BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : Stem cell ยามหัศจรรย์แห่งอนาคต

Stem cell ยามหัศจรรย์แห่งอนาคต

Stem cell คืออะไร ลองนึกง่ายๆดูว่า เวลาเราเกิดแผล ทำไมเนื้อที่หายไป
มันกลับมาเต็มได้เหมือนปกติ แล้วอวัยวะที่เรามองไม่เห็นในร่างกาย
เช่น สมอง ตับ หรืออะไรก็แล้วแต่ถูกทำลายไปบางส่วนจากการเป็นโรค
ร่างกายซ่อมแซมมันได้อย่างไร แล้วที่เราเรียนมาว่าเม็ดเลือดแดงมีอายุ
180 วันก็จะถูกทำลายที่ม้าม แล้วไขกระดูกผลิตมาทดแทน มันมาจากไหน

แปลว่าหลายๆส่วนในร่างกาย เรามีแหล่งเก็บ stem cell ไว้จำนวนหนึ่ง
มันเป็นเซลล์ที่หลงเหลือมาตั้งแต่เราเป็นตัวอ่อนอยู่ในท้องแม่
แล้วก็ไม่ยอมพัฒนาไปเป็นอวัยวะต่างๆ แต่ซ่อนตัวไว้ รอจนถึงเวลา
ที่ร่างกายต้องการ มันก็จะแบ่งตัวเองออกมาเป็นเซลล์ของอวัยวะนั้นๆ

Stem cell แบ่งเป็นประเภทใหญ่ได้ 2 ประเภทคือ
embryonic stem cell กับ somatic stem cell

Embryonic stem cell คือเซลล์ต้นกำเนิดที่ได้มาจากตัวอ่อน
ก็เหมือนต้นกำเนิดชีวิตเราทุกคนที่มาจากไข่กับเสปิร์ม เป็นเซลล์เริ่มต้น
แล้วแบ่งตัวเป็นทวีคูณ จนกลายเป็นเด็กหนึ่งคน

ข้อดีของการใช้ embryonic stem cell นี้ก็คือเป็นเซลล์ที่สดใหม่
มีความสามารถในการแบ่งตัวสูง แล้วยังไม่มีข้อจำกัดชนิดของอวัยวะ
ที่เราต้องการนำไปพัฒนา

แต่ข้อเสียก็คือมันไม่ใช่เซลล์ของตัวคนไข้เอง เมื่อนำไปใช้
จะมีต่อต้านจากภูมิคุ้มกันร่างกาย และที่สำคัญคือมันคือตัวอ่อนของมนุษย์
ก็ต้องดูข้อกำหนดของจริยธรรมของแต่ละประเทศ
ซึ่งส่วนใหญ่จะห้ามทำการทดลองโดยเด็ดขาด

somatic stem cell คือเซลล์ต้นกำเนิดที่ได้มาจากร่างกายเรา
จากการเก็บเลือดในสายสะดือเด็กไปจนถึงการบริจาคไขกระดูกในผู้ใหญ่
รวมทั้งการเจาะเก็บจากอวัยวะที่เราต้องการไปเลี้ยงในห้องทดลอง

เซลล์แบบนี้ถ้าใช้รักษาตัวเองก็จะไม่มีการต่อต้านของร่างกาย
ไม่ผิดจริยธรรม แต่ข้อเสียคือการแบ่งตัวมักจะจำกัด
เมื่อนำไปเลี้ยงขยายจำนวนได้ไม่กี่ครั้งมันก็จะตาย
และเปลี่ยนเป็นชนิดของอวัยวะได้อย่างจำกัด

นอกจากการศึกษา stem cell ในมนุษย์ ยังมีการศึกษา stem cell จากสัตว์
แต่ยังไม่แพร่หลายมาก ความมหัศจรรย์ของ stem cell คือการเปลี่ยนเป็น
อวัยวะที่เราต้องการได้หลายชนิด ทำให้เราพัฒนาเป็นยาที่ไม่มีขีดจำกัด
แต่ความยากของการใช้ stem cell คือเราไม่รู้ว่าสารเคมี และองค์ประกอบ
อะไรบ้าง ที่กระตุ้นให้ stem cell สามารถแบ่งตัวไปเป็นอวัยวะที่เราต้องการ

หากเรารู้ เราก็สามารถสร้างผลิตภัณฑ์ ที่เรามั่นใจว่าเมื่อนำไปฉีดเข้าร่างกาย
มันจะสามารถไปเกาะอวัยวะที่เราต้องการซ่อมแซมและแบ่งตัวเพื่อทำหน้าที่
ทดแทนอวัยวะที่ผิดปกตินั้นซึ่งในตอนนี้ยังไม่มีใครผลิตออกมาเป็น
ผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปแบบนี้ได้ แล้วเมืองไทยใช้ stem cell ทำอะไรได้บ้าง

