การเป็นตุลาการจะให้คุณให้โทษในการพิพากษาตัดสิน คดี การจัดอบรมพิเศษสร้างเครือข่ายคอนเน็กชั่น จัดงานสานสัมพันธ์สองเดือนต่อครั้งในบางองค์กรอิสระ มีตุลาการไปนั่งจิบไวน์กับผู้ร้องบ้าง ผู้ถูกร้องบ้าง ที่มาเข้าหลักสูตรอบรม จะทำให้เกิดความยุติธรรมได้อย่างไร

วิลาศ จันทร์พิทักษ์ มือปราบทุจริต กทม. โยนระเบิดลงกลางวงองค์กรอิสระ ที่บางองค์กรเพิ่งจะถูกอดีตเลขาธิการแฉเรื่องใช้อำนาจออกระเบียบตั้งที่ ปรึกษา ผู้เชี่ยวชาญ เลขาฯ และไปดูงาน ซึ่งวิลาศก็ตอกย้ำอีกทีว่าองค์กรอิสระต่างๆ อิสระกันเกินไป ทำได้ทุกอย่างโดยอาศัยมติกรรมการไปดูงานต่างประเทศบ่อยมาก

เรื่องหลักสูตรพิเศษไม่ใช่เรื่องใหม่ เมื่อ 3 ปีก่อน นวลน้อย ตรีรัตน์ คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาฯ ทำวิจัยเรื่อง "เครือข่าย ผู้บริหารระดับสูง" ศึกษาคอนเน็กชั่นอำนาจ จากหลักสูตร ผู้บริหาร 6 หลักสูตร ได้แก่ วปอ. ของวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร บยส. ของสำนักงานศาลยุติธรรม ปปร.ของสถาบันพระปกเกล้า พตส.ของคณะกรรมการการเลือกตั้ง วตท. ของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย และ TEPCoT ของหอการค้าไทย ซึ่ง 2 หลักสูตรหลังเป็นของภาคเอกชน

ซึ่งพบว่าแม้หลักสูตรภาครัฐจะเน้น ประโยชน์สาธารณะ แต่สิ่งที่ตามมาคือการสร้างเครือข่าย ระหว่างนักการเมือง ข้าราชการ นักธุรกิจ โดยน่าสังเกตว่านักธุรกิจการค้าระหว่างประเทศที่ไม่พึ่งนโยบายหรือสัมปทาน รัฐ มักไม่เข้าอบรมให้เสียเวลา

ปัจจุบันนอกจาก 6 หลักสูตรที่ว่า ยังมี บยป.ของสำนักงานศาลปกครอง นธป.ของศาลรัฐธรรมนูญ ที่เพิ่งประกาศชื่อรุ่น 4 ไปไม่กี่วัน ป.ป.ช.ก็มี นยปส. 6 รุ่นแล้ว เมื่อปี"56 ยังออกมาโวยรัฐบาลไม่จัดงบให้ 12 ล้านบาท

หลักสูตรเหล่านี้เรียนสัปดาห์ละ 1 วัน ดูงานในประเทศ ดูงานต่างประเทศ บางหลักสูตรจ่ายเอง (ต้นสังกัดจ่าย) แต่บางหลักสูตรใจป้ำออกให้หมด โสหุ้ยรายหัวเหยียบ 2 แสน เมื่อ 3 ปีที่แล้วศาลปกครองเคยชี้แจงหัวละ 1.7 แสน ผู้อบรมจ่าย 1.2 แสน

งบประมาณทั้งนั้นนะครับ ไม่ว่าข้าราชการหรือองค์กรอิสระ ที่อบรมไขว้กันไปมา เช่น กกต.ไปอบรม นธป. ทหารตำรวจไปอบรม บยส. ล้วนขออนุมัติต้นสังกัด มีไม่กี่คนควักจ่ายเอง ซึ่งถ้าเข้าอบรมเพื่อเตรียมรับตำแหน่งก็ไม่ว่ากัน แต่อย่างวิลาศพูด บางคนจะเกษียณไปเลี้ยงหลานไม่รู้อบรมทำไม

