BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : นครปฐม : องค์พระปฐมเจดีย์ (1)

นครปฐม : องค์พระปฐมเจดีย์ (1)

เพิ่งดูรายการพินิจนคร ทำให้รู้ว่าพระปฐมเจดีย์ที่เราเห็นทุกวันนี้
มิได้ยิ่งใหญ่และมีสัณฐานแบบที่เราเห็น มาตั้งแต่ครั้งแรกสร้าง
แล้วใครกันที่เป็นผู้สร้างเจดีย์แห่งนี้ และสร้างเพื่อสิ่งใด

คงต้องย้อนไปสองพันกว่าปีที่แล้วสมัยพระเจ้าอโศกมหาราชครองราชย์
ในปี พ.ศ. 274 พระองค์เป็นกษัตริย์ที่มีพระเดชานุภาพใหญ่หลวง
แต่ต้องสลดพระทัยในการศึกที่ต้องกระทำในครั้งที่ผ่านมา
พระองค์จึงมุ่งหมายจะแผ่พระเดชานุภาพทางธรรมเพราะทรงเห็นว่า
พระพุทธศาสนามีคติธรรมล้ำเลิศกว่าศาสนาอื่น ๆ จึงทรงอุปถัมภ์
และหวังที่จะเผยแพร่ศาสนาพุทธไปในนานาประเทศ

พระองค์จึงได้ทรงมอบพระบรมสารีริกธาตุให้สมณฑูตหลายสาย
ซึ่งเมื่อสมณฑูตเหล่านั้นได้เมื่อประกาศพระพุทธศาสนา ณ ที่ใด
เป็นหลักฐานมั่งคงแล้ว ก็จะสร้างพระเจดีย์เพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
เช่นเดียวกับที่พระองค์ได้ทรงกระทำในชมพูทวีป

มีข้อความตอนหนึ่งในหนังสือมหาวงศ์ หรือพงศาวดารของเกาะลังกา
ได้พรรณาว่า "สุวรรณภูมิ เถเรเทวโสณ อุตตรเมวจ"
แปลความว่า ให้พระโสณเถระกับพระอุตรไปยังสุวรรณภูมินักปราชญ์
และเมืองนครปฐม น่าจะเป็นศูนย์กลางของเมืองในแถบนี้

เมื่อธรรมฑูตเดินทางมาถึงที่นี่ จึงมีการสร้างองค์พุทธเจดีย์
เป็นสถูปกลมรูปทรงคล้ายบาตรคว่ำแบบสัญจีสูง 19 วา 2 ศอก
องค์เจดีย์ตอนบนเป็นพุทธอาสนสี่เหลี่ยมตั้งไว้มีฉัตรปักเป็นยอด
ฐานพระสถูปเป็นรูปสี่เหลี่ยมรอบฐานทำเป็นที่เดินประทักษิณ
มีรั้วล้อมรอบภายนอก ก่อด้วยอิฐชนิดเดียวกัน

หลังจากยุคสุวรรณภูมิที่บ้านเมืองเป็นบ้านเล็กเมืองน้อย
ต่อมาดินแดนแห่งนี้ก็เริ่มที่จะความเจริญด้านศิลปะ
จากเมืองหนึ่งไปสู่อีกเมืองหนึ่งนั่นก็คือยุคทวารดี
องค์พระปฐมเจดีย์ก็ยังได้การบูรณะต่อเติมผ่านสมัยแห่งกาลเวลา
จนน่าจะมาถูกทิ้งร้างทรุดโทรมไปเมื่อถึงยุคของอาณาจักรเมืองพระนคร

เมื่อขอมเริ่มเสื่อมอำนาจไปจากดินแดนแถบนี้ เข้าสู่รุ่งอรุณแห่งยุคสุโขทัย
สมเด็จพระมหาเถรศรีศรัทธาฯ เชื้อสายตระกูลของ พ่อขุนศรีนาวนำถุม
บุตรของ พระยาคำแหงพระราม และเป็นหลานของ พ่อขุนผาเมือง
กษัตริย์นักรบที่จำต้องออกบวชเนื่องจากแห่งผลจากการเมือง

