BlogGang.com : : scimovie : การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-based learning; PBL)

การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-based learning; PBL)

การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-based learning; PBL)

การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นหลัก (Problem-based learning; PBL) เป็นระบบการเรียนการสอนที่เริ่มใช้ในปี ค.ศ. 1950 เป็นหลักสูตรที่นิยมใช้ในโรงเรียนแพทย์

คำจำกัดความของ PBL หมายถึงระบบการศึกษาซึ่งใช้ปัญหาของผู้ป่วยหรือเหตุการณ์เป็นโจทย์ปัญหา เพื่อให้นักศึกษาได้เรียนรู้วิธีการแก้ปัญหา ฝึกวิธีการคิดแก้ปัญหา และค้นคว้าความรู้ ความเข้าใจ ทั้งขั้นพื้นฐานและขั้นสูง เป็นวิธีการจัดหลักสูตรให้มีกิจกรรมการเรียนรู้ให้เกิดขึ้น โดยอาศัยปัญหาจริงในการปฏิบัติการณ์ของวิชาชีพนั้นเป็นตัวแกน หลักสูตรที่สอนโดยใช้วิธี PBL จะเริ่มจากการให้ปัญหาที่เป็นสถานการณ์จริงแก่ผู้เรียน แทนที่จะให้ความรู้ของสาขาวิชาที่เกี่ยวข้องก่อนหลักสูตรจึงสอนให้นักศึกษาแสวงหาความรู้และทักษะด้วยตนเอง โดยผ่านขั้นตอนการแก้ปัญหาที่จัดไว้ให้ โดยอาศัยวัสดุการเรียนการสอนและครูที่กำหนดไว้ในหลักสูตร

นักศึกษาจะแบ่งเป็นกลุ่มเล็ก ๆ ตั้งประธานและเลขานุการของกลุ่มหมุนเวียนกันไป ทำงานร่วมกันในการคิดคำอธิบายกลไกการเกิดของปัญหาที่ได้รับ ตั้งสมมติฐาน และวางแผนในการทดสอบสมมติฐานนั้น รวมถึงวางแผนในการค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติมเพื่อนำเสนอต่อกลุ่ม ก่อนที่จะสรุปกลไกของปัญหานั้น ผู้สอนมีหน้าที่เตรียมโจทย์ปัญหาที่ครอบคลุมวัตถุประสงค์การเรียนรู้ จัดเตรียมทรัพยากรการเรียนรู้ ช่วยสนับสนุนกระบวนการเรียนรู้ของนักศึกษา ไม่ได้ทำหน้าที่ให้ความรู้หรือให้ข้อมูล

เงื่อนไขที่สนับสนุนการเรียนรู้แบบ PBL
- Activaton of prior knowledge มีการกระตุ้นให้นักศึกษาคิดและแสดงออกซึ่งคามรู้เดิมก่อนเสมอ

- Encoding specificity การเรียนในสิ่งที่เหมือนจริงมากที่สุดจะช่วยให้การเรียนบรรลุเป้าหมาย ผู้สอนจึงต้องตั้งโจทย์ปัญหาให้เหมือนจริง

- Elaboration of knowledge ความเข้าใจข้อมูลต่าง ๆ จะสมบูรณ์ขึ้น หากผู้เรียนได้มีโอกาสเสริมต่อความเข้าใจนั้นด้วยการกระทำหลายอย่าง เช่น การต่อบันทึก การอภิปรายถกเถียง การคำถาม การจดบันทึก การรายงานต่อหน้าที่ประชุม การเรียนการสอนที่ดีจึงควรเน้นกิจกรรมที่ให้โอกาสนักศึกษาได้แสดงออกซึ่งความรู้ด้วยวิธีการต่าง ๆ

