BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : ตามหานคราที่สาบสูญ : ปราสาทปรัม, ปราสาทเนียงเขมา (เกาะแกร์)

ตามหานคราที่สาบสูญ : ปราสาทปรัม, ปราสาทเนียงเขมา (เกาะแกร์)

กลางศตวรรษที่ 19 Lunet de Lajonquière และ Étienne Aymonier
สองนักโบราณคดีฝรั่งเศสได้ค้นพบนิทรานครในป่าทึบ
อันได้แก่ ปราสาทธม ระฮัล ปราสาทลึงค์
และถนนกว้าง 8 เมตร ที่สันนิษฐานว่าน่าจะทอดยาวไปจนถึงปราสาทวัดภู

ปี 1880 หลังการเผยแพร่เรื่องราวของมหาปิระมิดแห่งเอเชียออกไป
กลุ่มนักผจญภัย French expedition ได้เข้ามาท่องเที่ยว
ในช่วงเวลานี้นี่เองที่มีการเคลื่อนย้ายศิลปวัตถุบางส่วนออกไป
ของพวกนั้นปัจจุบันอยู่ที่พิพิธภัณฑ์รัฐและนักสะสมเอกชน

ในศตวรรษที่ 20 นักโบราณหลายกลุ่มได้เดินทางมายังสถานที่แห่งนี้
และเริ่มศึกษาจารึกในปราสาทหลังต่างๆ เพื่อประติดประต่อเรื่องราว
ของต้นกำเนิดของมหานครแห่งนี้ แต่ด้วยด้วยความห่างไกล
จึงไม่มีใครคิดที่จะบูรณะเช่นปราสาทในเมืองเสียมเรียบ

จนกระทั่งกัมพูชาได้รับเอกราช และผ่านสงครามกลางเมืองไปแล้วก็ตาม
นครแห่งนี้ก็เป็นเพียงตำนานที่เล่าขานด้วยความยากลำบากในการเข้าถึง

ปี 2001 เป็นครั้งแรกหลังการสำรวจของฝรั่งเศสที่รัฐบาลกัมพูชา
อนุญาตให้นักวิชาการของไทยกลุ่มหนึ่งเข้าไปไปสำรวจเกาะแกร์
ต้องนั่งเฮลิคอปเตอร์ไปลงที่หมู่บ้านชายป่าเขตจังหวัดพระวิหาร
จากนั้นเดินเท้าหลบหลีกป้ายที่ปักเตือนแนวทุ่นระเบิด

แต่ใครจะรู้ว่าหลังจากนั้นเพียงไม่กี่ปีจะมีการตัดถนนเข้าไป
และเริ่มมีการเก็บกู้วัตถุระเบิด เพื่อเตรียมเปิดต้อนรับการท่องเที่ยว
หากได้ฟังเทปของอาจารย์วีระก็จะเป็นการเดินทางในช่วงเวลานั้น

เวลา 8 นาฬิกา กว่าๆ เราก็ออกเดินทางจากตัวเมืองเสียมเรียบ
ผ่านถนนลาดยางหมายเลข 6 ขึ้นไปทางเหนือของโตนเลสาป
ใช้เวลาชั่วโมงกว่า ก็มาถึงทางแยกที่ไปบึงมาลา
หลังจากนี้ก็เป็นถนนลูกรัง ที่บนถนนมีรถยนต์วิ่งน้อยมาก

รถแคมรี่ผ่านไปด้วยความเร็วสูงอย่างชำนาญทางจนถึงด่านเก็บเงิน
10.30 น. หลังจากนั่งมาสองชั่วโมงครึ่ง เราก็มาถึงปราสาทหลังแรก
อยู่ลึกเข้าไป 300 เมตรจากถนน ปราสาทปรัมที่แปลว่า 5 ในภาษาเขมร

