"He did not wish tribute, nor song, or monuments or poems of war and valor. His wish was simple. "Remember us" he said to me, that was his hope, should any free soul come across that place, in all the countless centuries yet to be. "May all our voices whisper to you from the ageless stones, go tell a Spartans, passerby, that here by Spartan law, we lie." And so my King died, and my brothers died; barely a year ago. Long I pondered my kings cryptic talk of victory, but time has proven him wise, for from free Greek to free Greek the word was spread that bold Leonidas and his 300, so far from home laid down their lives not just for Sparta but for all Greece and the promise this country holds. Now here on this ragged patch of earth called Plateaea, let his hordes face obliteration!"
มาแปลคำว่า free soul กันเลยดีกว่า คำว่า soul นี้แปลว่าวิญญาณก็จริง แต่เขา (ในที่นี้หมายถึงลีโอนิดาส) ไม่ได้หมายถึงผี คำว่า soul นี้ใช้กล่าวถึงคนได้ ดังนั้นคำว่า free soul ที่แปลตรงตัวว่าวิญญาณอิสระนั้น ในที่นี้สามารถแปลได้ว่าผู้คนเฉยๆ ก็ได้ (คำ free soul สามารถถูกแทนด้วยคำว่า living soul ได้เช่นกัน ซึ่งคำหลังจะแปลได้เข้าใจง่ายกว่า แบบว่า living soul หรือวิญญาณที่มีชีวิตอยู่ เห็นไหมครับ แปลตรงๆ เลย) ส่วน In all the countless centuries yet to be นั้น คำว่า countless เป็นตัวบ่งบอกถึงจำนวนมากเท่านั้นเอง ส่วน yet to be แสดงถึงการที่เวลานั้น "ยัง" มาไม่ถึง ซึ่งก็คือในอนาคตต่อจากนี้ไป ส่วน ageless stones นี้จะแปลว่าก้อนหินอมตะคงไม่ได้ ก็ต้องดู feeling ของประโยคก็จะพอเดาได้ว่าเขาต้องการให้หมายถึงก้อนหินไม่มีการแก่ตัวลงไปเหมือนมนุษย์ ผมเลยแปลโดยใช้คำว่านิรันดร์แทน
อยากให้สังเกตว่าเขาใช้คำว่า should มาเริ่มประโยค "Should any free soul..." ซึ่งไม่ได้หมายความว่าประโยคนี้เป็นคำถามนะครับ เพียงเป็นการทำให้ประโยคมีความหมายในเชิง "ถ้าเป็นเช่นนั้น" ดังนั้นประโยคนี้จึงกลายเป็นว่า "ถ้ามีคนผ่านทางมา ก็ให้เขาได้รับทราบเรื่องราวของเหล่านักรบ 300 คนเท่านั้นเอง" ลักษณะประโยคแบบนี้ได้รับความนิยมมาใช้พอสมควร ยกตัวอย่างเช่น Had we talked earlier, this thing wouldn't have happened ที่แปลว่า "ถ้าเราได้พูดกันก่อน สิ่งนี้ก็คงไม่เกิดขึ้น"
คำว่า passerby มาจากคำว่า pass by ที่แปลว่าผ่านทาง (เช่นเดียวกับ stop by ที่แปลว่าหยุดแวะ หยุดพัก ซึ่งทั้งสองประโยคนี้สามารถตามด้วยนามที่เป็นสถานที่) คำว่าผู้ผ่านทางก็เลยต้องเป็น passerby นั่นเอง ส่วนประโยคสุดท้ายนั้น that here by Spartan law we lie เราสามารถเขียนใหม่ได้เป็น that we lie here by Spartan law เห็นไหมครับว่าคราวนี้แปลง่ายเลย แต่ที่เขายกเอาคำว่า by Spartan law ไปไว้หลัง that นั้นก็เพื่อเน้นให้เห็นว่าที่เขาต้องเป็นแบบนี้ก็เพราะกฎของสปาต้านั่นเอง ส่วน here we lie นี่จะเป็นว่าเป็นแนวประโยคที่ปรมาจารย์โยดา จาก Star Wars ชอบพูดเลยนะครับ (เช่น To the dark side he goes, a powerful ally it is เป็นต้น) ซึ่งจัดเป็นการเน้นอีกอย่างหนึ่งว่า เป็น "ที่นี่" นั่นเอง ที่พวกเราฝังร่างอยู่ (คำว่า lie ในที่นี้แปลว่า นอน หรือถูกฝังเอาไว้นะครับ ไม่ได้แปลว่าโกหก) อ้อ มีเกร็ดมาบอก ว่าไอ้ประโยคตั้งแต่ whisper นั้นเป็นประโยคจริงที่ถูกเขียนสลักไว้ที่ก้อนหินอนุสรณ์แถวสนามรบ Thermopylae ด้วยนะครับ
