นำเสนอข่าวโดยทีมงาน Sanook.com
(4 มี.ค.) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่บ้านสบมาง ม.4 ต.ภูฟ้า อ.บ่อเกลือ จ.น่าน ชาวบ้านแห่ดูปลาปีกแดงนับพันๆ ตัว ที่ว่ายทวนกระแสน้ำขึ้นมาผสมพันธุ์และวางไข่ ในแม่น้ำมาง ช่วงฤดูวางไข่ ซึ่งชาวบ้านเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า "ปลากอง" โดยชาวบ้านจำนวนมากต่างนำกล้องถ่ายรูปและโทรศัพท์มือถือไปถ่ายภาพเพื่อเก็บเป็นที่ระลึก
ดร.ทวน อุปจักร์ อายุ 39 ปี หนึ่งในชาวบ้านที่รอชมปรากฏการณ์ดังกล่าว เล่าว่าทุกปี ในแม่น้ำมาง จะมีปลาปีกแดงนับพันๆ ว่ายทวนกระแสน้ำ เพื่อขึ้นมาผสมพันธุ์และวางไข่ในที่ตื้นและมีโขดหิน ช่วงเดือนมีนาคม เพราะเป็นช่วงฤดูวางไข่ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าปรากฏการณ์ "ปลากอง"
โดยก่อนที่จะมีปรากฏการณ์นี้ จะมีเหตุบ่งบอก เช่น ท้องฟ้ามืดครึ้ม อากาศเย็นผิดปกติ และมีนกเค้าแมวส่งเสียงร้องดังไปทั่วบริเวณ ซึ่งถือว่าเป็นปรากฎการณ์ที่แปลกประหลาด และน่าอัศจรรย์ใจ โดยปรากฏการณ์นี้จะเกิดขึ้นตรงกับวันขึ้น 14 และ 15 ค่ำ หรือ วันพระ เพียงแค่สองวันของเดือนมีนาคมของทุกปีเท่านั้น หลังจากที่ปลาขึ้นมาผสมพันธุ์และวางไข่แล้ว จะกลับไปอาศัยอยู่ที่เดิม บางตัวก็ตายตามอายุของปลา
โดยในปีนี้ปลาปีกแดงค่อนข้างขึ้นมาผสมพันธุ์น้อยกว่าปีที่ผ่านมา เนื่องจากในปีนี้มีการขุดลอกแม่น้ำมาง ทำให้ระบบนิเวศเสียหาย น้ำขุ่นมัว และยังไปทำลายที่อยู่อาศัยของปลาปีกแดง จึงทำให้ปลาตายและหนีไปจากแหล่งอนุรักษ์พันธุ์ปลาของหมู่บ้าน ที่ชาวบ้านในตำบลภูฟ้า ได้ช่วยกันอนุรักษ์ไว้ เพื่อให้ปลาขึ้นมาผสมพันธุ์และวางไข่ในแม่น้ำมาง ตามแหล่งอนุรักษ์พันธุ์ปลาหรือแม้จะไม่ใช่แหล่งอนุรักษ์ก็สามารถพบเห็นปรากฏการณ์นี้ได้ด้วย เพราะปลาปีกแดงจะจำสถานที่ที่มาวางไข่ได้ พฤติกรรมคล้ายกับปลาแซลมอน
แต่มาปีนี้พบปลาปีกแดงที่ขึ้นมาผสมพันธุ์และวางไข่ มีเพียงแค่แหล่งอนุรักษ์พันธุ์ปลาวังควายที่เดียวเท่านั้น ซึ่งเกิดจากผลกระทบในการขุดลอกแม่น้ำมาง จึงทำให้ปลาปีกแดงลดจำนวนเหลือน้อยลงกว่าทุกปี ช่วงที่ปลาขึ้นมาผสมพันธุ์และวางไข่ ทางผู้ใหญ่บ้านและกำนัน ในพื้นที่ ต.ภูฟ้า จะประชาสัมพันธ์ห้ามชาวบ้านจับปลาในฤดูวางไข่ หากฝ่าฝืนจะมีการลงโทษปรับเป็นเงิน 500-1,000 บาทต่อตัว เพื่อจะได้รักษาและอนุรักษ์พันธุ์ปลาปีกแดงไม่ให้สูญหายไปจากลำแม่น้ำมาง
ด้าน นายสมชาติ ธรรมขันทา ผู้อำนวยการวิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดน่าน เปิดเผยว่า ปรากฎการณ์ปลากอง เป็นพฤติกรรมของปลาปีกแดง ซึ่งใน 1 ปี โดยเฉพาะช่วงเดือนมีนาคม จะพากันว่ายทวนน้ำมาผสมพันธุ์และวางไข่ตามลำน้ำ โขดหินในแม่น้ำสาขาแม่น้ำน่าน โดยมีความโดดเด่น คือ จะพากันมาเป็นฝูงนับหมื่น นับแสนตัว
ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของแหล่งน้ำ ซึ่งนับว่าเป็นปรากฏการณ์ที่พบยาก หรือจะเรียกได้ว่าพบที่เดียวในประเทศไทยก็ว่าได้ เนื่องจากปัจจุบันแหล่งน้ำต่างๆ ถูกรบกวน มีการจับปลาเพื่อการค้า แต่ที่จังหวัดน่านหลายชุมชนให้ความสำคัญยังคงอนุรักษ์พันธุ์ปลา แหล่งน้ำ จึงทำให้มีปรากฏการณ์ปลากองนี้เกิดขึ้น (ข้อมูลและภาพจาก ข่าวสดออนไลน์)
