สิ่งที่คุณจะต้องเผชิญเมื่อไปซื้อยาในร้านยาที่ไม่มีเภสัชกร

“ยานะ ไม่ใช่หญ้า...” ส่วนหนึ่งของชื่อเฟสบุ๊คแฟนเพจด้านการใช้ยาที่พอเข้าไปอ่านทีไร ต้องสะดุดใจกับชื่อนี้ทุกที ฟังดูอาจจะเป็นการใช้ถ้อยคำที่รุนแรง หยาบคาย หรือกระแทกแดกดันนะคะ แต่ในความจริงแล้วแฝงไปด้วยความรู้สึกเป็นห่วงเรื่องปัญหาในการใช้ยาของคนไทยอยู่ไม่น้อย

ส่วนตัวเปิดร้านขายยาอยู่ค่ะ และอยู่ประจำร้านตลอด สิ่งที่เห็นคือ พบทั้งคนรุ่นใหม่ (ทางความคิด)ที่เข้าใจว่าหากมีปัญหาด้านสุขภาพและต้องการซื้อยา ควรไปซื้อยาในร้านยาที่มีเภสัชกรอยู่ประจำร้าน พร้อมให้คำปรึกษา เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิผลในการรักษาที่ดีที่สุดกับเรา และก็พบอีกหลายคน ที่ยังมีความเข้าใจแบบเก่า ๆ ว่า ซื้อยาที่ไหนก็ได้ ขอให้ได้ยาราคาถูก ๆ หรือได้ยาที่เราอยากได้ เพราะคิดเอาเองว่าใช้แล้วจะหาย หรือฟังเขามาแล้วคิดว่าถ้าใช้ตามเขาแล้วจะหายโดยที่ไม่สนใจฟังคำแนะนำที่ถูกต้องของเภสัชกรเอาซะเลย

และบ่อยครั้งที่เราอาจจะพลั้งเผลอหลงแวะเข้าไปในร้านขายยาที่ไม่มีเภสัชกรประจำ ให้ใครที่ไหนไม่รู้มาอยู่แทน ขายยาแบบมั่วซั่ว จนทำให้ “ยา” ที่ได้จะกลายเป็น “หญ้า” ซะจริง ๆ เพราะจ่ายยาไม่ถูกกับโรค หรือจ่ายยาโดยมีข้อห้ามให้แก่คนที่มีความเสี่ยงจะได้รับอันตรายจากยานั้นเข้าไปโดยไม่รู้ตัว ซึ่งถ้าเรารู้ตัวก็โชคดีไปหน่อย เพราะสามารถเปลี่ยนใจ ออกจากร้านไปซื้อยากับเภสัชกรได้ทัน แต่หากไม่ฉุกใจคิด อาจจะเกิดปัญหาในการใช้ยาตามมาได้ ซึ่งการได้รับยาจากคนที่ไม่มีความรู้เรื่องยาโดยตรง มีความเสี่ยงเยอะที่จะเกิดอันตรายจากการใช้ยา หรืออาการแย่ลงจากโรคที่รักษาไม่ตรงจุด

มีหลาย ๆ เคส มักจะเกิดกับเด็ก ซึ่งถ้าพ่อแม่แก้ปัญหาไม่ทันอาจจะเกิดการสูญเสียครั้งใหญ่ได้นะคะ

มีอยู่เคสหนึ่ง เป็นร้านขายยาอยู่ในละแวกพื้นที่เดียวกัน ลูกค้าเล่าให้ฟังตอนมาซื้อยาที่ร้านเราว่า ตัวเองพยายามซื้อยาจากร้านขายยาที่มีเภสัชกรอยู่ เพราะไม่นานมานี้ ได้ข่าวว่าเด็กนักเรียนโรงเรียนหนึ่ง(เป็นโรงเรียนในพื้นที่เดียวกัน) แพ้ยาจนเสียชีวิต แม่เค้าพาไปซื้อยาจากร้านนี้ ซึ่งจริง ๆ ก็มีเภสัชกรอยู่ แต่คงอยู่ไม่เต็มวัน บางครั้งก็ให้ภรรยาของเค้าขายแทน และน้องคนนี้คงจะโชคร้ายได้รับยาจากคนที่ไม่ใช่เภสัชกร จากการสอบถาม เป็นไปได้สูงว่ามีการจ่ายยาปฏิชีวนะไปโดยไม่ได้อธิบายให้พ่อแม่ของเด็กระวังเรื่องการแพ้ยา หรืออาจจะจ่ายยาปฏิชีวนะให้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับ ซึ่งเป็นการเพิ่มความเสี่ยงในการแพ้ยาได้เช่นกัน เช่น เด็กไม่ได้ติดเชื้อแบคทีเรียรุนแรง อาจจะติดเชื้อไวรัสทั่วไปที่หายเองได้ แต่คนจ่ายพยายามยัดเยียดยาปฏิชีวนะให้เด็ก เพราะเข้าใจว่ากินแล้วจะหายเร็วขึ้น เป็นต้น พอเด็กทานเข้าไปมีอาการแพ้ แต่แม่ไม่รู้ว่าแพ้ ก็ให้กินซ้ำเรื่อย ๆ เพราะเข้าใจว่าต้องกินให้ครบตามฉลาก สุดท้ายก็เสียชีวิตเพราะช่วยเหลือไม่ทัน

