วัดเชียงมั่น ------------------------------------------วัดเก่าแก่ที่สุดของเชียงใหม่
วัดเชียงมั่น
chiangMai
วัดเชียงมั่นหรือวัดเชียงหมั้นเป็นวัดที่เก่าแก่ที่สุดในตัวเมืองเชียงใหม่ เป็นวัดแรกในเขตกำแพงเมือง ตั้งอยู่เลขที่ ๑๗๑ บ้านเชียงมั่น ถนนราชภาคินัย ตำบลศรีภูมิ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ใกล้ ๆ กับโรงเรียนยุพราชวิทยาลัย
chiangMai
ประวัติความเป็นมาของวัดเชียงมั่น
chiangMai
ที่ปรากฎในตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่และพงศาวดารโยนก มีดังนี้คือ หลังจากที่พญางำเมือง พญาร่วง และพญามังรายทรงสร้างเมืองเชียงใหม่ สำเร็จในปี พ.ศ.๑๘๓๙ แล้ว ทั้งสามพระองค์ทรงโปรดให้สร้างเจดีย์ขึ้นตรงที่หอนอนบ้านเชียงมั่นซึ่งพญามังรายทรงสร้างเป็นที่ประทับชั่วคราว ในระหว่างที่ควบคุมการสร้างเมืองใหม่โดยให้ชื่อที่ประทับแห่งนั้นว่า "เวียงเล็ก" หรือ "เวียงเหล็ก" หมายถึง "ความมั่นคงแข็งแรง" ต่อมาเมื่อพญามังรายเสด็จแปรพระราชทานไปยังพระราชนิเวศน์มณเฑียรสถานแห่งใหม่ซึ่งเรียกว่า "เวียงแก้ว" (ปัจจุบันคือเรือนจำกลางเชียงใหม่) แล้ว ทรงอุทิศตำหนักคุ้มหลวงเวียงเหล็ก ถวายแด่พระศาสนา โดยตั้งเป็นพระอารามหลวงแห่งแรกและพระราชทานนามอันเป็นมงคลว่า "วัด เชียงมั่น" อันหมายถึงบ้านเมืองที่มีความมั่นคง
ทั้งนี้ ศิลาจารึกวัดเชียงมั่นพุทธศักราช ๑๘๓๙ ได้จารึกไว้ว่า "ศักราช ๖๕๘ ปีรวายสัน เดือนวิสาขาออก ๘ ค่ำ ขึ้น ๕ ไทยเมืองเปล้า ยามแตรรุ่งแล้ว สองลูก นาฑี ปลายสองบาทน้ำ ลัคคนาเสวยนวางค์ประหัส ในมีนยะราศี พญามังรายเจ้า พญางำเมือง พญาร่วง ทังสามคน ตั้งหอ นอนในที่ไชยภูมิ ราชมณเฑียร ขุดคือก่อตรีบูรทั้งสี่ด้านและก่อเจติยะทัดที่นอนบ้านเชียงมั่น ในขณะยาม เดียวนั้น ที่นั้นลวดสร้างเป็นวัด หื้อทานแก่แก้วทังสามใส่ชื่อว่าวัดเชียงหมั้น ต่อบัดนี้ ..." จึงนับได้ว่า วัดเชียงมั่นเป็นพระอารามหลวงแห่งแรกในเขตกำแพงเมืองเชียงใหม่ คือสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.๑๘๓๙ จาก นั้นคาดว่าเจดีย์นี้ได้พังลงมาในสมัยของพระเจ้าติโลกราช กษัตริย์ราชวงค์มังรายลำดับที่ ๑๐ (ครอง ราชย์ พ.ศ.๑๙๘๕ - ๒๐๓๑) พระองค์จึงโปรดให้สร้างขึ้นใหม่ด้วยศิลาแลงในปี พ.ศ.๒๐๑๔
ต่อมาในปี พ.ศ.๒๐๙๔ เชียงใหม่ได้ตกเป็นเมืองขึ้นของพม่า วัดเชียงมั่นจึงถูกทอดทิ้งให้ เป็นวัดร้าง ครั้นถึง พ.ศ.๒๑๐๑ เจ้าฟ้ามังทรา (สมเด็จพระมหาธัมมิกะราชาธิราช)แห่งพม่า ทรงมีพระราชศรัทธาในพุทธศาสนา โปรดให้พระยาแสนหลวงสร้างเจดีย์ วิหาร อุโบสถ หอไตร ธัมมเสนาสนะกำแพง และประตูโขงขึ้นที่วัดเชียงมั่น โดยมีพระมหาหินทาทิจจวังสะเป็นเจ้าอาวาส
