BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : เที่ยวเมืองพระร่วง : ศูนย์การศึกษาและอนุรักษ์เตาสังคโลก (1)

เที่ยวเมืองพระร่วง : ศูนย์การศึกษาและอนุรักษ์เตาสังคโลก (1)

เตาเผาเครื่องสังคโลกนี้ จะพบอยู่ในบริเวณใกล้ลำน้ำ
เพราะน้ำเป็นส่วนประกอบสำคัญในกระบวนการผลิต
ตั้งแต่ขั้นตอนการเตรียมดิน หมักดิน แล้วปั้น จนถึงการเผา
รวมทั้งลำน้ำยังเป็นเส้นทางในการขนส่งอีกด้วย

การผลิตเครื่องสังคโลกในช่วงแรก ราวพุทธศตวรรษที่ 18
เป็นเตาเผาชนิดความร้อนผ่านในแนวดิ่ง หรือเตาตะกรับ
ให้ความร้อนตอนบน รูปร่างลักษณะกลมทรงกระบอกคล้ายอั้งโล่
แต่ช่องไฟยื่นยาวออกมาเพื่อเก็บความร้อนให้คงที่และสม่ำเสมอทั่วทั้งเตา

โดยทั่วไปห้องบรรจุภาชนะทางตอนบน เมื่อจัดวางเรียบร้อย
จะใช้เศษภาชนะหรือ กระเบื้องดินเผาปิดทับช่วยในการเก็บ
และทวีความร้อนให้ดียิ่งขึ้นเตาเผาชนิดนี้เผาได้ความร้อนที่
ไม่เกิน 900 องศาเซลเซียส เป็นการทำภาชนะสำหรับใช้ในชีวิตประจำวัน

ใช้เนื้อดินเหนียวธรรมดา เมื่อเผาด้วยความร้อนต่ำจึงมีความแกร่งน้อย
เนื้อสีส้มหรือดำหยาบ มีความพรุนสูง น้ำสามารถซึมผ่านได้
อาจมีการตกแต่งลวดลายบ้าง เพื่อประโยชน์ใช้สอย
และค้าขายในชุมชนและหัวเมืองใกล้เคียง

พุทธศตวรรษที่ 19 เมื่อชุมชนขยายตัวเป็นเมือง มีความต้องการภาชนะ
ที่มีคุณภาพมากขึ้น ช่างสามารถพัฒนาการเผาโดยการใช้อุณหภูมิสูง
เข้าใจว่า ทางสุโขทัยได้เริ่มมีการติดต่อกับจีน โดยเฉพาะจีนใต้ และอันนัม
จึงน่าที่จะมีช่างจีนเข้ามาค้าขาย และตั้งหลักแหล่งอยู่ในบริเวณเตาเผา

จึงปรากฏว่า ได้มีการพัฒนาการผลิตเครื่องถ้วยใหม่
โดยการใช้เตาชนิดระบายความร้อนผ่านในแนวนอน เรียกว่าเตาประทุน
ให้ความร้อนได้ถึง 1200-1400 องศาเซลเซียส และพยายามลอกเลียนแบบ
และลวดลายจากเครื่องถ้วยจีน มีทั้งที่ใช้ลายขุด และขูดใต้เคลือบเซลาดอน

ด้านในภาชนะเป็นลวดลายดอกบัว ลายดอกไม้ก้านขด
มีทั้งขอบริมแบบเรียบ และขอบริมของภาชนะผายออก
มีลายคดโค้ง แบบลายกลีบบัว แบบนี้เป็นแบบที่จีนนิยมมาก
ในสมัยราชวงศ์หยวนซึ่งผลิตที่เตาหลงฉวน มณฑลเจ้อเจียง

เนื้อดินมีส่วนผสมของดินขาว มีการเตรียมดินที่ดี ทำให้เกิดความแกร่ง
มีเนื้อละเอียด มีการผสมหินฟันม้าลงไป หรือเศษดินเผาบด ทำให้มีความแกร่ง
เคาะมีเสียงกังวาน มีการเคลือบสีต่างๆ ได้หลายรูปแบบ
ให้ผลผลิตที่สวยงาม ทนทาน ประโยชน์ใช้สอยที่หลากหลาย

เป็นเครื่องใช้ของชนชั้นสูง เช่น ถ้วยชามเคลือบ กระปุก ตลับ
เครื่องใช้ในพิธีกรรม เช่นไห ตุ๊กตาสะเดาะเคราะห์
รวมถึงการใช้เป็นส่วนประดับอาคารทางสถาปัตยกรรม
เช่น กระเบื้องมุงหลังคา กระเบื้องปูพื้น ครอบหัวแป เป็นต้น

พุทธศตวรรษที่ 20 ช่างก็ได้พัฒนาเครื่องสังคโลกให้มีความงดงาม
ลักษณะที่เด่นเฉพาะตามรสนิยมของตน จนสามารถส่งออกขายในตลาดต่างแดน
โดยอยุธยาเป็นพ่อค้าคนกลางนำใส่เรือสำเภาออกไปขายตามเมืองท่า
มีบันทึกการสั่งสินค้าของชาวต่างชาติว่า เครื่องสังคโลกเป็นสินค้าที่นิยม

พุทธศตวรรษที่ 22 เกิดสงครามระหว่างกรุงศรีอยุธยากับกรุงหงสาวดี
ที่จบลงโดยการเสียกรุงครั้งที่ 1 บ้านเมืองก็เสื่อมโทรมลงจากสงคราม
และโดนซ้ำเติมด้วยการเทครัวหัวเมืองเหนือลงมาของสมเด็จพระนเรศวร
ในขณะเดียวกันเมืองจีนก็ปล่อยให้มีการส่งออกเครื่องถ้วยของตนอย่างเสรี

เป็นอันสิ้นยุคความเฟื่องฟูของเครื่องถ้วยสังคโลกไปในที่สุด

Create Date : 31 สิงหาคม 2558

Last Update : 4 กันยายน 2558 15:45:25 น.

3 comments

Counter : 2259 Pageviews.

ตรงนี้เหมือนไม่เคยผ่านตา อยู่ในตัวพิพิธภัณฑ์ที่สุโขทัยหรือเปล่าคะ
หรือ สวรรคโลกคะ
ที่แน่ ๆ เตาเผาแม่น้ำน้อย ชัดเจนมากค่ะ

อันนี้เที่ยวค่ะ เปลี่ยนบล็อกพอดี
https://www.bloggang.com/mainblog.php?id=tuk-tukatkorat&group=42&month=30-08-2015&gblog=60

โดย: tuk-tuk@korat

วันที่: 31 สิงหาคม 2558 เวลา:15:02:16 น.

อาจได้ไปเรื่อย ๆ แถวนั้นเพราะถนนสายเอเชียกำลังทำค่ะจะหลบ
ผลัดกันขับคนละ 200 กว่าโลค่ะ แต่ไม่หลับนะคะ คุยเป็นเพื่อน ดูแลเติมน้ำเติมท่า นอกจากไม่ไหวจริง ๆ ก็หลับนก นิดหน่อยค่ะ

โดย: tuk-tuk@korat

วันที่: 31 สิงหาคม 2558 เวลา:16:57:58 น.

ชิ้นใหญ่มาก ยังดูสมบูรณ์ดีอยู่เลยค่ะ

***เห็นโครง เห็นเสา นึกภาพเหมือนกันค่ะ รุ่งเรือง เฟื่องฟูสุดๆ

โดย: สายหมอกและก้อนเมฆ

วันที่: 1 กันยายน 2558 เวลา:21:12:01 น.