BlogGang.com : : scimovie : ผ้าทอลายน้ำไหล บ้านไผ่งาม

ผ้าทอลายน้ำไหล บ้านไผ่งาม

ผ้าทอลายน้ำไหล บ้านไผ่งาม

my picture

บทคัดย่อ :

สตรีบ้านไผ่งาม มีอาชีพทอผ้า ซึ่งส่วนใหญ่จะทอด้วยกี่พื้นเมืองและจะนิยมทอผ้าขึ้นเพื่อใช้ในครัวเรือน โดยส่วนใหญ่จะเป็นผ้าทอลายน้ำไหลแบบโบราณ ในปี 2529 กรมการพัฒนาชุมชนได้มารวมกลุ่มจัดตั้งเป็นกลุ่มทอผ้า มีสมาชิก 15 คนและสนับสนุนกี่กระตุกพร้อมกับอุปกรณ์การทอผ้
สตรีบ้านไผ่งาม มีอาชีพทอผ้า ซึ่งส่วนใหญ่จะทอด้วยกี่พื้นเมืองและจะนิยมทอผ้าขึ้นเพื่อใช้ในครัวเรือน โดยส่วนใหญ่จะเป็นผ้าทอลายน้ำไหลแบบโบราณ ในปี 2529 กรมการพัฒนาชุมชนได้มารวมกลุ่มจัดตั้งเป็นกลุ่มทอผ้า มีสมาชิก 15 คนและสนับสนุนกี่กระตุกพร้อมกับอุปกรณ์การทอผ้า รวมถึงงบประมาณในการเริ่มต้นจำนวน 5,000 บาท

คลิกที่นี่เพื่อเลือกดูลายผ้าแบบต่างๆ

จังหวัดน่านได้ชื่อว่าเป็นเมืองเล็ก ๆ ที่เงียบสงบในโอบล้อมของขุนเขา ผู้คนในเมืองนี้มีการดำรงชีวิตที่เรียบง่ายสวยงาม ไม่ฟุ้งเฟ้อ เมืองเป็นเมืองแห่งวัฒนธรรมและประเพณีที่ได้รับการสืบทอดจากบรรพบุรุษต่อ ๆ กันมา นอกจากวัฒนธรรมประเพณีที่ดีงามแล้ว คนเมืองน่านยังมีการสืบทอดอาชีพการทอผ้าที่เรียกได้ว่า สวยงามและเป็นเอกลักษณ์ที่ไม่มีที่ใดเหมือน โดยเฉพาะการทอผ้าลายน้ำไหลจะมีการทอที่เมืองน่านแห่งเดียวเท่านั้น

ผ้าทอเมืองน่าน เป็นที่ยอมรับกันว่ามีความงดงามและมีเอกลักษณ์เฉพาะที่โดดเด่น แตกต่างจากผ้าทอถิ่นอื่นได้แก่ ผ้าซิ่น มีรูปแบบพิเศษคือ จะทอลายขวางลำตัวและอยู่ตรงกลางของตัวซิ่น ส่วนตีนซิ่นมักจะเป็นสีพื้น ทั้งซิ่นที่นุ่งอยู่กับบ้านและซิ่นที่ใส่ในงานพิธี ผ้าซิ่นเมืองน่านมีลักษณะพิเศษอีกอย่างคือ จะทอด้วยกรรมวิธีที่เรียกว่า มัดก่าน หรือ คาดก่าน สันนิษฐานว่าได้รับแบบอย่างมาจากผ้ามัดหมี่ของชาวไทยลาว

นอกจากนั้นผ้าทอเมืองน่ายังมีวิธีการทอผ้าให้เกิดลวดลายพิเศษอีกอย่างหนึ่งคือ การล้วง ซึ่งทอให้เกิดลายโดยใช้ด้านเส้นพุ่งย้อมสีสลับพุ่งจากริมผ้าด้านหนึ่งไปยังอีกด้านหนึ่งตามวิธีการทอแบบธรรมดา ชาวบ้านนิยมเรียกลายชนิดนี้ว่า ลายน้ำไหล

