สืบเนื่องจากบทความที่แล้วที่ผมกำลังเริ่มหัดเป่าขลุ่ยรีคอร์เดอร์ ตอนนี้ก็พัฒนาฝีมือไปได้พอสมควร วิธีที่ง่ายที่สุดของคนไม่มีเวลาก็คือไปดาวน์โหลดเพลงจากเว็บ Youtube มาศึกษาเอาเองซึ่งเป็นวิธีที่ดีเพราะได้เรียนรู้เทคนิคจากบรรดาเทพในวงการทั้งหลายแถมยังได้รู้จักเพลงเพราะๆ ใหม่ๆ อีกหลายเพลงที่ไม่เคยรู้จักมาก่อน

แต่มีอยู่เพลงหนึ่งที่สะดุดหูผมมากในครั้งแรกที่ได้ดูคลิปจาก Youtube นั่นก็คือเพลงที่ชื่อ "Mo Li Hua (茉莉花)" ซึ่งเป็นเพลงจีน ถ้าออกเสียงภาษาไทยก็คือ "ม่อ ลี่ ฮัว" หรือ "ดอกมะลิ" นั่นเอง จากเพลงแรกก็ผมลองค้นหาคลิปเพลงนี้อีกใน Youtube ปรากฎว่ามีเยอะมาก เพราะๆ ทั้งนั้นเลย

พอค้นข้อมูลเพลงนี้ลึกลงไปเรื่อยๆ ก็พบความจริงที่น่าทึ่งมากมาย อย่างแรกคือเพลงนี้ประพันธ์ขึ้นครั้งแรกในสมัยราชวงศ์ชิง ยุคของเฉียนหลงฮ่องเต้เพราะฉะนั้นอายุอานามของเพลงนี้ก็ประมาณ 200 กว่าปี น่าจะราวๆ รัตนโกสินทร์ตอนต้นของไทยเรา เก่าแก่ไม่เบาเลย ว่าแล้วก็เอารูปเฉียนหลงฮ่องเต้มาให้ดูซะหน่อย

ความจริงอีกเรื่องหนึ่งก็คือ เพลงนี้มี 2 เวอร์ชัน มาจาก 2 มณฑล คือ มณฑลเจ้อเจียง (浙江省) และมณฑลเจียงซู (江苏省) กว่าผมจะรู้ความจริงข้อนี้ก็เล่นเอาผมงงไปหลายวัน เพราะตอนแรกดาวน์โหลดเพลงนี้มา 2 ไฟล์แต่แตกต่างกันทั้งเนื้อร้องและทำนอง กว่าจะรู้เดียงสาก็ต้องเข้าไปค้นในอินเทอร์เน็ตอยู่นาน

ลองฟังเปรียบเทียบ 2 เวอร์ชันดูนะครับ

เวอร์ชันที่แพร่หลายเป็นที่นิยมนำไปขับร้องมากที่สุดคือเวอร์ชันจากมณฑลเจียงซู เพราะเท่าที่ผมฟังดูทำนองฟังง่ายๆ ไม่ซับซ้อนและเนื้อเพลงก็สั้น จดจำง่ายกว่าเวอร์ชันจากมณฑลเจ้อเจียง โดยเฉพาะชาวตะวันตกจะรู้จักเวอร์ชันจากมณฑลเจียงซูมากกว่าเจ้อเจียง แต่ถ้านำมาบรรเลงด้วยเครื่องดนตรีเวอร์ชันจากมณฑลเจ้อเจียงจะมีมิติและความซับซ้อนมากกว่าและท่วงทำนองได้กลิ่นอายของความเป็นจีนมากกว่า ในฐานะนักเป่าขลุ่ยมือใหม่ผมชอบเวอร์ชันจากมณฑลเจ้อเจียงมากกว่า อย่างไรก็ตามเวอร์ชันไหนมาก่อนเวอร์ชันไหนมาหลังผมไม่สามารถค้นหาข้อมูลได้ ถ้าจะให้เดา ตามความคิดผมน่าจะเป็นเวอร์ชันมณฑลเจ้อเจียงมาก่อนเพราะทำนองมีความซับซ้อนและเนื้อเพลงก็ยาวกว่า ทำให้มีเวอร์ชันมณฑลเจียงซูที่ดัดแปลงให้ทำนองง่ายขึ้น เนื้อเพลงสั้นลง ผลก็คือจดจำง่ายกว่าจึงแพร่หลายมากกว่า ฝรั่งส่วนใหญ่จึงรู้จักเวอร์ชันมณฑลเจียงซูมากกว่ามณฑลเจ้อเจียง แต่อย่าเชื่อผมมากนะครับแค่เป็นการคาดเดาเท่านั้น ใครมีข้อมูลในส่วนนี้ช่วยบอกผมจะเป็นพระคุณอย่างสูง

ภาพนี้เป็นเนื้อเพลง Mo Li Hua จากหนังสือเพลงของญี่ปุ่นชื่อ Gekkin Gakufu (月琴楽譜) เมื่อปี 1877 แสดงว่าเพลงนี้แพร่หลายไปถึงญี่ปุ่นเป็นร้อยปีแล้ว

พูดถึงเนื้อเพลงมาดูกัน 3 ภาษาเลย เริ่มจากต้นฉบับภาษาจีน ฉบับแปลภาษาอังกฤษ และฉบับแปลภาษาไทยโดยผมแปลเองซึ่งต้องขออภัยล่วงหน้าถ้าแปลแล้วอาจไม่ค่อยซาบซึ้งเท่าไหร่นะครับ

ย้อนกลับมาดูประวัติเพลงนี้กันอีกครั้ง จากข้อมูลที่ค้นมาก็น่าสนใจ เริ่มตั้งแต่ปี ค.ศ.1896 เพลงนี้ถูกใช้เป็นเพลงชาติชั่วคราวเมื่อครั้งที่คณะทูตจากราชสำนักจีนสมัยราชวงศ์ชิงไปเยือนประเทศแถบยุโรป ต่อมาปี ค.ศ. 1997 และ 1999 เพลงนี้ถูกนำมาใช้อีกครั้งในงานเฉลิมฉลองการได้ฮ่องกงและมาเก๊าคืนกลับคืนสู่จีนแผ่นดินใหญ่หลังจากถูกชาติตะวันตกปกครองเกือบร้อยปี ในปี ค.ศ. 2004 เพลงนี้ถูกใช้ในพิธีปิดมหกรรมกีฬาโอลิมปิคที่กรุงเอเธนส์ ประเทศกรีซ ในช่วงแนะนำประเทศที่จะเป็นเจ้าภาพโอลิมปิคครั้งต่อไปในปี ค.ศ. 2008 ซึ่งก็คือประเทศจีน และในปี ค.ศ. 2008 เพลงนี้ถูกนำมาใช้ในพิธีเฉลิมฉลองเหรียญรางวัลในปักกิ่งเกมส์

ถ้าเพลงซากุระคือสัญลักษณ์ของประเทศญี่ปุ่น เพลงอารีดังคือสัญลักษณ์ของประเทศเกาหลี เพลงม่อลี่ฮัวนี้ก็น่าจะเป็นสัญลักษณ์ของประเทศจีน แล้วเพลงอะไรจะเป็นสัญลักษณ์ของประเทศไทย เท่าที่ผมคิดออกน่าจะเป็นเพลงลอยกระทงนะครับ