BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : สรรคบุรี : วัดมหาธาตุ

สรรคบุรี : วัดมหาธาตุ

จากวัดเก่าริมคลองชลประทานเราจะกลับเข้าไปในตัวอำเภอ
ถึงวงเวียนที่มีนาฬิกาขนาดเล็กตั้งอยู่กลางแยก เลี้ยวซ้ายเข้ามา
ก็จะถึงวัดที่มีค่าคู่เมือง นั่นก็คือวัดมหาธาตุ

วัดมหาธาตุ วัดหน้าพระธาตุ วัดหัวเมืองล้วนเป็นชื่อเรียกของคนแถบถิ่นนี้
โดยคนเหนือจะมองเมืองเหมือนร่างกาย ส่วนทิศเหนือนั้นคือศรีษะเมือง
วัดที่สร้างจึงเรียกวัดหัวเมือง ส่วนวัดมหาธาตุนั้นก็มีที่มาจากคติความเชื่อที่ว่า

เมืองขนาดใหญ่นั้นต้องมีพระธาตุ เป็นที่ยึดเหนี่ยวหรือหลักของบ้านเมือง
วัดมหาธาตุจึงเป็นวัดที่มีเจดีย์ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุขององค์พระพุทธเจ้า
วัดจึงต้องสร้างให้มีขนาดใหญ่และมีความสำคัญที่สุดของเมืองแห่งนั้น
นอกจากนี้ยังเป็นที่จำพรรษาของสังฆราสฝ่ายคามวาสีอีกด้วย

วัดมหาธาตุและวัดพระแก้ว จึงมีความสำคัญคู่เคียงกันไปดั่งนี้เอง

สิ่งที่ผมเห็นเป็นสิ่งแรกคือเจดีย์รายที่ถือได้ว่างามและหาดูได้ยากยิ่ง
ในสุดเป็นเจดีย์ทรงกลีบมะเฟืองที่เหมือนกับวัดมหาธาตุ ลพบุรี
จำนวน 4 องค์ แต่เหลือที่สมบูรณ์เพียงองค์เดียว
เจดีย์ทรงนี้เป็นการวิวัฒนาการจากปรางค์ของปราสาทแบบขอม
ทำให้ประมาณอายุได้ว่าน่าสร้างในสมัยอยุธยาตอนต้นมากๆ

พระปรางค์ทรงกลีบมะเฟืองนี้ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของวัดมหาธาตุ
ใกล้แม่น้ำน้อย สร้างด้วยอิฐถือปูน เจดีย์ทรงนี้นอกจากที่จังหวัดลพบุรี
ก็พบได้ที่นี่เพียงที่เดียว แม้จะมีรูปแบบที่คล้ายคลึงกัน แต่ก็ไม่เหมือนกันเสียทีเดียว
นี่คือศิลปะของคนสมัยก่อน ที่อาศัยเพียงพื้นฐาน แล้วสร้างงานในแบบของตน

น.ณ. ปากน้ำ ได้กล่าวไว้ในวารสารเมืองโบราณ ปีที่1.ฉบับที่1
กันยายน 2517เรื่อง สรรค์บุรีนครแห่งความฝัน ตอนหนึ่งว่า
พระปรางค์ยอดกลีบมะเฟืองด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือหน้าวัด
ซึ่งตั้งอยู่ตรงมุมถนน หัวเลี้ยวพอดี มีลักษณะงามสง่าจับใจมาก
แม้ว่าขนาดเล็กกระทัดรัด ก็งามเป็นพิเศษ นี้ ลักษณะทรวดทรงสูงระหง

คล้ายสตรีร่างสูงโปร่ง เพรียวลม ลักษณะนี้คือลักษณะศิลปอู่ทองตอนปลาย
ปรากฏให้เห็นเด่นชัดหลายแห่งด้วยกัน ซึ่งเราจะเรียกว่าศิลปอโยธยาเสียก็ได้
ด้วยศิลปะชนิดนี้ประมาณอายุอยู่ระหว่าง พุทธศตวรรษที่ 18 – 19
ซึ่งตรงกับสมัยปลายของอาณาจักรอโยธยา

ถัดมาเป็นเจดีย์ราย 7 องค์ ส่วนใหญ่เป็นคล้ายแบบปราสาทยอดของทางเหนือ
แต่มีอยู่หนึ่งองค์ที่คล้ายทรงกลีบมะเฟือง แม้จะมีการบูรณะใหม่โดยชาวบ้าน
ที่จารึกไว้ก็ประมาณ 100 กว่าปี แต่ก็ไม่มีการปรับรูปแบบหรือลวดลายไปจากเดิม
ทำให้ประมาณอายุกลุ่มเจดีย์นี้ได้ว่า สร้างต่อมาจากเจดีย์กลีบมะเฟืองไม่เกินร้อยปี