เคสล่าสุดที่เพิ่งเจอ คุณแม่พาลูกชายมาร้านของเรา บอกเล่าให้ฟังว่า ลูกท้องเสีย และคลื่นไส้อาเจียน ไปซื้อยาจากอีกร้านในพื้นที่เดียวกัน (คราวนี้ไม่ใช่ร้านเดียวกับข้างต้น) คาดว่าเภสัชกรไม่อยู่และคงจะให้แม่ตนเองมาขายแทน เพราะลูกค้าเล่าให้ฟังถึงลักษณะของคนที่จ่ายยา และพอเราลองตรวจสอบ

ก็พบว่ามีคนแบบที่เค้าเล่าอยู่ร้านนั้นจริง ๆ ปรากฏว่าได้รับยาปฏิชีวนะ 2 ชนิดร่วมกัน(อีกแล้ว) ทั้งที่ดูจากอาการ เพิ่งมีอาการท้องเสียวันนี้และถ่ายไปแค่ครั้งสองครั้ง ไม่จำเป็นต้องได้รับยาปฏิชีวนะเลยซะด้วยซ้ำ หรือถ้าจะกิน แค่ชนิดเดียวก็เพียงพอแล้ว และเมื่อตรวจสอบวิธีกินพบว่าให้กินถี่เกินไป จากปกติ ครั้งละ 1 เม็ด วันละ 2 ครั้ง เปลี่ยนเป็นทุก4 ชั่วโมง ซึ่งหมายความว่าต้องกินวัน 6 เม็ดเลยทีเดียว เมื่อเช็คจำนวนเม็ดที่ให้ทั้งหมด ก็ทำให้หงุดหงิดใจเพิ่มขึ้น เพราะมีการจ่ายยานี้ให้มาแค่ 4 เม็ด ซึ่งไม่ครบ คอร์สการรักษา แถมท้ายด้วยการให้ยาปฏิชีวนะชนิดที่ไม่ควรให้ในเด็ก มีคำเตือนจากองค์การอาหารและยาของหลายประเทศ บอกว่ายาชนิดนี้ไม่ควรให้ในเด็ก เพราะอาจมีผลต่อการเจริญเติบโตของกระดูกและข้อต่อได้

ยังไม่นับรวมที่ให้ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน แล้วให้กินทีเดียวครั้งละ 2 เม็ดหลังอาหาร หากหลายคนที่เคยกินยาในกลุ่มนี้ คงจะสงสัยกันไปตาม ๆ กันว่า กินแก้คลื่นไส้ ถ้าให้กินหลังอาหาร แล้วจะไปออกฤทธิ์ทันกับอาหารที่เรากินซะที่ไหน ยิ่งถ้าบางคนกินข้าวนาน ๆ กินไปก็คลื่นไส้ไป ใครจะทนรอกินยาหลังอาหารไหว ไหนจะต้องรอให้ยาออกฤทธิ์หลังกินอีกครึ่งชั่วโมง (ซึ่งแม่เด็กก็ถามกลับไปแล้วว่า ต้องเป็นหลังอาหารใช่มั้ย คุณป้าก็ตอบกลับมาเป็นวิทยาทานว่า จริง ๆ แล้วกินเวลาไหนก็ได้ แต่ที่เขียนว่าหลังอาหาร เพราะ “ชินมือ”เลยเผลอเขียนไปว่าหลังอาหาร!?)

และสิ่งที่สำคัญที่สุดที่ควรได้สำหรับคนที่เสียน้ำออกจากร่างกายมากๆ ก็คือ ผงน้ำตาลเกลือแร่ (ต้องสูตรสำหรับท้องเสียหรืออาเจียนโดยเฉพาะ) ซึ่งไม่มีในลูกค้ารายนี้!

โชคดีที่คุณแม่ท่านนี้ ไม่รอให้ลูกกินยาแบบนี้จนหมดแผง แล้วค่อยมาปรึกษาเภสัชกรหรือไปหาหมอ เพราะไม่เช่นนั้นอาจจะต้องเสียใจแบบกรณีคุณแม่รายแรกก็ได้

ผลจากความประมาทหรือรู้เท่าไม่ถึงการณ์ด้านการใช้ยามีตัวอย่างให้ศึกษากันได้เยอะมาก สิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ตัวเราเองและคนที่เรารักปลอดภัยจากการใช้ยาที่ผิดพลาด คือ ต้องควรตรวจสอบข้อมูลด้านยาให้ชัดเจนก่อนใช้ หากไม่มั่นใจ ควรปรึกษาเภสัชกรหรือแพทย์ที่มีความรู้ด้านนี้โดยตรง สำหรับหลายท่านที่ใช้บริการร้านขายยา ก็ควรตรวจสอบให้ชัดเจนว่า ร้านนั้นมีเภสัชกรอยู่ประจำขณะที่จะจ่ายยาให้เรารึเปล่า โดยดูจากป้ายที่ติดโชว์ไว้ในร้าน ว่าแสดงใบประกอบวิชาชีพ ชื่อ และรูปถ่ายของเภสัชกรที่ชัดเจนหรือไม่ และตรงกับคนที่ยืนอยู่ตรงหน้าเราในขณะนั้นหรือไม่ เพื่อป้องกันการได้รับยาที่ผิดพลาดและทำให้เกิดผลเสียหายร้ายแรงตามมาได้

หมอนหลุม , พัดลมมือถือ , หมอนผ้าห่ม , หมอนหัวทุย  , เก้าอี้หัดนั่ง