ปราสาทอิฐสามหลังตั้งเป็นแนวเดียวกันในแกนเหนือ-ใต้
ปรางค์องค์กลางนั้นมีขนาดใหญ่และสูงกว่ามีร่องรอยของฐานโยนี
ซึ่งน่าจะเคยใช้เป็นที่ตั้งของแท่งศิวลึงค์มาก่อน

มีอาคารอีกสองหลังตั้งอยู่ด้านหน้า ทั้งหมดหันเข้าสู่ถนนทางทิศตะวันออก
ปรางค์ด้านซ้ายมีขนาดใหญ่กว่า สันนิษฐานว่าเคยเป็นอาคารจุดคบไฟบูชา
ส่วนด้านขวามีขนาดเล็กกว่าและทรุดโทรม ทั้งหมดตั้งอยู่ในกำแพงแลงเดียวกัน
หากใช้ปราสาทธมเป็นศูนย์กลาง ปราสาทปรัมจะจัดอยู่ในกลุ่มปราสาททางทิศใต้

ตรงกันข้ามกับปราสาทปรัมคือปราสาทปริศนาที่ชื่อว่า ปราสาทเนียงเขมา
เป็นปราสาทขนาดเล็กก่อด้วยศิลาแลงปรางค์เดี่ยวลดห้าชั้น
ตั้งอยู่บนฐานชั้นเดียว ภายในกำแพงกว้างยาว 15 * 15 เมตร
เรือนยอดยังเหลือกลีบขนุนอยู่ในหลายชิ้น รวมไปถึงหน้าบันและภาพสลักที่ฐาน

ชาวบ้านเชื่อว่าปราสาทนี้เกิดไฟป่าเผาผลาญจนเกิดเป็นเขม่าสีดำ
เปรียบเทียบกับปราสาทปรัมที่มีโครงสร้างแสดงถึงความเป็นวัดหลวง
ปราสาทแห่งนี้เป็นเพียงสรุก หรือศาสนสถานของชุมชน
ที่ชาวบ้านนอพยพมาจากเมืองพระยโศธรปุระจัดสร้างขึ้น

ยังไม่มีการพิสูจน์ว่าสีดำนั้นเกิดมาจากสาเหตุอะไร
แต่เชื่อว่าน่าจะเป็นยางไม้ที่ตั้งใจทามาตั้งแต่แรกสร้าง
ในครั้งที่ฝรั่งเศสเข้ามาสำรวจได้จดบันทึกไว้ว่า
ด้านในของปราสาทมีลวดลายปูนปั้นพระนารายณ์ย่างสามขุมและพระศิวะ

แต่ปัจจุบันได้สูญหายไปในสงครามกลางเมือง

----------------------------------------------------------------------------

4/8/2015

เวลาเปลี่ยน ใจคนก็เปลี่ยน จากที่เขียนว่าปราสาทเนียงเขมาเป็นเพียงสรุก
หรือศาสนสถานประจำประจำหมู่บ้าน ผมคิดว่าน่าจะมีความหมายอื่นเพิ่มเติม

กลับไปในช่วงเวลานั้น
พระเจ้าอีศานวรมันที่ 2 พระราชโอรสของกษัตริย์ผู่ยิ่งใหญ่ยโศวรมันที่ 1
และน้องชายของอดีตกษัตริย์พระองค์ก่อนหน้า หรรษาวรมันที่ 1
กำลังครองราชย์อยู่ที่เมืองยโศธรปุระที่พระราชบิดาสร้างขึ้น

แต่ห่างออกไปอีก 100 กิโลเมตรทางตะวันออกเฉียงเหนือ
น้องชายของพระราชมารดา พระเจ้าชัยวรมันที่ 4 สร้างเมืองใหม่เกาะแกร์
เป็นช่วงเวลาที่ยากลำบากเมื่ออาณาจักรพระนครแบ่งออกเป็นสองส่วน
ตามธรรมเนียมพระองค์ต้องสร้างปราสาทประจำรัชกาล นั่นก็คือ

