Bloggang.com : แมวเซาผู้น่าสงสาร : จิตรกรรมฝาผนังปู่ม่านย่าม่าน @ วัดภูมินทร์ น่าน

ปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2558 ไปทัวร์จังหวัดน่านเมื่อแอร์เอเชียเปิดเส้นทางนี้ด้วยโปรฯ ราคาย่อมเยา หลังออกจากสนามบินน่านนครเข้าตัวเมือง จุดแรกที่ผมเยี่ยมชมคือ วัดภูมินทร์ อยากสัมผัสจิตรกรรมฝาผนังกระซิบรักบันลือโลกว่า งดงามเต็มไปด้วยมนต์ขลังดังเช่นที่เห็นในนิตยสารหรือไม่

วัดภูมินทร์ตั้งอยู่ในตำบลเวียงใต้ อำเภอเมืองน่าน ใกล้กับพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติน่าน แปลกกว่าวัดอื่นตรงรวมโบสถ์และวิหารไว้ในอาคารหลังเดียวกัน ประตูไม้ทั้งสี่ทิศแกะสลักลวดลายวิจิตรโดยช่างฝีมือล้านนา ตามพงศาวดารเมืองน่าน วัดภูมินทร์สร้างขึ้นประมาณ พ.ศ.2139 โดยพระเจ้าเจตบุตรพรหมมินทร์ เจ้าผู้ครองนครสร้างขึ้นหลังปกครองเมืองได้ 6 ปี เดิมชื่อวัดพรหมมินทร์ตามนามผู้สร้าง ตอนหลังเพี้ยนจากเดิมกลายเป็นวัดภูมินทร์

กรมศิลปากรสันนิษฐานว่าพระอุโบสถที่นี่เป็นพระอุโบสถจตุรมุขหลังแรกของไทย ตรงใจกลางประดิษฐานพระพุทธรูปปางมารวิชัยขนาดใหญ่ 4 องค์ ประทับนั่งบนฐานชุกชี หันพระพักตร์ออกทางประตูทั้งสี่ทิศ ผู้เข้าชมพระอุโบสถไม่ว่าจะเดินขึ้นบันไดด้านใดก็จะพบพระพักตร์ของพระพุทธรูปทุกด้าน

วัดภูมินทร์ได้รับการบูรณะครั้งใหญ่สมัยเจ้าอนันตวรฤทธิเดช เมื่อ พ.ศ.2410 (ปลายสมัยรัชกาลที่ 4) ใช้เวลาซ่อมนาน 7 ปี จิตรกรรมฝาผนังลือชื่อในวิหารหลวงถูกสร้างสรรค์ขึ้นในช่วงนี้ โดยสื่อถึงเรื่องราวตามนิทานชาดก จุดที่โดดเด่นสุดคือ ภาพปู่ม่านย่าม่าน อันเป็นคำเรียกชายหญิงชาวไทลื้อสมัยโบราณ เป็นรูปหนุ่มสาวคู่หนึ่ง ผู้ชายใช้มือข้างหนึ่งเกาะไหล่สตรี มืออีกข้างหนึ่งป้องปากคล้ายกระซิบกระซาบด้วยความเสน่หา ท่าทางการหยอกล้อแสดงถึงความรักของคู่สามีภรรยา

จิตรกรรมฝาผนังดังกล่าวเป็นศิลปะไทลื้อ ชนกลุ่มน้อยที่อพยพมาจากสิบสองปันนา หลวงพระบาง และล้านช้าง ได้รับการยกย่องว่าเป็นภาพที่สมบูรณ์แบบทั้งทางด้านการจัดวางองค์ประกอบ และอารมณ์ที่แฝงอยู่ตามมุมปาก สายตา และเลือดฝาดตามพวงแก้ม

หลังจากเล็งกล้องเก็บรูปไว้แล้ว ผมยืนชื่นชมความงามอยู่พักใหญ่ ฉากนี้กลายเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดน่าน มีการจำลองเป็นภาพเขียนสีน้ำและสีน้ำมันโดยศิลปินอิสระให้ซื้อหาไว้ประดับบ้าน รวมทั้งทำเป็นพวงกุญแจและของที่ระลึกต่าง ๆ แค่ได้ยลของจริงกับตาก็คุ้มค่าเครื่องบินแล้ว แต่เดี่ยวก่อนน่านนครยังมีอีกหลายศาสนสถานให้เก็บเกี่ยวเป็นกำไรชีวิตสำหรับการเดินทางรอบนี้