BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : เชียงใหม่ : วัดพระสิงห์วรวิหาร (2)

เชียงใหม่ : วัดพระสิงห์วรวิหาร (2)

ใกล้กับพระเจดีย์คือพระอุโบสถ ตั้งในแนวแกนเหนือใต้ขวางอยู่ด้านท้ายวิหารหลวง
อุโบสถมีความสมมาตรทั้งสองด้าน จารึกว่าสร้างเมื่อ พ.ศ. 2361
สมัยพระเมืองแก้ว กลางพระอุโบสถมีมณฑปทรงปราสาท
ในมณฑปประดิษฐานพระพุทธรูปพระเจ้าทองทิพย์และพระแก้วมรกต
มีทฤษฏีว่าที่นี่อาจจะเป็นพระอุโบสถสองสงฆ์

โดยเชื่อว่าเดิมพระประธานน่าจะหันไปทางทิศเหนือสำหรับพระภิกษุ
และด้านใต้สำหรับพระภิกษุณี แต่กระนั้นก็ไม่เคยพบหลักฐานว่า
มีการบวชพระภิกษุณีในอาณาจักรล้านนา เพราะแม้การบวชในลังกา
ก็สาบสูญไปตั้งแต่ประมาณพุทธศตวรรษที่ 9 แล้ว

ทางเข้าหลักน่าจะเป็นทิศใต้ ทางขึ้นลงทำเป็นบันไดมกรคายนาค
สองข้างตั้งสิงห์ปั้นนั่งด้านละตัว และมีตัวมอมตั้งอยู่ 2 ตัว
มีใบเสมาแบบเสาหินปักอยู่ 15 จุด รอบอุโบสถ ตัวอาคารไม้มีหน้าต่างเป็นซี่ลูกกรง
ผนังแบบฝาไหล หลังคาลดหลั่นสามชั้น มีคันทวยรองรับโครงหลังคา

มุงกระเบื้องดินเผาประดับช่อฟ้า นาคสะดุ้งและตัวเหงา หน้าบันตกแต่งลายปูนปั้นพรรณพฤกษา
ซุ้มทางเข้าออก รูปปูนปั้นนาคสองตัว เลื้อยลงมาเอาหางเกี่ยวกระหวัดอยู่เหนือกรอบประตู
วงกลมตรงกลางเป็นรูปสัตว์ ด้านล่างเป็นหงส์ 2 ตัวเกาะอยู่ในลักษณะเหลียวหลัง
ที่ขอบประตูมีเทวดาปูนปั้นทาสีทองเป็นทวารบาล 2 องค์ และมีองค์เล็ก 2 องค์ไม่ทาสีที่มุม

สิ่งที่น่าสนใจคือตัวมอมที่ตั้งอยู่หน้าพระอุโบสถ ตัวมอมเป็นสัตว์ที่คอยเฝ้าอยู่หน้า
ศาสนสถานทางภาคเหนือ มีลักษณะแปลกตาคล้ายสุนัขพันธ์ปักกิ่งปั้นจากปูน
เป็นสัตว์ในจินตนาการซึ่งผสมจากสัตว์ต่างๆ ที่มีสี่ขา
ได้รับอิทธิพลทางด้านศิลปะจากจีน ก่อนที่จะมาผสมผสานกับศิลปะพื้นเมือง

ชาวล้านนามีประเพณีขอฝนโดยนำตัวมอมที่แกะสลักจากไม้นำขึ้นเสลี่ยงแห่ขอฝน
แล้วใช้น้ำสาดให้ตัวมอมเปียกชื้นอยู่ตลอดเวลา ซึ่งเป็นพิธีกรรมเพื่อความอุดมสมบูรณ์
สมัยก่อนตามวัดทางเหนือจะแกะตัวมอมจากไม้ตั้งแต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดเท่าแมว
แล้วลงรักทาด้วยชาดแดงอย่างสวยงาม ซึ่งอาจเป็นต้นเค้าของการแห่นางแมว

โดยเชื่อว่าตัวมอมเป็นพาหนะของเทพปัชชุนนะ เจ้าแห่งเมฆและฝน
ในคัมภีร์มหาสมัยสูตร ระบุว่าเป็นเทพในสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา
โดยเป็นเทวะบริวารของพระวรุณ ในคราวที่แคว้นโกศลเกิดความกันดาร
พระพุทธองค์ทรงเปล่งพุทธโองการให้เทพปัชชุนนะนำฝนให้มาตก
ในมัจฉาชาดกเมื่อพระพุทธองค์เสวยพระชาติเป็นมัจฉาเทพ
แม้แต่พระอานนท์ยังเคยเสวยชาติเป็นปัชชุนเทวบุตร

เมื่อลงมายังโลกมนุษยตัวมอมก็แสดงอำนาจไปทั่ว กิเลสดังกล่าวทำให้
มอมไม่สามารถกลับขึ้นไปยังสวรรค์ได้ เทพปัชชุนนะจึงสั่งให้มาเฝ้าพุทธสถาน
เพื่อรับฟังพระธรรมคำสอนเป็นเนืองนิจ จนกว่าจะละกิเลสคือความทระนงตน

และเข้าใจในพระธรรมจึงจะกลับไปสถิตเป็นเทพพาหนะบนวิมานต่อไป
ขณะที่อยู่ในโลกมนุษย์ ตัวมอมก็พยายามสร้างประโยชน์สุขให้กับมนุษยโลก
เพื่อเพิ่มบุญเพิ่มกุศลโดยเป็นตัวกลางเพื่อขอให้ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล

เราจะพบตัวมอมได้หลายแห่ง เช่นวิหารและหอมณเฑียรธรรม วัดบุพพาราม
หน้าวิหารด้านหลังองค์พระธาตุ วัดพระธาตุดอยสุเทพ หรือบนลายปิดทองล่องชาด
ของวิหารลายคำวัดพระสิงห์ บางแห่งเป็นรูปเทวบุตรเหยียบบนตัวมอม
ซึ่งล้วนแล้วแต่มีเอกลักษณ์แตกต่างกันไป