มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Ruellia simplex C. Wright เป็นพืชล้มลุกใบเลี้ยงคู่ อยู่ในวงศ์Acanthaceae (วงศ์เหงือกปลาหมอ) มีชื่อสามัญในภาษาอังกฤษว่า Britton's wild petunia, Mexican petunia, Mexican bluebell และมีชื่อสามัญอื่นในภาษาไทย คือ ต้อยติ่งฝรั่ง ฟ้าประทาน เป็นไม้ประดับจากต่างแดนที่นิยมปลูกกันคงเนื่องด้วยดูแลง่าย ให้ดอกเก่ง และมีสีสันสวย เป็นพืชพื้นเมืองของเม็กซิโก คาริเบียน และอเมริกาใต้
ต้อยติ่งเทศเป็นไม้พุ่มล้มลุก สูงได้ถึง 80 ซม. ใบเป็นใบเดี่ยวออกแบบตรงข้าม ใบยาวเรียว ขอบใบเรียบ กว้าง 1.5-3 ซม. ยาว 10-15 ซม. ดอกเป็นกรวยปลายแยกเป็น 5 กลีบ มีหลายสี ขาว ชมพู ฟ้าไปจนถึงม่วงเข้ม ผลเป็นฝักแบบแคบซูลรูปร่างยาว เมื่อแห้งและโดนน้ำจะแตกตามตะเข็บตามความยาวของฝัก เมล็ดแบนคล้ายเมล็ดพริก
ดอกและใบต้อยติ่งเทศ กลีบดอกเป็นกรวยปลายเป็น 5 กลีบ
เกสรของดอกต้อยติ่งเทศภายใต้กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบส่องกราดแสดงไว้ด้านล่าง
ละอองเกสรสดของต้อยติ่งเทศเป็นทรงกลมมีลายตาข่ายเป็นสัน
สีสันหลากหลายของดอกต้อยติ่งเทศ
ชื่อวิทยาศาสตร์ของต้อยติ่งเทศในเว็บไทยนั้นสับสนมาก โดยมักจะใช้ชื่อเป็น R. squarrosa แต่เมื่อค้นหารูปดอกไม้ของ
R. squarrosa เราจะพบเป็นดอกไม้ชนิดอื่นที่มีดอกคล้ายกันแต่มีลักษณะของลำต้นและใบที่ต่างไป ผมเองต้องขอขอบคุณเว็บของกรมการอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช โดยเฉพาะในส่วนของเว็บ-ชื่อพรรณไม้ เต็ม สมิตินันท์
//www.dnp.go.th/botany/mplant/index.aspx ที่ช่วยให้ค้นหาชื่อวิทยาศาสตร์ของต้อยติ่งเทศ
Ruellia simplex C. Wright และเมื่อนำชื่อที่นี้ไปค้นหารูปจากอินเตอร์เน็ตก็สอดคล้องกัน
จะโดยตั้งใจหรือไม่ก็ตามบางครั้งข้อมูลที่ผิดพลาดที่ดูมีความเป็นวิชาการ เป็นวิทยาศาสตร์ดูมีหลักการหลักฐาน หรือถูกเสนอโดยคนที่น่าเชื่อถือ และด้วยความน่าเชื่อถือดังกล่าวข้อมูลที่ผิดพลาดนั้นจะถูกคัดลอกและเผยแพร่ไปโดยขาดการตรวจสอบ จนหลายคนกลายเป็นพาหะของความผิดพลาด และหลายคนต้องกลายเป็นเหยื่อของการเผยแพร่ข้อมูลที่ผิดพลาดนี้ ดังนั้นต้องเตือนตัวเองก่อนเสมอว่าให้ตรวจสอบให้ดีก่อนจะเชื่อหรือเผยแพร่ข้อมูลต่อไป
SEM micrograph ของต้อยติ่งเทศด้านบนถ่ายที่ศูนย์เครื่องมือวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คณะวิทยาศาสตร์มหาวิทยาลัยศิลปากร นครปฐม
ขอบคุณ อ.เก๋ : อาจารย์ กัญจน์รัตน์ สุขรัตน์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม สำหรับดอกต้อยติ่งเทศสีหวานที่ผมนำมาถ่ายภาพละอองเกสร และภาพดอกต้อยติ่งเทศสีฟ้าที่แสดงในบล็อกนะครับ
ขอความสุขสงบสถิตย์ในดวงใจ