พระองค์ได้จารึกแสวงบุญไปถึงลังกา ครั้นเมื่อกลับมาสุโขทัยได้ผ่านเมืองนี้
ได้ทรงพบพระปฐมเจดีย์ ซึ่งตอนนั้นปรักหักพังอยู่กลางป่า
จึงให้ก่อสร้างพระปฐมเจดีย์ จากเดิมที่สูง 95 วา ต่อขึ้นไป
ได้ความสูง 102 วา จนเสร็จสมบูรณ์ ดังศิลาจารึกหลักที่ 2 ที่เขียนไว้ว่า

“สมเด็จพระมหาถรศรีศรัทธาจุฬามุนีเปนเจ้า เอาตนไปเลิก
ไปก่อไปทำพระธาตุหลวงคืน พระธาตุหลวงด้วยสูงเก้าสิบห้าวาไม้
เหนือพระธาตุหลวงไซร้สองอ้อมสามอ้อม พระศรีราชจุฬามุนีเปนเจ้า
ให้แผ้วแล้วจึ่งก่ออิฐขึ้นเจ็ดวาสทายปูน แล้วบริบวรณ พระธาตุหลวง
ก่อใหม่เก่าด้วยสูงได้ร้อยสองวา ขอมเรียกพระธม”

หลังจากยุคทวารวดี เมืองนครปฐมก็คงลดความสำคัญลง เมืองถูกทิ้งร้าง
จนมาปรากฏเรื่องราวอีกครั้งในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
เมืองนครปฐมมีฐานะเป็นหัวเมืองชั้นใน มีลำดับชั้นเป็นเมืองจัตวา
พระมหากษัตริย์ทรงอำนาจการปกครองโดยมีเสนาบดีเป็นผู้ช่วย
มีผู้ปกครองหัวเมืองชั้นในเรียกว่าผู้รั้ง

พ.ศ. 2091 หลังจากสงครามกับพม่าคราวสมเด็จพระศรีสุริโยทัยสิ้นพระชนม์
สมเด็จพระมหาจักพรรดิทรงตั้งพระนามเมืองนครปฐมใหม่
โดยย้ายจากจุดเดิมไปที่ตำบลท่านา ริมแม่น้ำท่าจีนให้ชื่อว่า เมืองนครชัยศรี
โดยรวมเนื้อที่ของแขวงเมืองราชบุรี แขวงเมืองสุพรรณบุรีเข้าด้วยกัน
ให้มีฐานะเป็นเมืองตรีชั้นใน

เมื่อเมืองย้ายออกจากศูนย์กลางเดิม องค์พระปฐมเจดีย์ย่อมถูกทิ้งร้างลง

Create Date : 25 มีนาคม 2553

Last Update : 25 มีนาคม 2553 15:28:15 น.

3 comments

Counter : 2054 Pageviews.

ดูพินิจนคร และอ่านเรื่องนครปฐมแล้วอยากไปเที่ยวค่ะ หมดร้อนซะหน่อยนะคะ จะไปเที่ยววังด้วยค่ะ

โดย: tuk-tuk@korat

วันที่: 25 มีนาคม 2553 เวลา:16:20:59 น.

เสาร์ที่แล้ว ไปวัดไร่ขิง ว่าจะต่อไปที่พระปฐมเจดีย์ ไม่ไหว ร้อนมาก
พอขึ้นรถแล้วได้แอร์เย็นเลยกลายเป็นว่าขับรถเที่ยวเล่นไปซื้อปลาที่มหาชัยซะงั้น

โดย: NATSKI13

วันที่: 25 มีนาคม 2553 เวลา:16:29:15 น.

วัดไร่ขิงกับมหาชัย นี่ไปกันคนละทางเลยนะครับ

โดย: VET53

วันที่: 25 มีนาคม 2553 เวลา:16:57:54 น.