ขั้นตอนการเรียนรู้แบบ PBL
ขั้นตอนแรก

เป็นการเรียนกลุ่มย่อยครั้งแรก นักเรียนได้รับโจทย์ปัญหา ซึ่งเป็นสถานการณ์จริงที่เกิดในวิชาชีพ นักเรียนในกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์แยกแยะปัญหา แยกปัญหาออกเป็นประเด็นต่าง ๆ แล้วจึงหยิบยก แต่ละปัญหามาพิจารณาแต่ละข้อว่ามีต้นเหตุความเป็นมาอย่างไรและควรแก้ไขอย่างไร ตั้งสมมติฐาน กำหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้เพื่อพิสูจน์สมมติฐาน ผู้สอนควรดูแลชี้แนะให้ผู้เรียนกำหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ให้ตรงกับวัตถุประสงค์หลักสูตร

ขั้นตอนที่สอง

นักศึกษาแยกย้ายไปค้นคว้าตามวัตถุประสงค์การเรียนรู้ ทุกคนค้นคว้าทุกวัตถุประสงค์ เมื่อได้ข้อมูลที่ถูกต้องครบถ้วนจึงกลับมารวมกลุ่มอีกครั้ง

ขั้นตอนที่สาม

เป็นการเรียนกลุ่มย่อยครั้งที่สอง นักศึกษาทุกคนจะร่วมกันอภิปรายถกเถียงถึงหัวข้อความรู้ที่ได้ไปค้นคว้ามาว่าตรงประเด็นการแก้ปัญหาหรือไม่ สามารถเข้าใจปัญหาเพิ่มขึ้นได้หรือไม่ พร้อมทั้งสรุปเป็นความรู้ทั่วไป ผู้สอนมีหน้าที่ชี้แนะหากนักเรียนมีข้อมูลไม่ครบ หรือไม่ถูกต้อง แต่ไม่ได้เป็นผู้สรุปให้นักเรียน

ขั้นตอนการเรียนรู้ด้วยวิธี PBL

1. Clarify unclear term of the scenario

2. Define the problem

3. Brainstroming to define explanations for phenomenon observes in the scenario

4. Arrange possible explanations and working hypothesis

5. Formulates the learning objectives

6. Independent study

7. Report back, synthesized explanations and apply newly acquire knowledge

สรุปเทคนิคระบบการศึกษาแบบ PBL

1. ยึดถือนักศึกษาเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ (student-centered)

2. เรียนโดยแบ่งเป็นกลุ่มย่อย (small group tutorial)

3. ใช้ปัญหาจริงเป็นตัวกระตุ้น (problem-sloving based)

4. มีการบูรณาการของเนื้อหาความรู้ (intergration)

บทบาทของแต่ละคนในกลุ่ม

เลขานุการ
- บันทึกประเด็นที่กลุ่ม อภิปราย
- ช่วยกลุ่มจัดระบบความคิด
- ร่วมกันอภิปราย
- บันทึกการใช้ทรัพยากร

ครู
- ให้กำลังใจสมาชิกในกลุ่มให้ช่วยกันอภิปราย
- ช่วยประธานในกลุ่มในการขับเคลื่อนการ อภิปรายและรักษาเวลา
- ตรวจสอบให้เลขานุการ บันทึกประเด็นให้ถูกต้อง
- ป้องกันการพูดนอกลู่นอกทาง
- ทำให้แน่ใจว่ากลุ่มวัตถุประสงค์ทีถูกต้อง
- ตรวจสอบความเข้าใจของกลุ่ม
- ประเมินการแสดงออกของทุกคน

ประธาน
- นำกลุ่มทำงาน
- กระตุ้นให้สมาชิกอภิปราย
- ขับเคลื่อนการอภิปราย
- รักษาเวลา
- แน่ใจว่ากลุ่มทำงานถูกทาง
- แน่ใจว่เลขานุการทำงานถูกต้อง

สมาชิกกลุ่ม
- ดำเนินการตามขั้นตอนของ กระบวนการ
- ร่วมอภิปราย
- ฟังและเคารพความคิดเห็นของผู้อื่น
- ถามคำถาม ตรงไปตรงมา
- ทำการค้นคว้าวิจัยวัตถุประสงค์การเรียนรู้ทุกข้อ
- แบ่งปันข้อมูลกับเพื่อนในกลุ่ม

การประเมินผลการเรียนรู้

ผู้สอนควรให้ feedback กับผู้เรียนตลอดเวลา มีการประเมินขณะเข้ากลุ่มและหลังสิ้นสุดการเรียนการสอน ความรู้ และเจตคติที่ควรประเมินใน PBL ได้แก่