แปลต่อเร็วๆ เลยนะ "And so my King died, and my brothers died; barely a year ago" -> "และกระนั้นเอง ราชาของข้า พี่น้องของข้าจึงได้ตายไป เมื่อปีเศษๆ ที่ผ่านมานี้เอง"
"Long I pondered my kings cryptic talk of victory, but time has proven him wise" -> "ข้าสงสัยมานานแล้วกับคำพูดปริศนาเรื่องชัยชนะจากราชาแห่งข้า แต่เวลาได้พิสูจน์ความจริงของคำพูดพระองค์แล้ว" ponder นี่แปลว่าครุ่นคิดครับ แต่ใน feeling ของประโยคนี้ ผมว่าคำ "สงสัย"น่าจะเหมาะกว่า ส่วน cryptic นี่แปลว่าเกี่ยวกับรหัส (encrypt แปลว่าเข้ารหัส) ส่วนคำว่า long เป็นการบอกถึงเวลาที่ผ่านมานาน ส่วนประโยคตั้งแต่ time นั้นแสดงว่าคำพูดพระองค์เป็นจริงในที่สุด ก็เลยแปลมาอย่างนี้ ดีกว่าจะแปล wise ตรงๆ
"for from free Greek to free Greek the word was spread" -> "ข่าวได้แพร่สู่ชาวกรีกทั้งหลาย" คำว่า word ในที่นี้แทนการปล่อยข่าวแบบปากต่อปาก
"that bold Leonidas and his 300, so far from home laid down their lives" -> "ว่าลีโอนีดาสผู้กล้าหาญและนักรบทั้ง 300 ของเขา ได้ทิ้งชีวิตของเขาไว้ไกลจากบ้านเหลือเกิน" โดยคำว่า bold นั้น ถ้าใช้โปรแกรมพิมพ์เอกสารทั่วไปก็จะรู้ว่าการทำ bold ก็คือทำตัวอักษรให้หนานั่นเอง แต่ในที่นี้จะแปลว่าลีโอนีดาสหนาก็คงไม่ได้ เพราะคราวนี้ bold ถูกใช้เพื่อหมายถึงกล้าหาญ แต่ออกเป็นแนวกล้าบ้าบิ่นนะครับ
"not just for Sparta but for all Greece and the promise this country holds" -> "ไม่เพียงเพื่อสปาต้า แต่เพื่อกรีกทั้งหมด รวมทั้งอนาคตของประเทศแห่งนี้" คำว่า promise นี้แปลได้ตรงตัวว่าสัญญา แต่อีกความหมายหนึ่งมันแปลถึงสิ่งที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต ยกตัวอย่างเช่น This smart boy shows promise ที่แปลได้ยาวๆ ตามความหมายว่า เด็กฉลาดคนนี้ได้แสดงถึงสิ่งหนึ่งที่ promise ว่าเด็กจะมีอนาคตที่ดี ดังนั้นพอแปลให้สั้นลง ก็กลายเป็นเด็กฉลาดคนนี้ดูมีอนาคต
ต่อมาก็เป็นประโยคสุดท้าย "Now here on this ragged patch of earth called Plateaea, let his hordes face obliteration!" -> "ณ ที่นี่ ตอนนี้ บนแผ่นดินขรุขระที่เรียกว่า Plateaea ให้พวกเราทำลายทัพมันให้สิ้นซาก" คำว่า ragged แสดงถึงพื้นผิวที่ไม่สมบูรณ์ ขรุขระ ส่วนคำว่า horde บอกถึงกลุ่มใหญ่ ซึ่งในที่นี้มีหลายกลุ่ม หมายถึง กลุ่มกองทัพของกษัตริย์ Xerxes นั่นเอง และนี่คือสนามรบอีกแห่งที่ชื่อ Plateaea เป็นการรบที่เกิดหลังจากการรบของ 300 มาปีกว่า ซึ่งการรบครั้งนี้กรีกจะได้รับชัยชนะ และ Xerxes ก็ต้องถอยกลับเปอร์เซียไปอย่างผู้แพ้ ส่วนในประโยคท้ายสุดจริงๆ ที่เขียนว่า "Let his hordes ..." นั้น แสดงถึงคำพูดที่ดิลิออสพูดกับกองทัพชาวกรีกที่เขาพามานั่นเอง ส่วนคำว่า obliteration นั้นเป็นนาม มาจากกริยา obliterate ที่มีความหมายเดียวกับ destroy และ eradicate ซึ่งก็คือ ทำลายล้างจนสิ้นซากนั่นเอง (ดูคำว่า eradicate นะครับ มันมาจาก radical และ root ที่แปลว่ารากฐาน พอเติม e เข้าไปก็เลยกลายเป็นทำลายรากฐาน หรือทำลายจนหมดราก สิ้นซากกันไปเลยนั่นเอง)
ตอนนี้เรียนก็ต้องอ่านtextbook แต่เพราะไม่มั่นใจในภาษาอังกิด
กลัวแปลผิด เลยไม่กล้า
แต่วันนี้คิดจะลองอ่านแล้วค่ะ
แล้วก็มาเจอกระทู้นี้พอดี
จะได้สู้ๆวันละนิดต่อไป