บ้านไผ่งาม อำเภอเวียงสา จังหวัดน่าน เป็นอีกหมู่บ้านหนึ่งมีการตั้งกลุ่มทอผ้าของแม่บ้านขึ้นเพื่อเป็นการสร้างอาชีพและรายได้ให้กับคนในชุมชน บ้านไผ่งามถือได้ว่าเป็นหมู่บ้านเก่าแก่ที่ตั้งมานานกว่าร้อยปีมาแล้ว ในอดีตหมู่บ้านแห่งนี้เป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ ที่ตั้งอยู่บริเวณริมฝั่งของแม่น้ำน่าน เมื่อประมาณปี พ.ศ.2458 มีราษฏรอาศัยอยู่ประมาณ 32 ครัวเรือนและในบริเวณหมู่บ้านมีต้นไผ่เกิดขึ้นอยู่ทั่วไป ชาวบ้านในสมัยนั้นจึงพากันเรียกชื่อหมู่บ้านแห่งนี้ว่า "บ้านไผ่งาม"

ปี 2495 เกิดเหตุการณ์น้ำท่วมขึ้น ทำให้ตลิ่งพังน้ำได้เข้ามาท่วมบ้านเรือน ไร่นาเสียหาย ชาวบ้านจึงพากันอพยพขึ้นมาอยู่ยังสถานที่ตั้งหมู่บ้านในปัจจุบัน ต่อมาปี 2533 คณะกรรมการหมู่บ้านได้ทำการพัฒนาหมู่บ้านโดยแบ่งเป็นคุ้มและเลือกตั้งคณะกรรมการประจำคุ้ม เพื่อปรับปรุงหมู่บ้าน ถนน รั้งและความสะอาดภายในบริเวณบ้าน มีการประกวดรางวัลของคุ้มต่างๆซึ่งต่อมาทางอำเภอเวียงสาได้คัดเลือกให้หมู่บ้านไผ่งามให้เป็นหมู่บ้านดีเด่น ชนะเลิศระดับอำเภอ และระดับจังหวัด จนได้รับรางวัลชนะเลิศหมู่บ้านดีเด่นระดับเขตเมื่อปี 2534

สตรีบ้านไผ่งาม มีอาชีพทอผ้า ซึ่งส่วนใหญ่จะทอด้วยกี่พื้นเมืองและจะนิยมทอผ้าขึ้นเพื่อใช้ในครัวเรือน โดยส่วนใหญ่จะเป็นผ้าทอลายน้ำไหลแบบโบราณ ในปี 2529 กรมการพัฒนาชุมชนได้มารวมกลุ่มจัดตั้งเป็นกลุ่มทอผ้า มีสมาชิก 15 คนและสนับสนุนกี่กระตุกพร้อมกับอุปกรณ์การทอผ้า รวมถึงงบประมาณในการเริ่มต้นจำนวน 5,000 บาท ต่อมาในปี 2531 กรมการพัฒนาชุมชนได้สนับสนุนกี่กระตุกให้กับชาวบ้านอีกจำนวน 2 หลังพร้อมกับมอบอุปกรณ์และได้ส่งเสริมฝึกการทอผ้าที่กลุ่มทอผ้าบ้านน้ำปั้ว
นางเพ็ญ วงศ์กองแก้ว ประธานกลุ่มทอผ้าบ้านไผ่งามบอกว่า "เมื่อตอนเริ่มต้นตั้งกลุ่มอาชีพทอผ้าใหม่ ๆ มีสมาชิกเพียงไม่กี่คน มีกี่ทอผ้าแค่ 5 หลังเท่านั้น เมื่อดำเนินการมาเรื่อย ๆ จนเดี๋ยวนี้มีกี่กระตุก 33 หลัง มีสมาชิกเข้ามาเพิ่มมากขึ้นถึง 102 คน"

เมื่อจำนวนสมาชิกเพิ่มมากขึ้น สถานที่คับแคบไม่เพียงพอจึงได้กระจายอาชีพไปสู่ชาวบ้านตามบ้านเรือนต่าง ๆ ซึ่งก็ได้มีสมาชิกเพิ่มเข้ามาอีก 70 คน ประธานกลุ่มยังบอกอีกว่าเมื่อชาวบ้านที่ทอผ้าเสร็จแล้วก็จะนำเอาสินค้ามาจำหน่ายให้กับกลุ่มซึ่งทางกลุ่มจะหักเงินเข้าสมทบกองทุน โดยจะหักจากผ้าทอเมตรละ 1 บาท ทำให้ปัจจุบันกลุ่มทอผ้าบ้านไผ่งามมีเงินกองทุนจำนวนกว่า 35,000 บาท ซึ่งก็พอใช้ในการดำเนินงานตามสมควร

ในการทอผ้าลายน้ำไหลของชาวน่านนั้นถือได้ว่าต้องอาศัยประสบการณ์และความอดทนสูง เพราะกว่าจะทอผ้าลายน้ำไหลแต่ละผืนเสร็จออกมาต้องใช้เวลาทอหลายสัปดาห์ นางเฉลา บุญเรือง สมาชิกกลุ่มทอผ้าบ้านไผ่งามกล่าวว่า