เมื่อถึงสมัยพระยากาวิละครองเมืองเชียงใหม่ (พ.ศ.๒๓๒๔ - ๒๓๕๘) ได้ทำการบูรณะปฏิสังขรณ์วัดเชียงมั่นขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง หลังจากที่วัดนี้ได้ตกอยู่ในสภาพวัดร้างเมื่อครั้งที่ทำสงครามกอบกู้เอกราช คืนมาจากพม่า ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๓๑๙ ต่อมาในสมัยของเจ้าอินทวโรรส (พ.ศ.๒๔๔๐ - พ.ศ.๒๔๕๒) พระพุทธศาสนาแบบธรรมยุกนิกายได้เข้ามาเผยแผ่ในอาณาจักรล้านนา เจ้าอินทวโรสจึงได้นิมนต์พระธรรมยุตมาจำพรรษาอยู่ที่วัดเชียงหมั้นเป็นครั้งแรก ภายหลังย้ายไปอยู่วัดหอธรรมและวัดเจดีย์หลวงตามลำดับ
นอกจากวัดเชียงมั่นจะมีความสำคัญต่อประวัติศาสตร์ของเมืองเชียงใหม่ ในฐานะที่เป็นพระ อารามหลวงแห่งแรกในเขตกำแพงเมืองแล้ว เมื่อถึงเทศกาลสลากภัตร หรือ ทานก๋วยสลาก จะมีการ ทานข้าวสลากที่วัดนี้ก่อนแล้วจึงจะทำที่วัดอื่น ๆ ต่อไป ในสมัยพญามังราย วัดเชียงหมั้นยังเป็นศูนย์กลางการศึกษาและเผยแผ่พระพุทธศาสนาอีกด้วย
นอกจากนี้ วัดเชียงมั่นเป็นสถานที่รวบรวมโบราณวัตถุ จำนวนมาก ซึ่งอาคารเสนาสนะและปูชนียวัตถุของวัดเขียงมั่นประกอบไปด้วย
- อุโบสถทรงล้านนา ถือว่าเป็นพระอุโบสถที่งดงามด้วยสถาปัตยกรรมล้านนาอีกแห่งหนึ่ง ที่ สำคัญคือ ปัจจุบันนี้เป็นที่ตั้งของศิลาจารึกวัดเชียงมั่นซึ่งมีข้อความกล่าวถึงการสร้างเมืองเชียงใหม่โดย พญามังราย
- ศาลาการเปรียญ
- กุฏิสงฆ์จำนวน ๕ หลัง
- วิหาร
- ศาลาบำเพ็ญกุศล
- หอไตร
- เจดีย์สร้างสมัยพญามังราย เป็นเจดีย์สี่เหลี่ยมผสมทรงกลม ทรงสูง (ทรงปราสาท)ประกอบ ด้วยเรือนธาตุและซุ้มจรนำ ตรงฐานเจดีย์ทำเป็นรูปช้างล้อม ๑๖ เชือก คล้ายกับแนบฐานอยู่ ซุ้มจระนำ ของเจดีย์มีด้านละสามซุ้ม เหนือเรือนธาตุขึ้นไปเป็นชั้นมาลัยเถาแปดเหลี่ยมรองรับองค์ระฆังกลม สันนิษ ฐานว่าสร้างเลียนแบบเจดีย์ช้างล้อมของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชที่เมืองศรีสัชนาลัย และคงจะหมายถึง ช้างที่ค้ำชูพระพุทธศาสนา ที่ตั้งของเจดีย์แสดงให้เห็นถึงที่ตั้งของราชมณเทียรแห่งพญามังราย เพราะมีข้อ ความปรากฏในตำนานดังที่กล่าวไว้แล้วข้างต้น เจดีย์องค์นี้ถือเป็นเจดีย์แบบแรก ๆ ของล้านนาและมีเค้า แบบเหมือนเจดีย์บางองค์ในพุกาม
