ระเบียงคด วัดพระศรีรัตนศาสดาราม (๑)
เล่าเรื่อง... รามเกียรติ์ ที่ ระเบียงคด วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
เป็นการบรรยายสาธารณะ ไม่มีค่าใช้จ่าย
โดย คุณวิทวัส ลาภชุ่มศรี (แย๊ปปี้) มัคคุเทศก์อาชีพ ระดับ Bronze มัคคุเทศก์บัตรวัง
วิทยากรโดย คุณวรณัย พงศาชลากร นักวิชาการอิสระทางมานุษยวิทยา นักวิชาการนอกกรอบ
เพื่อนอุ่น จองผ่าน เพจ EJeab Academies เผื่อเราด้วย
จุดนัดหมายคือ ประตูด้านหน้ามหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ เวลา ๙.๐๐ น. วันอาทิตย์ที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๕๖๑
เราออกจากบ้าน ๖ โมงเช้า นั่งรถเมล์สาย ๘๒ มา
พร้อมแล้วไปกันค่ะ
๙.๔๕ น.
ขออภัยค่ะ (เรา)ไม่ได้นั่งฟัง ตั้งใจจด เป็นเรื่องเป็นราวนัก
จิตรกรรมฝาผนังรอบพระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับพระนารายณ์อวตารปางต่าง ๆ และเรื่องรามเกียรติ์ตั้งแต่ต้นจนจบ วาดขึ้นครั้งแรกเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชปราบดาภิเษกเป็นปฐมบรมกษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระอารามในพระราชวังตามราชประเพณีแต่โบราณ นามว่า "วัดพระศรีรัตนศาสดาราม" ในพระอุโบสถประดิษฐานพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หรือ พระแก้วมรกต และโปรดเกล้าฯ ให้เขียนรูปภาพรอบพระระเบียงเรื่องรามเกียรติ์ตามแนวพระราชนิพนธิ์ "บทละครเรื่องรามเกียรติ์" ของพระองค์เอง ในปี ๒๓๒๕
ปัญหาความชื้นของผนังปูน ทำให้ภาพจิตรกรรมที่วาดเลือนและหลุดร่อนไป จึงมีการซ่อมแซมหลายครั้งดังนี้
ในรัชกาลที่ ๓ ทรงให้เขียนภาพรามเกียรติ์ขึ้นใหม่ เพื่อฉลองกรุงครบรอบ ๕๐ ปี พ.ศ. ๒๓๗๕
ในรัชกาลที่ ๕ ซ่อมภาพเขียน เพื่อฉลองกรุงครบ ๑๐๐ ปี พ.ศ. ๒๔๒๕
ในรัชกาลที่ ๗ ซ่อมภาพเขียน เพื่อฉลองกรุงครบ ๑๕๐ ปี พ.ศ. ๒๔๗๕
ในรัชกาลที่ ๙ ซ่อมภาพเขียน เพื่อฉลองกรุงครบ ๒๐๐ ปี พ.ศ. ๒๕๒๕
มีการซ่อมภาพเขียน และเขียนภาพขึ้นใหม่มาโดยตลอด จนถึงปี พ.ศ. ๒๕๔๗ การเขียนภาพขึ้นใหม่หลังสุด ช่วงปี พ.ศ. ๒๔๗๑ - ๒๔๗๔ มากที่สุด และการเขียนภาพซ่อมครั้งใหญ่ช่วงปี พ.ศ. ๒๕๑๕ - ๒๕๑๘ ดังปรากฎรายละเอียดของผู้เขียนภาพ ปี พ.ศ. ที่เขียน ผู้เขียนซ่อมภาพ ปี พ.ศ. ที่เขียนซ่อม
จิตรกรรมฝาผนังรอบพระระเบียง มีสองส่วน ส่วนที่เป็นห้องที่ ๑ ไปจนถึงห้องที่ ๑๗๘ เป็นเรื่องราวรามเกียรติ์ตั้งแต่ต้นจนจบ มีคำโคลงบรรยายแต่งขึ้นในรัชกาลที่ ๕ สลักบนแผ่นหินอ่อนติดอยู่ที่เสารอบพระระเบียง
เริ่มห้องที่ ๑ ที่ประตูด้านทิศเหนือตรงข้ามกับพระวิหารยอด เรื่องดำเนินเวียนขวาไปเรื่อย ๆ ภาพก่อนเข้าสู่ห้องต่าง ๆ อยู่ตามซุ้มประตู มุขพระระเบียง เป็นเรื่องราวพระนารายณ์ปางต่าง ๆ ก่อนอวตารลงมาเป็นพระราม อีกจำนวน ๘๐ ภาพ
จากหนังสือ รามเกียรติ์กับจิตรกรรมฝาผนัง รอบพระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดย นิดดา หงษ์วิวัฒน์
พิธียกศรศิลป์หาคู่ให้นางสีดา
ท้าวชนกคำนึงว่านางสีดาอายุสิบหกปีควรมีคู่ครองเรือนได้แล้ว จึงป่าวประกาศไปยังกษัตริย์แว่นแคว้นทั้งไตรจักร ใครยกมหาธนูโมลีได้จะอภิเษกให้กับพระธิดา แจ้งไปยังฤาษีชีไพรที่ในป่าเชิญมาร่วมพิธียกศรศิลป์ ฤกษ์ยาม "วันพฤหัส เดือนสี่ ขึ้นสี่ค่ำ"
