คณะเที่ยวปิกนิกที่ราชบุรี-เขาวัง

ตุลาคมเป็นเดือนของการรำลึกถึงสมเด็จพระปิยะมหาราช ที่ชาวไทยทุกคนต่างสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอันมากพ้นสุดพรรณาอยู่ตลอดเวลา อาทิตย์นี้ขอตามรอยการเสด็จประพาสต้นในรัชกาลที่ ๕ ซึ่งเป็นเหตุการณ์สำคัญที่ทำให้พระองค์ทรงรับรู้ถึงความสุขทุกข์ยากของอาณาประชาราษฎร์ด้วยพระองค์เองจนเป็นเหตุให้มีการปฏิรูปแผ่นดินในที่สุด          

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จเถลิงถวัลย์ราชสมบัติต่อสมเด็จพระบรมชนกนาถ รัชกาลที่ ๔  ครั้งแรกมีพิธีบรมราชาภิเษกเมื่อวันที่๑๑พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๑๑ โดยมีเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินแทน ต่อมาพระองค์ได้ทรงผนวชเป็นพระภิกษุเมื่อวันที่๑๕กันยายน พ.ศ.๒๔๑๖ และลาผนวชเมื่อวันที่๑๑ ตุลาคมพ.ศ.๒๔๑๖ นั้นถือเป็นการบรรลุนิติภาวะจึงมีพิธีบรมราชาภิเษกอีกครั้งหนึ่งในวันที่ ๑๖ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๑๖  พระองค์ทรงครองราชย์ปกครองแผ่นดินอยู่๔๒ปี เสด็จสวรรคตในวันที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๕๓  ซึ่งเป็นวันปิยะมหาราช ที่มีพิธีสักการะพระบรมรูปทรงม้าทุกปี

การเสด็จประพาสต้นในรัชกาลที่ ๕ นั้นนับเป็นพระราชกรณียกิจสำคัญ ที่เริ่มการเสด็จแบบส่วนพระองค์ซึ่งเรียกในครั้งแรกว่า เสด็จประพาสไปรเวต  สืบเนื่องจากพ.ศ.๒๔๔๗ นั้นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ทรงตรากตรำกับพระราชภารกิจมากเกินไป จนเสวยไม่ค่อยได้  บรรทมไม่ค่อยหลับ  แพทย์จึงทูลให้พระองค์ทรงพักผ่อนพระอริยาบถและเปลี่ยนบรรยากาศบ้าง  พระองค์ทรงเห็นชอบด้วยจึงเสด็จแปรพระราชฐานทางรถไฟไปยังพระราชวังบางปะอิน

ทรงชุดประพาสต้น 

ต่อมาพระองค์มีพระประสงค์จะเสด็จประพาสไปยังเมืองราชบุรี โดยให้เป็นการเสด็จประพาสไปตามลำน้ำ อย่างไม่เป็นทางการ และไม่มีหมายกำหนดการใดๆล่วงหน้า พระองค์มีพระประสงค์เสด็จไปตามพระราชอัธยาศัยโดยไม่มีการกำหนดเส้นทางล่วงหน้า  ซึ่งนับว่าเป็นการเสด็จเยือนราษฎร์เป็นการส่วนพระองค์ โดยมิให้ใครรู้ว่าพระองค์เป็นใคร  เพื่อจะได้มีโอกาสสนทนาปราศรัยกับราษฎรอย่างใกล้ชิดโดยไม่รู้ตัว   

เสด็จประพาสตลาดราชบุรี

คำว่า ประพาสต้นนี้ ไม่มีผู้ใดสามารถชี้ชัดถึงที่มาหรือความหมายอันแท้จริงได้  ซึ่งมีเหตุการณ์ว่า เมื่อพระองค์เสด็จมาถึงวัดเพลงนั้นได้ซื้อเรือมาดประทุน ๔ แจวลำหนึ่ง ทรงพระราชทานชื่อเรือว่า เรือต้น เรื่องนี้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงดำรงราชานุภาพได้เล่าในครั้งนั้นว่า”ได้ยินรับสั่งถามให้แปลกันว่า เรือต้น แปลว่าอะไร บางท่านแปลว่าเรือเครื่องต้น  บางท่านแปลว่าเรือทรง อย่างในเห่เรือว่า”ทรงเรือต้นงามเฉิดฉาย ดังนี้  แต่บางท่านที่แปลเอาตื้นๆว่า หลวงนายศักดิ์เป็นคนคุมเครื่องมหาดเล็กตามเสด็จ  หลวงนายศักดิ์ชื่อ อ้น รับสั่งเรียกว่า ตาอ้น ตาอ้น เสมอ .. คำว่าเรือต้น นี้ก็จะแปลว่าเรือตาอ้นนั้นเอง  แปลชื่อเรือต้นเป็นหลายอย่าง ดังนี้ อย่างไรจะถูกฉันก็ไม่ทราบแน่ แต่วันนี้กว่าจะเสด็จกลับมาถึงเมืองราชบุรีเกือบยาม๑ ด้วยต้องทวนน้ำเชี่ยวมาก เหนือยมาตามกัน  เริ่มเรียกการผ่านประพาสวันนี้ว่า ประพาสต้น เลยเป็นมูลเหตุที่เรียกการประพาสไปรเวตในวันหลังๆว่า ประพาสต้น ต่อมา”     

เสด็จประพาสสวนสะท้อนนนทบุรี

สำหรับเส้นทางเสด็จประพาสต้นครั้งแรกนั้น กระบวนเรือประพาสได้ เริ่มต้นจากพระราชวังบางปะอิน ออกมาตามแม่น้ำเจ้าพระยา ผ่านวัดปรมัยยิกาวาส  วัดเขมาภิรตาราม  เมืองนนทบุรี เข้าคลองบางกอกใหญ่ คลองภาษีเจริญผ่านวัดหนองแขม  วัดโชติทายการาม  วัดเพลง  วัดสัตนาถ ซึ่งมีการเสด็จรถไฟจากราชบุรีไปเพชรบุรี และไปบ้านโพธาราม  วัดประดู่  วัดพวงมาลัย  วัดดาวดึงส์  วัดอัมพวัน  เมืองสมุทรสงคราม  แล้วเสด็จออกปากอ่าวขึ้นเรือศรีอยุธยาไปเพชรบุรี  ลงเรือเสด็จบ้านแหลม ท่าฉลอม วัดโกรกกราก  วัดบางปลา วัดตีนท่า เมืองสมุทรสาคร เสด็จรถไฟไปพระปฐมเจดีย์ วัดพระประโทนลงเรือเสด็จมาทาง วัดบางบัวทอง  วัดบางสาม  วัดแค  วัดมหาธาตุ  วัดป่าเลไลย์ วัดบางยี่หน และวัดตะค่า เมืองสุพรรณบุรีแล้วกลับเข้าทางคลองจระเข้ใหญ่ไปผักไห่ อยุธยา  เส้นทางประพาสต้นครั้งนี้ทรงได้เพื่อนต้นและทรงรับรู้ถึงทุกข์สุขของราษฎร์อย่างใกล้ชิด

เสด็จประพาสท้องทุ่งเมืองเพชรบุรี

วัดเขมาภิรตาราม

เรือมาดประทุน-เรือต้นลำแรก

//www.naewna.com/lady/124534

Create Date : 10 ตุลาคม 2557
Last Update : 10 ตุลาคม 2557 19:55:59 น.		0 comments
Counter : 1330 Pageviews.
Share Tweet