- พระพุทธเสตังคมณีหรือพระแก้วขาวซึ่งเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย แกะสลักจากผลึกหินสี ขาวขุ่น ขนาดหน้าตักกว้าง ๔ นิ้ว สูง ๖ นิ้ว ศิลปทวาราวดี สร้างโดยชนชาติมอญ ระหว่าง พ.ศ. ๑๑๐๐ - ๑๖๐๐ จามเทวีวงศ์ได้กล่าวถึงพระแก้วขาวว่าพระนางจามเทวีนำมาประดิษฐานที่เมืองหริภุญชัย เมื่อ พ.ศ.๑๒๐๔ ดังนั้น พระพุทธเสตังคมณีจึงเป็นเสมือนตัวแทนอันยาวนานของประวัติศาสตร์หริภุญชัย เลยทีเดียว ภายหลัง พญามังรายตีเมืองหริภุญชัยได้ในปี พ.ศ.๑๘๒๔ จึงนำมาประดิษฐานไว้ที่วัดเชียงมั่น ในปี พ.ศ.๑๘๓๙ บางตำนานกล่าวว่ามีพระบรมสารีริกธาตุบรรจุไว้ ๔ แห่ง คือ ที่พระโมลี พระนลาฎ พระโอษฐ์และพระอุระ สำหรับฐานพระพุทธรูปนั้นสร้างเมื่อ พ.ศ.๒๔๗๑ นอกจากนี้ ในตำนานเชียงใหม่ปางเดิมได้ระบุว่าในพิธีสืบชะตาเมือง ได้มีการอัญเชิญพระแก้วขาวแห่งวัดเชียงมั่นเข้าร่วมด้วย
- พระพุทธรูปศิลาปางปราบช้างนาฬาคีรี หรือพระศิลาซึ่งเป็นพระพุทธรูปแกะสลักด้วยหินฉนวน ดำ ฝีมือช่างปาละของอินเดียและแกะสลักตามคติเดิมของอินเดียเชื่อว่าพระ เถระชาวสิงหล ๔ รูป ได้นำพระศิลาพร้อมด้วยพระบรมสารีธาตุริกธาตุของพระพุทธเจ้า มามอบให้พญา มังรายที่เวียงกุมกามเมื่อ พ.ศ.๑๘๓๓ ภายหลังจึงได้รับการประดิษฐานไว้ที่วัดเชียงหมั้น คู่กับพระพุทธ เสตังคมณี สำหรับพระบรมธาตุ ได้รับการบรรจุไว้ในพระเจดีย์ของวัดกานโถมองค์หนึ่งและอีกองค์หนึ่ง บรรจุไว้ในพระโมลีของพระพุทธรูปองค์ใหญ่ที่ทรงสร้างขึ้น พุทธลักษณะของพระศิลา คือ ประทับยืนเยื้อง พระองค์บนฐานบัวภายใต้ซุ้ม พระหัตถ์ขวาทอดลงเหนือหัวช้างซึ่งหมอบอยู่ พระหัตถ์ซ้ายยกในท่าประทาน อภัยหรือแสดงธรรม พระอานนท์ยืนถือบาตรอยู่ด้านซ้าย
- พระพุทธรูปทองเหลืองปางอุ้มบาตร
- ศิลาจารึกซึ่งเป็นแผ่นหินทราย ขนาดกว้างประมาณ .๖๐ เมตร สูง ๑ เมตร จารึกเป็น ภาษาล้านนา (ฝักขาม) คืออักษรสุโขทัยแปลง กล่าวถึงประวัติความเป็นมาของเมืองเชียงใหม่และการ สร้างวัดเชียงมั่น -ห้องสมุดซึ่งตั้งอยู่ในเขตวัด
สิ่งสำคัญของวัด ได้แก่
เจดีย์สี่เหลี่ยมผสมทรงกลมฐานช้างล้อม วิหารด้านหน้าเจดีย์ พระอุโบสถและหอไตร
chiangMai
(จากศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ วัดสำคัญของนครเชียงใหม่ เล่ม ๑,สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เอกสารวิชาการร่วมสมโภช ๗๐๐ ปีเชียงใหม่ )
ข้อมูลจาก
//www.lannaworld.com/place/wchiangman.htm
| Create Date : 05 พฤศจิกายน 2552 |
| Last Update : 6 พฤศจิกายน 2552 12:35:50 น. |
|
0 comments
|
| Counter : 2602 Pageviews. |
 |
|
|
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 108 คน [