พระวสิษฐ์กับพระสวามิตรชวนพระราม พระลักษมณ์ไปเมืองมิถิลา ไปชมมหาธนูโมลีอันเป็นของพระอิศวร เมื่อเข้าเมืองมิถิลาบ้านเมืองโอ่อ่า ปราสาทราชวังงดงาม พระรามเดินชมบ้านเมืองเพลินมองขึ้นไปยังหน้าต่างปราสาทแก้ว ก็สบตากับนางสีดา "เมื่อนั้น นางสีดาเยาวยอดพิสมัย แอบมองตามช่องบัญชรชัย นัยน์เนตรสบเนตรพระสี่กร ความรักกลัดกลุ้มรุมสวาท ด้วยเคยรองบาทแต่ชาติก่อน แสนสุดเสน่หาอาวรณ์ บังอรเพียงสิ้นสมประดี"
พระรามใช้มือขวาจับคันธนูมหาโมลียกขึ้น พระอินทร์เป็นประธานที่ในศาลา (ขวา) ห้อง ๔
พระพรตกับพระสัตรุดลาท้าวไกยเกษ (กลาง) พระพรตพระสัตรุดเคลื่อนย้ายโยธาไปร่วมงานอภิเษก (ล่าง) ห้อง ๖
พระราม
อภิเษกพระรามกับนางสีดา ห้อง ๘
เทวดาทั้งสี่ออกจากทรพี (บน) ทรพีสู้กับพาลี (กลาง) สุครีพกับองคตเห็นเลือดใสจึงร้องไห้ ห้อง ๑๓
พระพรตชักพระขรรค์ พระสัตรุดวิ่งไปห้ามไว้ นางไกยเกษีรีบลงศาลา ห้อง ๑๖
พระเมรุพระศพท้าวทศรถ (กลาง) พระสวามิตรฤาษีห้ามนางไกยเกษีและพระพรตถวายพระเพลิง (ล่าง) ห้อง ๑๗
ขบวนเรือข้ามแม่น้ำสะโตงออกติดตามหาพระราม ห้อง ๑๘
พระรามแวะพักอาศรมมหาดาบสและดาบสินี ผู้ซึ่งเคยเป็นกษัตริย์นามว่าท้าวสุทัศน์ ห้อง ๒๐
ชิวหาแลบลิ้นคลุมเมือง (ซ้าย) ทศกัณฐ์มาที่ประตูเมือง (ล่าง) ทศกัณฐ์ขว้างจักรตัดลิ้นชิวหา (ขวา) ห้อง ๒๑
นางสำนักขาทูลฟ้องพญาขรผู้เชษฐา ห้อง ๒๒
พญาตรีเศียรสู้กับพระราม ห้อง ๒๓
เหตุการณ์ในอาศรม มารีศแปลงเป็นกวาง พระรามตามกวาง นางสีดาให้พระลักษมณ์ออกไปช่วยพระราม ฤาษีแปลงเข้ามาในอาศรม ทศกัณฐ์อุ้มนางสีดาลักพาตัวไป ห้อง ๒๔
นางสำนักขารำพันความงามของนางสีดาให้ทศกัณฐ์ฟัง (บน) มารีศนั่งหน้าเศร้าอยู่ท้ายรถทรงท้าวทศกัณฐ์ (ล่าง) ห้อง ๒๔
พระราม พระลักษมณ์ หลุดเข้าไปอยู่ในวงแขนยักษ์กุมพล ห้อง ๒๕ สดายุคาบแหวนถวายพระราม (ล่าง)
พระรามแผลงศรอัคนีนิวาตเป็นเพลิงเผาพระเมรุพญาพาลี (บน) สุครีพร้องท้ารบกับพาลี นางดารานั่งอยู่ข้างพาลี (ซ้าย) ห้อง ๒๗
ศาลาพระอินทร์สร้างไว้ให้พระราม พระลักษมณ์สึกจากเพศฤาษี ห้อง ๒๗
ลิงป่าถวายผ้าสไบนางสีดาให้พระราม ห้อง ๒๗
พักสายตา ออกไปมองยักษ์แบก
ท้าวมหาชมพูนำนิลพัทถวายตัวกับพระราม (กลาง) ท้าวมหาชมพูฟื้นเฝ้าพระรามในร่างพระนารายณ์ (ซ้าย) ห้อง ๒๙
หนุมานเกี้ยวพาราสีนางบุษมาลี (ขวา) หนุมานโยนนางบุษมาลีขึ้นวิมานบนสวรรค์ (ซ้าย) ห้อง ๓๑
หนุมานนิมิตกายทอดหางเป็นสะพานข้ามแม่น้ำมหานที ห้อง ๓๑
กุมภกรรณ ภาพที่ผนังทางเดินตรงข้ามห้อง ๓๐
พระเพลิงคือนิลนนท์ ภาพที่ผนังทางเดินพระระเบียงใกล้พระเจดีย์ทอง
พระพินายคือนิลเอก ภาพที่ผนังทางเดินพระระเบียงใกล้พระเจดีย์ทอง
Create Date : 18 กุมภาพันธ์ 2562 |
Last Update : 19 กุมภาพันธ์ 2562 5:55:00 น. |
|
32 comments
|
Counter : 7620 Pageviews. |
|
|
ดูภาพเพลินเลยครับ
เป็นภาพวาดที่วิจิตรมาก
ผมจำได้ว่าแฟนพันธุ์แท้รามเกียรติ์
เค้าจำทุกภาพที่มีได้หมดเลย
เปิดให้ดูมุมเดียวก็ยังจำได้ว่ามาจากไหน เหตุการณ์อะไร
เทพมากครับ 555
พี่หนูเดินถ่ายภาพ และมีวิทยากรเก่งๆบรรยายให้ฟัง
คงจะยิ่งสนุกเลยนะครับ