ปราสาทกระวาน

ต่างจากผู้บูชาขุนเขาที่ยิ่งใหญ๋อย่างพระเจ้ายโศวรมันที่ 1 ผู้เป็นพระาชบิดา
ที่สร้างปราสาทบนยอดเขาพนมบาเค็ง หรือพระเจ้าชัยวรมันที่ 4 ผู้เป็นลุง
ที่สร้างปราสาทธม ปิระมิดระฟ้าบนที่ราบอันไร้ขุนเขาที่เกาะแกร์
ซึ่งทั้งสองสิ่งนี้มีจุดมุ่งหมายไม่ต่างกัน เพื่อบูชาพระศิวะบนเขาไกรลาศ

พระเจ้าอิศานวรมันที่ 2 กลับสร้างปราสาทเพื่อบูชาพระวิษณุผู้เป็นเจ้า
แน่นอนว่า นี่ไม่ใช่การเปลี่ยนความคิดจากการเข้ามาของราชวงศ์อื่น
แต่ดูเหมือนว่าจะเป็นการสร้างความเชื่อใหม่ในหมู่ประชาชน
เพื่อแย่งชิงความศักดิ์สิทธิ์กลับคืนมายังใจศูนย์กลางแห่งอาณาจักร

แม้ไม่ประสบผลสำเร็จ เพราะพระองค์มีพระชนมายุสั้นเกินไป
เพียง 5 ปี หลังครองราชย์ พะเจ้าชัยวรมันที่ 4 ก็ขึ้นมาเป็นเทวราชาองค์ใหม่
แต่ปราสาทเนียงเขมาเป็นสิ่งยืนยันถึงความเชื่อที่ตกค้างในสมัยของพระองค์
เป็นไปได้ว่า ความเชื่อในการนับถือพระวิษณุจะแฝงอยู่ในหมู่ประชาชน

ปราสาทเนียงเขมาแห่งพระวิษณุเจ้าประจันหน้ากับปราสาทปรัมแห่งศิวะเทพ

ยังคงเป็นปริศนาถึงความเชื่อในช่วงเวลานั้น มีการนับถือนิกายใหม่เกิดขึ้นมา
หรือว่าเป็นเพียงว่าเพิ่มเทพเจ้าองค์ใหม่ปนไปกับการนับถือเทพองค์เก่า
มันยังไม่มีคำตอบที่แน่ชัดในตอนนี้ แต่สิ่งหนึ่งที่เรารู้ก็คือ
ในอีก 200 ปีต่อมาจะมีการก่อสร้างศาสนสถานอันยิ่งใหญ่ที่โลกต้องจดจำ

เพื่อบูชาพระองค์ในนามแห่ง นครวัด

Create Date : 16 กันยายน 2556

Last Update : 21 มีนาคม 2560 12:20:18 น.

2 comments

Counter : 2054 Pageviews.

น่าจะสนุกกว่าชมที่เขาทำใหม่ให้ชมนะคะ

โดย: tuk-tuk@korat

วันที่: 17 กันยายน 2556 เวลา:16:33:30 น.

จำได้ว่าอยากไปเที่ียวพม่าเพราะฟัง อ.วีระ กับ อ.สุเนตร และอยากไปเขมร แบบเจาะลึกเพราะฟัง อ.วีระ รวมทั้งมหากาพย์มหาภารตะของ อ. นี่ล่ะค่ะ พักหลังนี้แถวบ้านรับคลื่น 96.5 ไม่ได้ แต่เพราะความทันสมัยของการสื่อสาร เดี๋ยวนี้หาฟังจากยูทูปแล้วนะคะ

*** ภาพจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถ วันจันทร์หน้าค่ะ แต่ภาพไม่เยอะมาก เข้าไปได้แป๊บเดียว เจอนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติกลุ่มใหญ่เข้ามาพอดี แต่ครั้งแรกที่เห็นตะลึงแบบ นะจังงังไปเลยค่ะ งามมาก

โดย: สายหมอกและก้อนเมฆ

วันที่: 18 กันยายน 2556 เวลา:6:25:37 น.