาศ

แบบทุ่นลอย  ผสมกับการใช้ผักตบชวา

ขอบคุณที่มา  fb.  Anna Jill

ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพ

คัดลอกมาจาก...ตังเก ศรีราชา