BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : งานฉลอง 175 ปี วัดบวรนิเวศ (4)

งานฉลอง 175 ปี วัดบวรนิเวศ (4)

2. ขอพรพระบรมสารีริกธาตุ บูชาพระไพรีพินาศ ณ พระเจดีย์
หากเราเห็นเจดีย์ทรงปรางค์เราจะเดาว่าน่าจะสร้างในสมัยรัชกาลที่ 3
เมื่อเปลี่ยนรัชกาลพระราชนิยมก็เปลี่ยนไปเป็นเจดีย์ทรงระฆัง
คำถามสำคัญคือเปลี่ยนทำไม บ้างว่า เป็นการล้างอดีตเก่าทิ้งไป

แต่เมื่อมองว่าเจดีย์องค์นี้เรื่มการก่อสร้างเมื่อวันที่ 17 ก.ย. 2374
ในสมัยรัชกาลที่ 3 นั่นแปลว่า เป็นแนวคิดของพระองค์แต่ก่อนแล้ว
ว่าธรรมยุติกนิกายควรจะย้อนไปหาอดีตสิ่งที่เป็นพุทธบริสุทธิ์
เจดีย์จึงควรเป็นระฆังแบบลังกา เหมือนเมื่อครั้งที่เข้ามาในสยามประทศ

ดูเหมือนว่าเราน่าจะได้คำตอบในเรื่องนี้แล้ว
เจดีย์นี้ใช้เวลาก่อสร้างต่อมาจนถึงสมัยรัชกาลที่ 4
มีสัณฐานกลม มีทักษิณ 2 ชั้นเป็นสี่เหลี่ยม มีซุ้มเป็นทางเข้าสู่คูหา 4 ซุ้ม
ในอดีตเป็นสีขาว ถูกหุ้มด้วยกระเบื้องสีทองแบบที่เห็นในรัชกาลปัจจุบัน

ใจกลางเจดีย์ประดิษฐานสถูปเจดีย์กาไหล่ทองบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
สร้างเมื่อ พ.ศ.2386 ในรัชกาลที่ 3 ฐานเป็นแท่นสี่เหลี่ยมแต่ละด้าน
สลักภาพพุทธประวัติประสูติ ตรัสรู้ แสดงธรรมจักร และปรินิพพาน
มีอักษรจารึก พระวาจา พระอุทาน และพระพุทธวจนะ

เปิดเฉพาะวันสำคัญ เช่นวันเข้าพรรษา ภายในห้ามถ่ายรูป

มีเจดีย์มุมประดิษฐานอยู่โดยรอบอีก 4 องค์ คือ
ด้านตะวันออก พระเจดีย์ไม้ปิดทอง ไม่ปรากฏประวัติ
ด้านตะวันตก พระเจดีย์โลหะปิดทอง ไม่ปรากฏประวัติ

ด้านใต้ พระเจดีย์บรมราชานุสรณ์
สร้างขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองพระชนมพรรษา5 รอบ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช
บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ในวันเข้าพรรษา 11 ก.ค. 2530

ด้านเหนือ พระไพรีพินาศเจดีย์
รัชกาลที่ 4 ทรงโปรดเกล้าให้สร้างขึ้นเมื่อพ.ศ. 2407
เจดีย์องค์นี้ตั้งชื่อตามพระพุทธรูปปางประทานพรองค์หนึ่ง
ที่มีผู้นำมาถวายพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
เมื่อยังทรงพระผนวชอยู่ประมาณ พ.ศ. 2391

สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ ได้มีลายพระหัตถ์ถึง
สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ในสาร์นสมเด็จว่า

“….. (สมเด็จพระสังฆราชเจ้า) กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ตั้งปัญหาถาม
กระหม่อมว่า พระไพรีพินาศนั้น เป็นพระอะไร มาแต่ไหน
ทำไมจึงมาอยู่วัดบวรนิเวศ เหตุใดจึงชื่อว่า ไพรีพินาศ

เกล้ากระหม่อมหงายท้อง ไม่สามารถตอบได้ อยากรู้เหมือนกัน
เคยทูลถามฝ่าพระบาท ก็ไม่ทรงทราบเหมือนกัน หันไปหันมาเห็น
กรมหมื่นพงศา** จึงลองเข้าจดทูลถามดู ตรัสบอกว่า
ใครก็ทรงจำชื่อไม่ได้เสียแล้ว เป็นผู้นำมาถวายทูลกระหม่อม***

เมื่อยังทรงผนวชอยู่ เป็นเวลาติดต่อกับที่หม่อมไกรสรถูกสำเร็จโทษ
จึงโปรดตั้งพระนามว่าพระไพรีพินาศ …..”

พระไพรีพินาศเป็นพระพุทธรูปศิลาศิลปะแบบศรีวิชัยขนาดย่อม
หน้าตักกว้าง 33 ซม. และมีความสูงถึงปลายรัศมี 53 ซม.
เป็นพระพุทธรูปแบบมหายานปางประทับนั่งประทานอภัย
ศิลปะชวาคล้ายกับพระพุทธรูปที่บุโรพุทโธ อินโดนีเซีย

องค์จริงประดิษฐานอยู่ที่ตำหนักเพ็ชร วัดบวรนิเวศวิหาร
องค์จำลองประดิษฐานอยู่ที่เก๋งบนทักษิณชั้นสองของพระเจดีย์ใหญ่
ระหว่างการซ่อมแซมพระเจดีย์ใหญ่ได้เปิดองค์พระไพรีพินาศเจดีย์ดู
พบกระดาษสีขาว มีตราแดง 2 ดวง มีอักษรเขียนไว้ว่า

“พระสถูปเจดียสิลาบัลลังองค์ จงมีนามว่าพระไพรีพินาศเจดียเทิญ”
“เพราะตั้งแต่ทำแล้วมาคนไพรีก็วุ่นวายยับเยินไปโดยลำดับ”

เหนือซุ้มประจำทิศของพระเจดีย์ใหญ่มีรูปสัตว์ หมายถึงดินแดนโดยรอบ
คือ ม้า = พม่า, นก = โยนก, ช้าง = ล้านช้าง และสิงห์ = สิงคโปร์

มีเทวรูปประจำทิศ 6 องค์ที่ทักษิณชั้นล่างของพระเจดีย์ใหญ่
ทิศเหนือ พระพรหม พระวิสสุกรรม
ทิศใต้ พระนารายณ์ พระศิวะ
ทิศตะวันตกพระประคนธรรพ พระปัญจสิกขะ

รอบฐานพระเจดีย์ใหญ่มีซุ้มและศาลาจีน

Create Date : 12 มีนาคม 2557

Last Update : 24 มีนาคม 2557 11:22:05 น.

2 comments

Counter : 1596 Pageviews.

“พระสถูปเจดียสิลาบัลลังองค์ จงมีนามว่าพระไพรีพินาศเจดียเทิญ”
“เพราะตั้งแต่ทำแล้วมาคนไพรีก็วุ่นวายยับเยินไปโดยลำดับ”

สาธุ

โดย: tuk-tuk@korat

วันที่: 14 มีนาคม 2557 เวลา:14:34:33 น.

สีเหลืองทอง งามมากค่ะ

โดย: สายหมอกและก้อนเมฆ

วันที่: 23 มีนาคม 2557 เวลา:20:23:56 น.