เจดีย์ชุดนี้มีพระพุทธรูปปูนปั้นปางลีลาอันอ่อนช้อยประดับอยู่โดยรอบองค์เจดีย์
นอกจากการดูลวดลายปูนปั้น เราจะดูการก่ออิฐแบบไม่สอปูนที่ใช้ในสมัยนั้น
ข้างทางเป็นระฆังหินที่เก็บรวมๆ มาแขวนไว้ แต่สิ่งที่ผมสนใจคือ
ฐานโยนีที่มีแท่นสำหรับรองรับศิวลึงค์ มีด้วยกันอยู่สองอัน อิทธิพลของศิลปะขอม

ถัดจากเจดีย์ราย จะเห็นวิหารหลวงมีพระพุทธรูปองค์ใหญ่ประดิษฐานอยู่กลางแจ้ง
แต่ที่น่าสนใจตรงที่ด้านหลังวิหารกลับไม่ตรงกับมหาเจดีย์ แต่กลับไปตรงกับส่วนหลัง
ของอุโบสถแทน ทำให้เกิดปริศนาว่า พระมหาเจดีย์ย่อมเกิดมาแต่ครั้งสมัยทวาราวดี
วิหารย่อมมาทีหลังแน่ๆ แล้วเหตุใดผู้สร้างจึงไม่จัดผังให้ตรงกัน ผมก็ยังคิดไม่ออก

โบสถ์และวิหารของวัดมหาธาตุ หันหน้าไปยังทิศตะวันออก เนื่องจากเดิม
มีลำน้ำไหลผ่านด้านนั้น หลักของวัดก็คือเจดีย์ประธาน ที่พังทลายเหลือแต่ฐาน
ทำให้เราไม่สามารถจินตนาการถึงรูปทรงส่วนบนที่เคยเป็นได้

ที่วิหารเล็กๆ ด้านตะวันตก พระพุทธรูปศักด์สิทธิ์ที่คนที่นี่ให้ความเคารพนับถือ
นามว่าหลวงพ่อหมอหรือหลวงพ่อหลักเมือง เป็นพระพุทธรูปซึ่งมีมาแต่เดิม
ที่เรียกหลวงพ่อหมอเพราะประชาชนในถิ่นนั้นเมื่อเวลาเจ็บป่วย ก็จะขอน้ำมนต์ไปรักษา
หรือบนบานศาลกล่าวเมื่อมีเหตุขัดข้อนานาประการตามความเชื่อ

ส่วนที่เรียกหลวงพ่อหลักเมือง เพราะด้านหลังองค์พระ มีแท่งศิลา 2 แท่ง
จำหลักเทวรูปปักคู่กัน แท่งใหญ่สูง 1.40 เมตร แท่งเล็กสูง 0.60 เมตร
มีอักษรขอมโบราณจารึกอยู่ แต่คงอ่านไม่ได้แล้วล่ะ เพราะมีคนไปปิดทอง

ถ้าหลักศิลาจารึกหลักที่หนึ่งยังอยู่ที่สุโขทัย ป่านนี้เราคงไม่รู้ว่ามันเขียนอะไรเหมือนกัน

Create Date : 23 พฤษภาคม 2554

Last Update : 23 พฤษภาคม 2554 15:28:30 น.

5 comments

Counter : 3094 Pageviews.

ไม่ทราบว่าเกี่ยวกันหรือเปล่านะคะ

เพราะทางเหนือจะสร้างเจดีย์ไว้หลังโบสถ์ ไหว้พระก็ไหว้เจดีย์ไปด้วย

วันนี้พาไปชมวัดเก่าที่โคราชค่ัะ

โดย: tuk-tuk@korat

วันที่: 23 พฤษภาคม 2554 เวลา:15:04:10 น.

ตามมาอ่านต่อค่ะ

โดย: อุ้มสี

วันที่: 23 พฤษภาคม 2554 เวลา:20:30:29 น.

มาเยี่ยมชม ครับ

โดย: Kavanich96

วันที่: 24 พฤษภาคม 2554 เวลา:7:45:48 น.

ตอนไปเที่ยวศรีสัชนาลัย มีวัดชื่นชม มีศิลปแบบเหนือค่ะ

อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย ... นอกกำแพงเมืองศรีสัช

โดย: tuk-tuk@korat

วันที่: 24 พฤษภาคม 2554 เวลา:14:19:44 น.

เห็นเขาสันนิษฐานว่าจากการที่ด้านหลังวิหารยื่นเข้ามาในส่วนของระเบียงแก้ว

ตรงที่ว่างหลังวิหาร ไปยังซุ้มพระหลักเมืองน่าจะเป็นเจดีย์องค์เดิม ซึ่งขนาดไม่ใหญ่มาก อาจคล้ายที่วัดพระแก้ว สรรคบุรี

โบสถ์ และ เจดีย์ น่าสร้างขึ้นมาภายหลังอีกที

โดย: tuk-tuk@korat

วันที่: 29 พฤษภาคม 2557 เวลา:13:54:25 น.