"การทอผ้าลายน้ำไหลของกลุ่มจะทอจากผ้าฝ้าย แต่ถ้าเป็นผ้าที่มีลวดลายและใช้สีหลายสีก็จะใช้เวลาทอหลายวัน แต่ถ้าเป็นลายน้ำไหลธรรมดาไม่ใช้สีมากนัก จะทอประมาณสี่ถึงห้าวันก็เสร็จ ราคาก็จากสี่ร้อยขึ้นไปถึงพัน แต่ถ้าเป็นผ้าไหมราคาก็จะแพง"นอกจากการทอผ้าลายน้ำไหลแล้ว ทางกลุ่มยังมีการทอผ้าซิ่นปล้องซึ่งเป็นผ้าที่ชาวบ้านนิยมทอขึ้นเพื่อสวมใส่ราคาไม่แพงอีกด้วย ราคาตกผืนละ 350 บาทและที่สำคัญการทอผ้าซิ่นปล้องใช้เวลาทอไม่นานประมาณ 2 วันก็เสร็จ

ความสำเร็จของกลุ่มทอผ้าบ้านไผ่งาม นอกจากจะเป็นการอนุรักษ์การทอผ้าลายน้ำไหลที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวน่านแล้ว ยังเป็นหนทางในการสร้างรายได้และอาชีพให้กับชาวบ้านอีกด้วย แต่ละเดือนสมาชิกของกลุ่มทอผ้าสามารถทอผ้าได้ถึงคนละ 15 ชิ้นมีรายได้จากการจำหน่ายคนละไม่น้อยกว่า 10,000 บาทต่อเดือนทีเดียว

จะเห็นว่า ผ้าทอมือของชาวเมืองน่านเป็นหัตถกรรมพื้นบ้านที่มีลักษณะพิเศษ แตกต่างจากผ้าทอมือกลุ่มอื่น ๆ จึงเป็นงานหัตถกรรมที่น่าศึกษา ทั้งในด้านรูปแบบของผ้าและกรรมวิธีในการทอ หากใครที่มีโอกาสเดินทางไปเยือนเมืองน่านลองแวะเข้าไปชมการทอผ้าด้วยมืออันเป็นภูมิปัญญาของชาวน่านดู บางทีอาจจะรู้ว่าในเมืองเล็ก ๆ ที่ธรรมดา ทว่าไม่ธรรมดาจริง ๆ

จักรพงษ์ คำบุญเรือง

จาก
//www.lannacorner.net/weblanna/article/article.php?type=A&ID=453

ทีนี้ก็มาดูการทดผ้าลายน้ำไหลแบบจริงๆ ผมลองดูแล้ว

nan
เริ่มจากค่อยๆ สอดไหมประดิษฐ์ทีละเส้นให้ไปตามเส้นใยผ้า

nan
นี่นั่งทอผ้านะเนี่ย นั่งไม่ดีก็ตก

nan
เครื่องทอผ้า

nan
กว่าจะได้ทีละเส้น ต้องพยายามแค่ไหน ไม่ลองไม่รู้นะ

nan
ดูกันชัดๆ อีกที

nan
ลูกเจ้าของแม่บ้านทอผ้ากำลังทำให้ดู

nan
ลองทำเองเส้นเดียวก็กินเวลาไปนาน และเมื่อยตัวเอาการ ซื้อใช้เหอะ..
ติดต่อได้ที่ กลุ่มทอผ้าหมู่บ้านไผ่งาม ตามเบอร์โทร.087-3698399, หรือโทรศัพท์บ้านเบอร์ 054-752475 แอบโฆษณานิดๆ ไม่ว่ากันนะครับ มันยากจริงๆ ที่อื่นเขาขายผืนละ 1500 บาท แต่ที่นี่ขาย 1000 กว่าๆ เท่านั้น ดีไม่ดีไม่ถึงพันด้วยซ้ำ แต่ก็แล้วแต่ลายและความยากง่ายนะครับ

คลิกที่นี่เพื่อเลือกดูลายผ้าแบบต่างๆ

Create Date : 06 มกราคม 2552

Last Update : 26 ตุลาคม 2552 17:59:51 น.

1 comments

Counter : 2013 Pageviews.

โดย: magicwork

วันที่: 27 มกราคม 2552 เวลา:10:45:49 น.