§ ความรู้
§ การทำงานเป็นทีม
§ การทำหน้าที่ประธาน
§ การฟัง
§ การจดบันทึก
§ ทักษะการแก้ปัญหา
§ ความร่วมมือ
§ เคารพความเห็นของผู้อื่น
§ การประเมินวรรณกรรมเชิงวิจารณ์
§ การเรียนโดยการกำกับตนเอง
§ ทักษะการนำเสนอ

การประเมินผลการเรียนรู้
1. ความรู้
ควรประเมินระดับการแก้ปัญหา ไม่เน้นความจำ และประเมินการเรียนรู้ควบคู่ไปกับการประเมินความรู้

2. ทักษะ
ควรประเมินทักษะต่อไปนี้
- ทักษะการเรียนรู้ด้วยตนเอง (self study)
- ทักษะการใช้เหตุผล (Reasoning skill)
- ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ (Critical thinking)
- ทักษะในการตัดสินใจ (Decision making)
- ทักษะในกระบวนการกลุ่ม (Group process) เช่น การสื่อสาร ปฏิสัมพันธ์ในกลุ่ม การมีส่วนร่วม
- ทักษะในการทำหัตการ
- ทักษะในการประเมินตนเอง (self assessment)

3. เจตคติ
ควรประเมินความรับผิดชอบต่อหน้าที่ ความซื่อสัตย์ การตรงต่อเวลา มนุษยสัมพันธ์กับผู้อื่น ความใฝ่รู้

ในกรณี PBL มีผู้ประเมิน 3 คน คือ
1. ประเมินตนเอง (self-assessment)
2. เพื่อนประเมิน (peer-assessment)
3. ครูประเมิน (tutor-assessment)

ข้อเสนอแนะในการจัดการเรียนการสอนแบบ PBL
1. ควรมีห้องเรียนกลุ่มย่อยให้เพียงพอ รวมถึงมีห้องให้นักศึกษาฝึกทักษะการปฏิบัติการ
2. ห้องสมุดต้องมีหนังสือ สื่อ และทรัพยากรการเรียนรู้หลากหลาย
3. สถานที่ฝึกงานต้องเช้าใจระบบการเรียนรู้ และเข้าใจปรัชญา PBL
4. อาจารย์และบุคลากรต้องเข้าใจระบบ PBL ต้องมีการพัฒนาอาจารย์บุคลากรในบทบาทหน้าที่ที่เปลี่ยนไป รวมถึงการวัดผลที่เหมาะสม

จาก
การประชุมเชิงปฏิบัติการ เรื่องการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน ณ โรงแรมเดอะทวินทาวเวอร์ กรุงเทพฯ วิทยากรบรรยายโดย รองศาสตราจารย์นายแพทย์อานุภาพ เลขะกุล ผู้ช่วยศาสตราจารย์นภา หล่มรัตน์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์แพทย์หญิงวัลลี สัตยาสัย อาจารย์นายแพทย์มาโนช โชคแจ่มใส
//www.academic.hcu.ac.th/forum/board_posts.asp?FID=213&UID

Create Date : 21 ธันวาคม 2553

Last Update : 21 ธันวาคม 2553 14:02:09 น.

2 comments

Counter : 4833 Pageviews.

Fashion knowledge can influence many aspects of your life. Although some probably don't like admitting it, the way that we see ourselves in our clothes can have a tremendous impact on the way we feel. The following article discusses some simple fashion tips that anyone can incorporate into their daily life.
Louis Vuitton Australia //www.vds.gob.bo/louisvuittonau.asp

โดย: Louis Vuitton Australia IP: 192.99.14.36 วันที่: 22 ธันวาคม 2557 เวลา:21:36:42 น.

Have you seen those people at checkout with tons of coupons and hoped that you could save like them? Then read on! Read on for the best information on how to use coupons and start saving money today!
Louis Vuitton Canada //www.tssa.org/report.asp

โดย: Louis Vuitton Canada IP: 192.99.14.34 วันที่: 26 ธันวาคม 2557 เวลา:0:20:50 น.