เริ่มจากโฆษณาที่ทำให้เรารู้จัก stem cell คือไทยประกันชีวิต
การบริจาคไขกระดูก เพื่อรักษาคนที่เป็นโรคมะเร็งเม็ดโลหิตขาว leukemia
หากคุณใจบุญก็สามารถติดต่อบริจาคได้ที่ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ
วิธีการก็คือคุณจะได้รับการฉีดยา recombinant product ตัวหนึ่ง
ที่กระตุ้นให้ร่างกายสร้าง stem cell ให้เพิ่มจำนวนมากขึ้น 50-100 เท่า
และพวกมันก็จะออกมาอยู่ในกระแสเลือดมากกว่าภาวะปกติ
หลังจากนั้นก็สามารถไปบริจาค stem cell ได้โดยวิธีเจาะไขกระดูกที่สะโพก
หรือไม่ก็คือบริจาคโลหิต ซึ่งสายยางจะต่อกับเครื่องที่กรองเอาเฉพาะ stem cell เท่านั้น

อย่างที่สองก็คือการเก็บเลือดในสายละดือสำหรับครอบครัวที่มีลูกแรกเกิด
เผื่อสำหรับอนาคต เพราะในอนาคตถ้าลูกคุณเป็นโรคที่สามารถใช้ stem cell
รักษาได้ ก็จะมี stem cell ของตัวเองเก็บไว้ใช้ เพราะการรักษาโดยใช้ stem cell
ไม่ใช่ว่าใครจะให้ใครก็ได้ จำเป็นต้องมีการจับคู่เหมือนเวลาเราให้เลือด ABO
แต่ซับซ้อนกว่านั้นมากคือระบบจดจำของภูมิคุ้มกันต่อเซลล์ (HLA)
โอกาสที่จะ match กันได้ ประมาณ1 ต่อ 50,000
ฉนั้นเดี๋ยวนี้ดาราหรือคนรวยคลอดลูกออกมาก็จะได้ข่าวเรื่องนี้เป็นเรื่องปกติ

เนื่องจากเป็นกระทำที่ต้องเสียค่าใช้จ่าย ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญถึงข้อดีข้อเสีย

สามก็คือการรักษาแผลเรื้อรังสำหรับคนที่เป็นเบาหวาน ก็เป็นเรื่องที่อยู่ใน
การทดสอบของโรงพยาบาลแห่งหนึ่งโดยได้รับเงินสนับสนุนงานวิจัย
อยู่ในระหว่างการเก็บข้อมูล เพื่อตีพิมพ์ได้เป็นงานวิจัยดีเด่นด้วยมั้ง
เท่าที่ผ่านตาก็เหมือนจะได้ผลดี มีการสร้างเนื้อเยื่อและเส้นโลหิตมาเลี้ยง
ทำให้คนไข้ไม่ต้องโดนตัดแขน หรือขาทิ้ง รวมไปถึงงานวิจัยที่ใช้ stem cell
เพื่อรักษา โรคหัวใจที่ไม่มีทางเลือกอื่นๆ แล้ว

หลังจากยุคนี้ มนุษย์ก็ไม่จำเป็นต้องใช่การรักษาใดๆ อีก
เพราะเราจะเข้าสู่ยุคมนุษย์ครึ่งเครื่องจักรกล ที่ไม่มีวันตายอีกต่อไป

Create Date : 11 ตุลาคม 2550

Last Update : 30 มิถุนายน 2553 13:56:40 น.

4 comments

Counter : 1462 Pageviews.

ผมเข้าใจผิดป่าว หากเทียบกับพืช

stem cell ของพืชคือ การมีความสามารถในการพัฒนาจากแค่ cell 1 cell ของพืช แล้วได้พืชครบเป็นอีก 1 พืชเลย

แต่ใน stem cell ของสัตว์ ไม่มีความสามารถเท่าเซลของพืช เพราะสามารถพัฒนาแค่ tissue หรือ organ เท่านั้น

ผมเข้าใจผิดป่าวครับ

โดย: appendiculata191

วันที่: 11 ตุลาคม 2550 เวลา:19:34:07 น.

ประโยคแรกไม่รู้ครับ และไม่เคยเห็นใครพูดถึง stem cell ในพีชเลย
ประโยคที่สอง ไม่ไช่ครับ stem cell แปลว่าเซลล์ต้นกำเนิด แปลว่า มันสามารถพัฒนาไปเป็นอวัยวะทุกชนิดของร่างกาย

โดย: VET53

วันที่: 12 ตุลาคม 2550 เวลา:9:16:22 น.

ถามต่อ แล้ว stem cell มันพัฒนาเป็นอีก 1 คนหรือปล่าว เหมือนคำว่า cloning หรือปล่าวครับ

โดย: appendiculata191

วันที่: 12 ตุลาคม 2550 เวลา:15:18:00 น.

ในเมืองไทยมีการนำเอาสเต็มเซลล์ มาใช้ในเชิงแพทย์พาณิชย์แล้วนะคะ
เพียงแต่ยังไม่แพร่หลาย เพราะราคาแพงมาก(เป็นล้าน)
แต่ผู้ที่ไปทดลองใช้มา บอกว่าได้ผลดีมาก
ขนาดที่คนเคยเป็นอัมพาต สามารถที่จะเดินได้อีกครั้งก็แล้วกัน
ได้เอกสารเรื่องนี้มาอ่านด้วย แต่เงินไม่ถึง ไม่สามารถที่จะไปรักษาได้
แค่ค่าตรวจขั้นต้น ก็กินเงินไปหลายพันบาทแล้ว

เป็นนวัตกรรมจากเยอรมันค่ะ เข้ามาในไทยประมาณ 2-3 ปี แล้วค่ะ

โดย: addsiripun

วันที่: 15 พฤษภาคม 2553 เวลา:11:07:58 น.