เรื่องใหญ่กว่าสิ้นเปลืองคือคอนเน็กชั่น หนังสือพิมพ์ธุรกิจฉบับหนึ่งเคยลงรายงาน "Leader Society ... ห้องเรียนนี้มีแต่เฟิร์สต์คลาส" ดุลยปวีณ กรณฑ์แสง เขียนถึง วตท. ซึ่งนักธุรกิจหญิงคนหนึ่งที่เป็น "ล็อบบี้ยิสต์" พูดตรงๆ ว่าในสังคมไทยนะคะ Know How ไม่เท่า Know Who ดีใจมากที่ได้เรียน วตท.กับ วปอ. ระหว่างเรียน วตท.ยังมีเศรษฐีสั่งอาหารจากโอเรียน เต็ลมื้อละล้านมาเลี้ยงเพื่อนๆ ทั้งนักธุรกิจ นักการเมือง ข้าราชการ และประธานแผนกในศาลฎีกา

วิษณุ เครืองาม คงจำได้ดี เพราะเรียน วตท.รุ่นนี้เช่นกัน

แน่ละ หลักสูตรภาครัฐคงไม่อนุญาตให้ประเจิดประเจ้อ แต่หลังเลิกเรียนใครจะรู้ ไปดูงานเมืองนอกก็เปิดโอกาสให้เทกแคร์ เรียนจบยังมีชมรมศิษย์เก่าพบปะสังสรรค์

ตุลาการ องค์กรอิสระ ออกมาโต้วิลาศ ให้แยกแยะตัวบุคคล ยืนยันไม่กระทบคดีเพราะพิจารณาเป็นองค์คณะ ท่านพูดราวกับว่าท่านไม่ใช่มนุษย์ปุถุชน การสังสรรค์สมาคมกับนักการเมือง นักธุรกิจ ล็อบบี้ยิสต์ มือกฎหมายบรรษัทยักษ์ใหญ่ ไม่ทำให้องค์พระปฏิมามีราคิน

งั้นทำไมประมวลจริยธรรมตุลาการจึงต้อง บัญญัติไว้ว่าผู้พิพากษา "พึงมีความสันโดษ ครองตนอย่างเรียบง่าย" และ ไม่พึงเป็นกรรมการ สมาชิก หรือเจ้าหน้าที่ของสมาคม สโมสร ชมรม หรือองค์การใดๆ หรือเข้าร่วมในกิจการใดๆ อันจะกระทบกระเทือนต่อการปฏิบัติหน้าที่หรือเกียรติศักดิ์ของผู้พิพากษา"

แน่ละ องค์กรอิสระไม่ใช่ศาล แต่มีอำนาจตัดสินคดีซึ่งบางครั้งชี้เป็นชี้ตายกว่าด้วยซ้ำก็ต้องระมัดระวัง การปฏิบัติตน ไม่ใช่เปิดหลักสูตรอบรมดูงานกันครึกครื้น ล่าสุดยังใจกว้างให้มือกฎหมายยักษ์ใหญ่สัมปทานโทรคมนาคมเข้าไปอบรมกับตำรวจ อัยการ ศาล ทั้งที่เพิ่งโดน กลต.ปรับฐานใช้ข้อมูลภายในทำกำไร

สังคมไทยควรตื่นจาก "ลัทธิบูชาเทวดา" ที่ประเคนอำนาจให้ตุลาการ องค์กรอิสระ จากแต่งตั้งหรือสรรหา เป็นเปาบุ้นจิ้น มาปราบนักการเมืองชั่ว ประชาธิปไตยซึ่งใช้กำกับทุนนิยมต้องเชื่อว่าอำนาจมาคู่กับผลประโยชน์ ผลประโยชน์ไม่เข้าใครออกใคร ฉะนั้นไม่ว่าอำนาจใดก็ต้องถูกตรวจสอบวิพากษ์วิจารณ์อย่างจริงจังทั้งสิ้น

การพัฒนาประชาธิปไตยจึงต้องคิดว่าใครจะตรวจสอบถ่วงดุลศาล องค์กรอิสระ ไม่ใช่คิดแต่จะเพิ่มอำนาจ ให้ประธาน 3 ศาลหรือศาลใดศาลหนึ่งเป็นใหญ่ในแผ่นดิน/จบ

................................................................................................................................