“มะเร็งเต้านม” แซงหน้าแชมป์เก่าอย่าง “มะเร็งปากมดลูก” กลายเป็นมหันตภัยร้ายอันดับหนึ่งที่คุกคามชีวิตผู้หญิงไทยไปแล้ว ปัจจุบันพบคนไข้ใหม่ที่ป่วยเป็นมะเร็งเต้านมถึงปีละ 15,000 คน หรือเทียบเป็นสถิติผู้หญิงไทย 25 คน ป่วยเป็นมะเร็งเต้านม 1 คน สถานการณ์น่าเป็นห่วงขนาดนี้ ทางกลุ่มมะเร็งเต้านม สถานวิทยามะเร็งศิริราช ภายใต้การนำของ “ศ.ดร.นพ.พรชัย โอเจริญรัตน์” หัวหน้าสาขาวิชาศัลยศาสตร์ ศีรษะ คอ และเต้านม ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล จึงระดมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทุกสาขาเปิดการอบรม โครงการรู้ทันมะเร็งเต้านมกับศิริราช ครั้งที่ 3 ในหัวข้อ “ก้าวสู่ชีวิตใหม่หลังการรักษา” ณ ห้องประชุมตรีเพ็ชร อาคาร 100 ปี สมเด็จพระศรีนครินทร์ โรงพยาบาลศิริราช เพื่อแบ่งปันความรู้แก่ผู้ป่วยมะเร็งเต้านม

“ศ.ดร.นพ.พรชัย” เปิดประเด็นว่า นอกเหนือจากปัจจัยเรื่องพันธุกรรม และสิ่งแวดล้อมแล้ว ปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดมะเร็งเต้านมคือ ฮอร์โมนเพศในร่างกายที่มากเกินไป กลุ่มเสี่ยงที่มีโอกาสเป็นมะเร็งเต้านมได้แก่ คนที่ไม่มีบุตร, คนที่ไม่เคยตั้งครรภ์ และคนตั้งครรภ์อายุเกิน 35 ปี นอกจากนี้ คนที่รับฮอร์โมนติดต่อกันนานเกิน 5 ปี ก็มีความเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านม เช่น กินยาคุมกำเนิดต่อเนื่อง และคนวัยทองที่กินฮอร์โมนทดแทน ทางที่ดีผู้หญิงทุกคนควรรับการตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี เพราะถ้าตรวจพบเร็วเท่าไหร่ ก็รักษาได้หายเร็วขึ้นเท่านั้น

เรื่องอาหารการกิน “คุณหมอพรชัย” ย้ำว่า ทุกวันนี้มีความเชื่อผิดๆว่า เนื้อสัตว์ทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นไก่, หมู หรือวัว ถูกเลี้ยงด้วยฮอร์โมน ซึ่งก่อ
ให้เกิดมะเร็ง อันที่จริงแล้วฮอร์โมนที่นำไปเลี้ยงสัตว์เหล่านี้เป็นโกร็ธฮอร์โมนที่กระตุ้นให้โตเร็ว เป็นคนละตัวกับฮอร์โมนเพศในมนุษย์ เช่นเดียวกับความเชื่อผิดๆตามตำราตะวันตกว่า ควรลดปริมาณเนื้อสัตว์ และเพิ่มธัญพืชกับผักผลไม้ เขาแนะนำอย่างนี้ เพราะคนตะวันตกทานเนื้อชิ้นใหญ่ กินของทอดของปิ้งย่าง สัดส่วนผักน้อย ข้าวก็ไม่ทานเลย ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพ แต่รูปแบบอาหารของคนไทยเป็นสัดส่วนที่ดีกับสุขภาพอยู่แล้ว ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยน ทุกมื้อเราทานข้าว ซึ่งถือเป็นธัญพืช และมีผักเคียง ส่วนเนื้อสัตว์เราทานน้อย สำหรับแนวทางดูแลตัวเองหลังเป็นมะเร็งเต้านม คุณหมอชี้ว่า ต้องควบคุมไม่ให้อ้วนเกินไป, ออกกำลังกายสม่ำเสมอ, ทานอาหารครบ 5 หมู่, หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์-บุหรี่ ส่วนเรื่องอาหารเสริมไม่มีความจำเป็น!!

“ผศ.ดร.นพ.สืบวงศ์ จุฑาภิสิทธิ์” ชี้ถึงทางเลือกทางรอดในการผ่าตัดเสริมสร้างเต้านมของผู้ป่วยมะเร็งเต้านมว่า การรักษามะเร็งเต้านมในเมืองไทย ส่วนใหญ่จะตัดทิ้งทั้งเต้า ขณะที่ในต่างประเทศนิยมตัดเต้านมแค่บางส่วน ซึ่ง “คุณหมอสืบวงศ์” อธิบายว่า สามารถทำได้ 2 แบบ คือ เสริมสร้างเต้านมด้วยถุงเต้านมเทียม “ซิลิโคน” หรือ “น้ำเกลือ” และเสริมสร้างเต้านมด้วยเนื้อเยื่อตัวเองจากบริเวณหน้าท้อง หรือไขมันที่ก้น อย่างไรก็ดี ทางเลือกดีที่สุดคือ ควรเสริมสร้างเต้านมทันที หลังผ่าตัดเอาก้อนเนื้อร้ายทิ้ง เพราะสามารถเก็บหัวนมไว้ได้, เจ็บตัวเพียงครั้งเดียว และได้เต้านมคืนมา เป็นแนวทางเดียวกับ “แองเจลินา โจลี่” ที่ตัดสินใจตัดนมทิ้งและเสริมสร้างเต้านมด้วยซิลิโคนทันที เพื่อลดความเสี่ยงเป็นมะเร็งในอนาคต

นอกจากเรื่องสุขภาพกายแล้ว การดูแลสุขภาพใจ ก็สำคัญสำหรับผู้ป่วยมะเร็งเต้านม โดย “ผศ.นพ.พนม เกตุมาน” จากภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล แนะทางปฏิบัติเพื่อคลายทุกข์ของผู้ป่วยว่า ปัญหาจิตใจที่พบบ่อยคือ อาการซึมเศร้า วิตกกังวล และอาการต่างๆที่เกิดจากความเครียด แนวทางช่วยเหลือทางจิตใจ ต้องเริ่มจากให้ความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับขั้นตอนการรักษา, ปรับเปลี่ยนทัศนคติให้ยอมรับความจริง โดยพยายามดึงผู้ป่วยให้หันมาทำกิจกรรมเพื่อลดความวิตกกังวล เช่น เล่นโยคะ ฝึกสมาธิ นอกจากนี้ การรักษาแบบกลุ่มบำบัด ให้ผู้ป่วยด้วยกันได้พูดคุย ช่วยเหลือ เรียนรู้ และฝึกทักษะต่างๆร่วมกัน ก็เป็นแนวทางใหม่ที่เปี่ยมประสิทธิผล...สิ่งสำคัญที่สุดคือ กำลังใจและความเข้าใจจากคนในครอบครัว.