สังคมไทยยุค "เครื่องดื่มชา" ครองเมือง

เคยมีผู้กล่าวไว้อย่างติดตลกว่า.
"คนอังกฤษดื่มชาเพื่อบ่งบอกถึงรสนิยม.
คนญี่ปุ่นดื่มชา เพื่อสุขภาพ.
คนไทยดื่มชา เพื่อลุ้นชิงรางวัล"

เราไม่สามารถปฏิเสธได้เลยว่าข้อความข้างต้น  ไม่ได้กล่าวเกินความเป็นจริงเลยในสังคมไทยยุคปัจจุบัน.ยุคที่ธุรกิจเครื่องดื่มประเภทชากำลังเฟื่องฟู. ทั้งชาเขียว ชาขาว ชาญี่ปุ่นชาอังกฤษและสารพัดชาอีกมากมาย โดยใช้ระยะเวลาไม่ถึง 10 ปีที่ธุรกิจด้านนี้เป็นที่สนใจในสังคมไทยและประสบผลสำเร็จเรื่องรายได้เป็นอย่างมาก เนื่องด้วยสาเหตุหลายประการโดยจะขอยกตัวอย่างคร่าวๆ ให้เห็นภาพโดยรวมเป็น 2 ยุค ดังนี้

1.ยุคแรก ยุคแห่งการบุกเบิกธุรกิจชา ทางผู้ผลิตจะเน้นการตลาด เรื่องดื่มชาเพื่อสุขภาพซึ่งผู้เขียนยังจำภาพโฆษณาหนอนชาเขียวที่ไต่อยู่บนยอดชาอันเป็นที่โด่งดังได้เป็นอย่างดีสื่อให้เห็นว่าชาดีต้องเป็นชาที่มาจากยอดเท่านั้น ต้องเก็บก่อนพระอาทิตย์ขึ้นแล้วนำมาผ่านกระบวนการต้มเป็นอย่างดี ไม่ผสมสารปรุงแต่งแม้แต่น้ำตาลก็เติมเพียงเล็กน้อยเท่านั้นเพื่อคงคุณค่าและรสชาติของชาไว้ให้ได้มากที่สุด จนถึงขั้นตอนการบรรจุขวดแล้วจำหน่ายถึงมือผู้บริโภค เพื่อให้เชื่อได้ว่าผู้บริโภคจะได้ดื่มชาที่มีประโยชน์สูงสุดไม่มีสิ่งอื่นใดเจือปนอย่างนี้เป็นต้น โดยผู้ที่ดื่มย่อมได้รับสิ่งที่ดีที่สุดต่อสุขภาพอย่างแน่นอน และกลยุทธ์นี้ก็ประสบผลสำเร็จจนทำให้เครื่องดื่มชาครองตลาดเครื่องดื่มในประเทศไทยในที่สุด

2. ยุคหลังหรือยุคปัจจุบัน มีการปรับเปลี่ยนทิศทางการตลาดไปอย่างสิ้นเชิง โดยเน้นเรื่องของรสชาติเป็นหลัก ให้มีความแปลกใหม่ หลากหลาย ดื่มง่าย ถูกใจคนไทย ซึ่งจะเห็นได้ตามโฆษณาทางโทรทัศน์ว่ามีเครื่องดื่มชาที่มีอยู่ไม่กี่ยี่ห้อแต่รสชาติของชานั้นมีจนนับไม่ถ้วนและจำเกือบไม่ได้ว่ามีกี่รสชาติบ้าง

แต่ไม้เด็ดที่ทำให้ธุรกิจเครื่องดื่มชา กำลังเป็นที่นิยมสูงสุดของคนไทยในยุคปัจจุบันนี้คือการใช้กลยุทธ์ เรื่องของการส่งฝาชิงโชค ซึ่งทางผู้ผลิตเล็งเห็นพฤติกรรมของคนไทยที่ชอบเรื่องของการลุ้นชิงโชค ชิงรางวัล อาทิ ส่งฝาลุ้นรับรถยนต์ ทองคำ โทรศัพท์มือถือ และอื่นๆอีกมากมายซึ่งสาเหตุประการหลังนี้ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภคของคนไทยไปอย่างสิ้นเชิงจากยุคแรกๆเช่นบางคนอาจดื่มเพราะต้องการส่งชิงโชคลุ้นรางวัลมากกว่าที่จะคำนึงถึงประโยชน์ต่อสุขภาพซึ่งพฤติกรรมเหล่านี้ล้วนส่งผลกระทบในหลายด้าน อาทิ ผลทางตรงต่อสุขภาพร่างกาย เพราะหากดื่มเครื่องดื่มประเภทนี้เข้าไปในปริมาณที่มากติดต่อกันเป็นระยะเวลานานจะส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงเกินกว่าปกติ เสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวานเพราะเครื่องดื่มประเภทนี้ประกอบด้วยน้ำตาลเสียเป็นส่วนใหญ่ และเราไม่มีทางรู้ได้เลยว่าส่วนประกอบที่ผู้ผลิตคิดค้นขึ้นมานั้นจะมีอันตรายต่อร่างกายหรือไม่เพราะยังไม่มีหน่วยงานไหนออกมายืนยันว่าเครื่องดื่มชาที่ผสมสมุนไพรต่างๆหรือผลไม้ต่างๆนั้นให้ประโยชน์ต่อร่างกายอย่างแท้จริงหรือไม่

