อยากยกกรณี Saint Jacks จาก Sherry Levin เจ้าของ Saint Jacks ที่ออกแผ่นพับโฆษณา ปลายปี 2545 หรือกรณีโฆษณาของร้านอาหารและบาร์ Saint Jacks ในเมืองฟิลาเดเฟีย มลรัฐเพนซิวาเนีย สหรัฐ นำพระบรมฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไปตกแต่งอย่างไม่เหมาะสมและตีพิมพ์เป็นแผ่นพับลงหนังสือพิมพ์ Philadelphia City Paper
แน่นอน คนไทยก็โกรธแค้น เดือดร้อน มีการโวยวายฟ้องร้องกัน นำไปสู่บทสนทนาข้ามวัฒนธรรมทางโทรศัพท์ว่าด้วยธรรมราชาระหว่างนาย Howard Allman บรรณาธิการบริหาร Philadelphia City Paper กับ คุณบุญสม วัฒนปราณี รองกงสุลใหญ่ไทยประจำนิวยอร์กในขณะนั้น สนทนากันประเด็น ธรรมราชา : He is our god ... He is like God to us
เราจะเข้าใจสิ่งที่เธอพูดเกี่ยวกับธรรมราชา พระองค์ is our god ... He is like God to us ได้อย่างไร อาจจะเป็นความเปรียบในบริบทฝรั่งอาจเกินเลยไปหน่อย แต่ฟังแล้ว เช็กแล้ว ลองคิดดูว่าจะเข้าใจเรื่องนี้ทางวิชาการได้อย่างไร ?
เมื่อสถานะดังกล่าวถูกกระทบระคายเคืองจากโฆษณา Saint Jacks คนไทยที่ถือเอกลักษณ์ประชาชาตินิยมทั้งปวงจึงย่อมหัวเราะไม่ออกและโกรธเอามากๆ ทีเดียว ดังที่คุณบุญสมเป็นตัวแทนสะท้อนออกมา
ตัวอย่างแนวคิดต่อไปมาจาก Benedict Anderson ซึ่งพูดถึงธรรมราชาว่า เหมือนดังคณะสังฆาธิการ ในบทความเกี่ยวกับ 6 ตุลา ที่ชื่อ Withdrawal Symptoms : Socail and Cultural Aspect of the October 6 Coup ปี 2520
ผมคิดว่าสิ่งที่ทำหน้าที่แทนพุทธศาสนาในแง่ศีลธรรมการเมืองในสังคมไทย คือธรรมราชาหรือพระราชอำนาจนำทางศีลธรรม พูดในภาษาอังกฤษคือมี Royal Hegemony over Thai public morality แสดงบทบาท
- cross over and hegemonizes the fragmented Thai moral life
- makes whole what is flagmentary
- makes coherent what is incoherent
- harmonizes what is conflictual
- re-establishes moral order where there has been moral disorientation, confusion, chaos
โดยที่พระราชอำนาจนำแห่งธรรมราชาเป็นของพระมหากษัตริย์ผู้ทรงอยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ ทรงมี Hegemony เหนือ Thai Public moral life แต่พระองค์ทรงอยู่ใต้รัฐธรรมนูญ พระองค์ไม่ใช่พระมหากษัตริย์ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ทำให้ทรงมีพระราชอำนาจนำโดยที่พระองค์ไม่ได้มีอำนาจอธิปไตยเหมือนกษัตริย์ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ทรงใช้อำนาจนั้นได้ แต่ต้องมีคนลงนามสนองพระบรมราชโองการทุกครั้ง
ขอบคุณมากๆ เน๊าะ