รวมทั้งส่งผลทางอ้อมต่อพฤติกรรมการใช้จ่ายเงินเช่น บางคนเวลากระหายน้ำเดินเข้าร้านขายน้ำแทนที่จะซื้อน้ำเปล่าขวดละ 10 บาทแต่ก็เปลี่ยนเป็นซื้อเครื่องดื่มประเภทชาที่มีราคาสูงกว่าเฉลี่ยขวดละ 5-10 บาท เพียงเพราะต้องการส่งฝาชิงโชค บางท่านอาจคิดว่าเงินแค่ไม่กี่บาทคงจะไม่ทำให้จนลงได้หรอกแต่เราลืมคิดไปว่าในประเทศไทยนี้มีประชากรกี่ล้านคนและเราต้องแข่งขันกับใครบ้างแล้วกว่าเราจะได้ของรางวัลเราต้องลงทุนดื่มชาเขียวกี่ขวดหากนำเงินมารวมกันเดือนนึงก็มิใช่เงินจำนวนน้อยเหมือนกัน ซึ่งสิ่งเหล่านี้ล้วนบ่งชี้ให้เห็นถึงพฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนแปลงไปตามกระแสนิยมของคนไทยในยุคปัจจุบันได้เป็นอย่างดี

บทความนี้ผู้เขียนไม่ได้มีเจตนาจะว่ากล่าวหรือตำหนิเรื่องพฤติกรรมการบริโภคของผู้ใดเพราะเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่ทุกคนพึงมี และเรื่องที่เกิดขึ้นเป็นเรื่องจริงในสังคมยุคปัจจุบันโดยเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นจริงกับคนใกล้ตัวของผู้เขียนเอง เพียงแต่ผู้เขียนหวังว่าบทความนี้ จะช่วยกระตุ้นเรื่องพฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วซึ่งอาจส่งผลเสียหลายๆด้านในอนาคต ทั้งเรื่องสุขภาพ เศรษฐกิจโดยเราอาจจะตกเป็นเหยื่อทางการตลาดของผู้ประกอบธุรกิจด้านนี้โดยไม่รู้ตัวเพียงเพราะรางวัลล่อใจ ที่มันไม่ได้มาง่ายๆที่เราเห็นโฆษณาว่าผู้โชคดีดื่มเพียงขวดเดียวแล้วส่งได้ของรางวัลเลย โดยทางผู้ผลิตอาจจะให้ผู้ที่ได้รับรางวัลนั้นออกมาพูดเพื่อเชิญชวน หลอกล่อให้ผู้บริโภคท่านอื่น เกิดความโลภว่า หากเราส่งก็คงจะโชคดีเช่นกันส่งครั้งแรกยังไม่ได้คิดว่ายังไม่ใช่วันของเราวันต่อๆไปส่งอีกมันต้องมีสักวันที่เป็นวันโชคดีของเราโดยเราจะรู้ได้อย่างไรว่าที่เขาโฆษณามานั้นเป็นเรื่องจริงหรือไม่เขาอาจจะดื่มมาเป็นลังก็ได้กว่าจะได้ของรางวัลมาผู้เขียนไม่อยากให้ผู้บริโภคท่านอื่นต้องตกเป็นเหยื่อทางธุรกิจที่ผู้ผลิตมอมเมาผู้บริโภคด้วยเรื่องของความเชื่อเพราะคงไม่มีใครจะโชคดีได้ของรางวัลมาง่ายๆ เพียงแค่ดื่มเครื่องดื่มชาสู้เราเอาเวลาทำมาหากินแล้วนำเงินที่ได้จากการทำงานหาอาหารที่ดีมีประโยชน์ต่อรางกายอย่างแท้จริงรับประทานดีกว่า เพราะว่าคนที่จะโชคดีจริงๆจากเครื่องดื่มชาคงเป็นผู้ผลิตมากกว่าที่รวยขึ้นๆ เพราะเงินจากผู้บริโภคอย่างเราๆ

หมอนหลุม , พัดลมมือถือ